Vladimir Jakšić
| Vladimir Jakšić | |
|---|---|
 Vladimir Jakšić, osnivač prve mreže meteoroloških stanica i prvog odeljenja za statistiku u Srbiji, oko 1880. Fotografisao V. Danilović. | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 5. maj 1824. |
| Mesto rođenja | Kragujevac, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 28. avgust 1899. (75 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Vladimir Jakšić (Kragujevac, 23. april/5. maj 1824 — Beograd, 16/28. avgust 1899) bio je srpski ekonomista, statističar i meteorolog. Osnivač je prve mreže meteoroloških stanica i prvog odeljenja za statistiku u Srbiji.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Bio je sin Jakova Jakšića, glavnog blagajnika kneza Miloša. Gimnaziju je završio u Beogradu, trgovački kurs u Beču, a državne nauke je studirao u Tibingenu i Hajdelbergu.
Od 1847. godine radi u Ministarstvu finansija, gde samoinicijativno prikuplja statističke podatke. Jakšić je od 1848. godine svoja prva instrumentalna meteorološka merenja vršio na svom imanju na Topčiderskom Brdu (Senjaku).[2] To neće prestati da radi sve do svoje smrti (1899), sledećih pola veka. Već 1850. godine podneo je Državnom savetu predlog o stvaranju državne statističke službe, ali bez uspeha. Godine 1852. postavljen je za profesora ekonomskih predmeta na Liceju, umesto otpuštenog Koste Cukića. Onda se 1862. godine vraća se u Ministarstvo finansija kao načelnik ekonomskog odeljenja, a 1864. godine postaje načelnik novoosnovanog odeljenja državne statistike.[3] Uredio je odeljenje, ali i ustanovio statistički rad u Srbiji, uz podršku ministra Cukića. On sam je obavljao najveći deo posla statističkog odeljenja.
Najvažnije njegovo delo je Državopis Srbije,[4] koje je izdavao kao periodično, nezvanično od 1855. godine, a zvanično od 1863. godine. Izdato je 20 knjiga od velikog istorijskog značaja. Prvi je započeo sa meteorološkim merenjima u Beogradu i Srbiji (1848) i prvi pisao o meteorologiji u Srbiji, tako da se smatra osnivačem srpske meteorologije i klimatologije. Već posle 3 godine meteoroloških merenja, 1851. godine je uradio prvu studiju klime Beograda, baziranu na rezultatima sopstvenih merenja i osmatranja za period 1848-1850. Bio je osnivač meteorološke mreže stanica po Srbiji, tako da je njegovom zaslugom 1857. godine Srbija imala čak 27 meteoroloških stanica, što je u to vreme predstavljalo jednu od najgušćih meteoroloških mreža u okviru jedne države. Penzionisan je 1888, a njegov posao na polju statistike nastavio je Bogoljub Jovanović. Izabran je 8. januara 1850. godine za redovnog člana Društva srpske slovesnosti u Beogradu.
Dodeljen mu je austrougarski Orden Franca Jozefa, Orden rumunske krune, grčki Orden Spasitelja, ruski Orden Svete Ane, Orden Svetog Stanislava, srpski Kraljevski orden Belog orla i Orden Takovskog krsta.[5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Istorija nauke: Vladimir Jakši”. RTS. Pristupljeno 27. 1. 2019.
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1. februar 1933.
- ^ "Otadžbina", Beograd 1. januar 1881.
- ^ "Zora", Mostar 1. oktobar 1899.
- ^ Acović, Dragomir (2012). Slava i čast: Odlikovanja među Srbima, Srbi među odlikovanjima. Belgrade: Službeni Glasnik. str. 563.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Biografija na sajtu SANU
- Istorijat meteoroloških osmatranja u Srbiji
- 155 godina od prvog Uputstva za osmatranje vremena u Srbiji
- Istorija nauke: Vladimir Jakšić, RTS Obrazovno-naučni kanal, Zvanični kanal na sajtu Jutjub
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
