Veles Perić

Veles Perić
Puno ime	Veles (Petar) Perić
Datum rođenja	(1924-03-30)30. mart 1924.
Mesto rođenja	Beograd,, Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti	6. septembar 1991.(1991-09-06) (67 god.)
Mesto smrti	Beograd,, SFRJ

Veles Perić (pravo ime Petar Perić; Beograd, 1924 – Beograd, 1991) bio je srpski pesnik.

Biografija

Rođen je u porodici oca pravnika, potom beogradskog advokata, poreklom iz Rekovca. Godine 1943. je, zbog pripadnosti SKOJ-u izbačen iz Treće beogradske gimnazije, da bi maturirao tek 1945., po oslobođenju. Studirao je prava na Beogradskom univerzitetu i bio jedan od najpopularnijih pesnika 1946. i 1947. godine sve do hapšenja 1949. i otpremanja na Goli otok. Učestvovao je na mitinzima i masovno posećenim literarnim večerima (Kolarčev narodni univerzitet, Narodno pozorište, Dom UDB-e, Radio Beograd) i čitao svoje jesenjinovski nadahnute pesme, koje su i posle njegovog hapšenja nastavile da žive tajno prepisivane i umnožavane. Te, po pesnika, kobne 1949. godine, pripremano je izdavanje njegove zbirke pesama u kojoj se našla i pesma „Vozovi tutnje... SSSR... SSSR“ koja ga je odvela na kameno ostrvo. Na Golom otoku provodi dva puta po dve i po godine, od septembra 1949. do januara 1955. godine. Između dve robije na Golom otoku, za sedam meseci na slobodi, uspeva da diplomira na fakultetu. Od 1947. do 1949. godine Veles je sekretar Udruženja književnika Srbije.

„Uveren sam da je bio najdarovitiji pesnik u toj prvoj generaciji koja je počela da objavljuje krajem četrdesetih, početkom pedesetih godina u „Nolitu“, koji se prvo zvao „Novo pokoljenje“ – Slavko Vukosavljević, Slobodan Marković, Dragoslav Grbić... Veles je umeo da spoji sentimentalnost tada modernog Jesenjina, političku ubojitost tada favorizovanog Majakovskog i iznenđujući modernizam, koji ni sa čim nismo mogli da uporedimo..." kaže književnik Ivan Ivanji u svojim sećanjima.

1959., nakon što neko vreme radi za Briselsku izložbu, polaže advokatski ispit i radi u advokatskoj kancelariji svoga oca, baveći se uglavnom porodičnim pravom. Odatle je i otišao u penziju.

1976. pod pseudonimom Gejs Grej izdaje delo Poema o fudbaleru, uz finansijsku pomoć advokata Pere Belovića, prijatelja sa Otoka, ali ona je, iako u tiražu od samo 3.000 primeraka, vrlo brzo povučena iz prodaje.

Poezijom se više nije bavio javno, i za života nije objavio nijednu zbirku pesama. To je posle njegove smrti, 1995. godine, učinio njegov golootočki prijatelj i pisac Galib Sulejmanović, objavivši u privatnom izdanju (Nezavisna izdanja Slobodana Mašića) pesme koje je uspeo da sakupi pod naslovom „Kroz zeleni talas“. Neke od njegovih pesma su danas zastupljene u antologijama i izborima, a najpoznatija „Kočijašu“, sačuvana u više verzija, peva se kao stara gradska pesma.

Nakon četvrt veka, pojavljuje se i knjiga "Barjak na oluji : sabirane i izabrane pesme", priređivača Miloja Dončića, u izdanju izdavačke kuće Revnitelj, 2022 godine.

Teme

Kako se da videti iz pomenute zbirke pesama, i po povratku sa Golog otoka, Perić je ostao staljinista i sovjetofil, a to se najbolje vidi iz pesama posvećenih "Sputnjiku", Gagarinu i Tereškovoj. U prilog činjenici da je ostao pesnikom nakon robije govore i pesme posvećene Lumumbi i vojnim manevrima NATO-a u jesen 1983. Perić je, uz to, napisao i nekoliko pesama posvećenih muzici Baha, Šopena i Šumana.

U njegovim ranim pesmama, osim ljubavnih, postoji i znatan broj akcijaških pesama, potom i dosta onih koji se bave istorijskim događajima, kakvo je i Bombardovanje Beograda (1944). U zbirci je objavljeno i nekoliko pesama u kojima Perić iznosi svoje stavove u pogledima poetike modernog pesništva. Značajno je spomenuti i određen broj socijalnih pesama.

Pesme

• Kroz zeleni talas, Nova 105 Slobodana Mašića, Beograd, 1995.
• Barjak na oluji : sabirane i odabrane pesme, Revnitelj, Niš, 2022.

Literatura

• Ivan Ivanji: O UDBI i drugim fenomenima, feljton, Vreme, 972, 20. avgust 2009.
• Kroz zeleni talas, Nova 105 Slobodana Mašića, Beograd, 1995.
• List Borba 6-7. januar 1996. godina LXXIV br. 45

Spoljašnje veze

• [1]
• [2]