Vasilij Surikov
| Vasilij Surikov | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Vasilij Ivanovič Surikov |
| Datum rođenja | 24. januar 1848. |
| Mesto rođenja | Krasnojarsk, Ruska imperija |
| Datum smrti | 19. mart 1916. (68 god.) |
| Mesto smrti | Port Artur, Ruska imperija |
| Umetnički rad | |
| Polje | Realizam |
| Najvažnija dela | Jutro pogubljenja strelaca |
Vasilij Ivanovič Surikov (rus. Василиј Иванович Суриков; 24. januar 1848 — 19. mart 1916) bio je ruski slikar. Mnogi od njegovih dela postali su poznata široj javnosti kroz upotrebu slika kao ilustracija.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u staroj kozačkoj porodici[1] koja potiče od donskih kozaka koji su se naselili u Sibiru.[2] Njegov otac je bio u državnoj službi kao sekretar i često je radio kao upravnik pošte. Godine 1854. kao rezultat premeštaja njegovog oca, porodica se preselila u selo Suhobuzimskoje, gde je započeo svoje osnovno obrazovanje.[traži se izvor]
Godine 1859. njegov otac je umro od tuberkuloze, tako da se porodica vratila u Krasnojarsk i bila primorana da iznajmi drugi sprat svoje kuće kako bi finansijski preživela. Surkov je počeo da crta dok je pohađao okružnu školu i podsticao ga je lokalni nastavnik likovne kulture. Njegov prvi službeni posao datira iz 1862. godine, ali njegova porodica nije mogla da priušti nastavak školovanja i on je postao službenik u državnoj kancelariji. To ga je dovelo u kontakt sa gubernatorom Jeniseja, koji je uspeo da mu nađe pokrovitelja: Pjotra Kuznjecova, lokalnog trgovca koji je posedovao nekoliko malih rudnika zlata.[3]
Godine 1868. jahao je do Sankt Peterburga ali nije mogao da se kvalifikuje za prijem na Imperijalnu akademiju umetnosti, pa je studirao u školi crtanja Carskog društva za podsticanje umetnosti.[2] Posle godinu dana tamo, dozvoljeno mu je da kontroliše nastavu na Akademiji i postao je redovan učenik krajem 1869.
Od 1869. do 1875. učio je kod Pavla Čistjakova, Bogdana Vilevaldea i Petra Šamšina, osvojivši nekoliko medalja.[2] Njegova velika pažnja prema kompoziciji donela mu je nadimak „Kompozitor”. Godine 1875. diplomirao je sa zvanjem umetnika prvog stepena.
Karijera u Moskvi[uredi | uredi izvor]
Godine 1877. dobio je nalog da oslika murale u Sabornom hramu Hrista Spasitelja (tada još u izgradnji) i preselio se u Moskvu.[3] Pošto nije mogao da priušti kuću, živeo je u iznajmljenim stanovima i hotelima i odlazio na selo kada god je to bilo moguće. Godine 1878. oženio se Elizabetom Šare (1858—1888), Francuskinjom koja je poticala iz porodice Decembrista sa majčine strane.[2] Imali su dve ćerke.
Nakon toga, odlučio je da ostane u Moskvi i započeo je seriju istorijskih slika koje će utvrditi njegovu reputaciju, počevši od Jutra pogubljenja strelca. Prvu izložbu imao je 1881. u okviru umetničke grupe Peredvižnici.[2] Godine 1883. sliku Menšikov u Berjozovu je kupio Pavel Tretjakov za sumu koja mu je omogućila da krene na evropsku turneju. Tokom 1887. počeo je da slika portrete, počevši od jedne od njegove majke.[3]
Godine 1888. umrla mu je žena, a on se sa ćerkama vratio u Krasnojarsk na dve godine. Na reci Ob, napravio je skice za jedno od svojih najpoznatijih dela, Osvajanje Sibira Jermaka Timofejeviča (događaj u kome su učestvovali neki od njegovih predaka).[3] To mu je donelo punopravno članstvo u Imperijalnoj akademiji u Sankt Peterburgu.[2] Godine 1897. posetio je Švajcarsku i naslikao Suvorov prelazi Alpe, koji je kupio car Nikolaj II.
Godine 1907. napustio je pokret Peredvižnika i pridružio se Savezu ruskih umetnika. Tri godine kasnije posetio je Španiju, zajedno sa svojim zetom, Petrom Končalovskim.[3] Iste godine, on i arhitekta Leonid Černišov otvorili su umetničku školu. Četiri godine kasnije, bio je u produženom boravku u Krasnojarsku, slikajući pejzaže.
Do tada je patio od hroničnog koronarnog obolenja. Putovanje na Krim na lečenje 1915. nije uspelo da ublaži problem i on je umro početkom sledeće godine po povratku u Moskvu. Sahranjen je na Vagankovskom groblju, pored svoje supruge.[2]
Godine 1948, na 100. godišnjicu njegovog rođenja, njegovo imanje u Krasnojarsku pretvoreno je u muzej. Tu su podignuta dva spomenika, 1954. i 2002. godine. Biografski film o njegovom životu (Vasilij Surikov) je producirao Mosfilm 1959. godine, po scenariju Emila Braginskog i u režiji Anatolija Rjabakov.[4] Po njemu su nazvane brojne ulice i trgovi širom Rusije, kao i krater na Merkuru.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Jutro pogubljenja strelaca -
-
-
Menšikov u Berjozovu -
Osvajanje Sibira Jermaka Timofejeviča
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Kislitsyna, Ksenia (24. 1. 2018). „Vasiliй Surikov: master, kotorый vezde iskal krasotu” [Vasily Surikov: a master who was looking for beauty everywhere]. Gazeta.ru (na jeziku: ruski). Pristupljeno 22. 1. 2021.
- ^ a b v g d đ e Brief biography @ RusArtNet.
- ^ a b v g d Brief biography @ Russian Paintings.
- ^ Vasily Surikov @ IMDb.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
