Vila poljoprivrednog kombinata „Džervin“
| Vila poljoprivrednog kombinata „Džervin“ | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Knjaževac |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Nepokretno kulturno dobro |
| Vreme nastanka | 1939. |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Vila poljoprivrednog kombinata „Džervin" se nalazi u Knjaževcu i podignuta je 1939. godine, neposredno pred Drugi svetski rat.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Vilu je sagradio čuveni knjaževački i beogradski kafedžija i hotelijer Đorđe Đoka Cvetković, na imanju svoga oca Tase, poznatog knjaževačkog trgovca. Sagrađena je za skoro milion tadašnjih dinara, što je bila ogromna svota. Cvetković je bio vlasnik čuvene beogradske kafane „Kolarac“, a bio je i veliki vojni liferant, zahvaljujući ugovorima sa vladom koji su bili veoma unosni. Takođe, bio je i jedini zastupnik za čuveno „plzensko“ pivo iz Čehoslovačke. Interesovala ga je i kinematografija i bio jedan od njenih pionira. Knjaževački hroničar Branislav Stojadinović zapisao je da je vilu testamentom nasledila njegova sluškinja Milica Dvoržak-Prvulović. Od nje je vilu 1967. godine otkupio poljoprivredni kombinat „Džervin“ i izabrana je za administrativno središte kombinata, koji je svoj vrhunac doživeo od 1970. do 1985. godine. Pet godina kasnije, 1990. godine vila je postala atraktivni luksuzni restoran i hotel sa 14 ležajeva. Međutim, tokom tranzicije, 2002. godine Džervin propada i prodaje vilu Jugobanci, koju vlada Srbije prodaje, te već oronulu vilu kupuje knjaževačka privatna firma „Đokić“.[1]
Položaj i izgled[uredi | uredi izvor]
Vila je izgrađena na Džervinovom brdu, predstavlja remek-delo arhitekture ovih krajeva i pomalo podseća na zamkove koji su podizani nekoliko decenija pre širom Evrope. Đorđe je često išao u Plzenj na dogovore i odsedao u obližnjoj banji Karlove Vari, družeći se sa elitom finansija tadašnje Evrope, te nije slučajno izabrao stil zamka iz zapadne Evrope. Raskošna građevina je bele boje sa bordo dekoracijama na fasadi. Ima prizemlje, dva sprata, vidikovac i kulu, bila je iznutra opremljena najsavremenijim i najluksuznijim nameštajem od masiva i češkim najskupljim sanitarijama sa kaljevim pećima. Vila je bila opasana i ukrasnim zidom visine tri metra. Takođe, imala je vlastiti vodovod, kanalizaciju i rezervoar sa vodom od 300 litara. [2]Oko vile je bio vinograd, a na 85 ari vinograda bile su zasađene najbolje sorte vinove loze. Na oba sprata se nalaze tremovi sa balustradama. U mnogim elementima vila ima dah renesanse. Na vrhu je kula u romantičarskom stilu.
Vila danas[uredi | uredi izvor]
Početkom devedesetih godina 20. veka, vila je postala ugostiteljski objekat. Međutim, tokom tranzicije, 2002. godine firma Džervin propada i prodaje vilu Jugobanci, koju vlada Srbije prodaje, te vilu kupuje knjaževačka privatna firma „Đokić“. Danas je u privatnom je vlasništvu i dosta je zapuštena.[3] Dozvoljen je ulaz u objekat.
Vila je bila u dobrom stanju, dok nije otišla pod hipoteku. Za kratko vreme je od tad ruinirana i samo još izdaleka je simbol nekadašnje moći i Knjaževca i njegovog nekada moćnog kombinata.U objekat je dozvoljen ulaz jer je napušten i niko ga ne čuva. Zidovi su išarani grafitima i već je oko njega izraslo bilje i rastinje.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak spomenika kulture u Zaječarskom okrugu
- Spomenici kulture Srbije
- Nepokretna kulturna dobra Srbije
- Zaječar
- Knjaževac
- Spisak dvoraca u Srbiji
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Vila poljoprivrednog dobra Džervin Knjaževac”. dvorcisrbije.rs. Pristupljeno 03. 02. 2022.
- ^ „Bez „Džervina” i njegove vile”. politika.rs/. 21. 05. 2011. Pristupljeno 03. 02. 2022.
- ^ http://pojmovnik.muzejknjazevac.org.rs/pojam/dzervinova-vila/
