Geostrateški i institucionalni status Republike Srpske

Geostrateški i institucionalni status Republike Srpske omoguđava definisanje pravaca budućeg prostornog razvoja Republike Srpske, odnosno njenog integralnog ekološko-ekonomsko-socijalnog razvoja u realnom institucionalnom i regijskom okruženju.

Položaj

Geografski položaj Republike Srpske

Republika Srpska se prostire na površini od 24.666 km2 . Na ovoj teritoriji, prema nepotpunim podacima, živi 1.433.038 stanovnika2 . Na istoj teritoriji, prema rezultatima popisa 1991, živelo je 1.623.842 stanovnika, odnosno 11,75% više nego 2013. Poredeći današnje stanje populacije dva entiteta Bosne i Hercegovine, Republike Srpske i Federacije BiH, a na osnovu nepotpunih podataka 3 , može da se konstatuje da stanovništvo RS čini 38% stanovnika Bosne i Hercegovine.

Republika Srpska ima povoljan položaj, ali je on otežan:

• političkom nestabilnošću na području zapadnog Balkana,
• nedovoljnom harmonizacijom odnosa u okviru Bosne i Hercegovine kao funkcionalno (ne)delotvorne funkcionalne celine,
• pritiscima međunarodne zajednice.

Iako je raspored urbanih centara povoljan na njega negativno utiče:

• Nepovoljne distribucije stanovništva.
• Loša povezanost i teritorijalnu kohezija - zbog specifičnog longitudinalan oblik teritorije Republike, prekinutog Distriktom Brčko i otežan morfološkim preprekama u Srednjem i Gornjem Podrinju, i Istočnoj Hercegovini.
• neokončano pitanje granice na Drini između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije, što se direktno odnosi i na definisanje teritorije Republike Srpske.

Blizina Evropske unije (Republika Hrvatska) i aktuelni sporazum sa Republikom Srbijom daju određenu prednost Republici Srpskoj u pogledu funkcionalnog povezivanja i saradnje na ekonomskom i kulturnom planu.

Politički i administrativni status

RS prema Dejstonskom sporazumu

Politički i administrativni status Republike Srpske jasno je definisan Dejtonskim sporazumom i učvršćen do nivoa suštinske autonomije, što joj daje pun kapacitet da rešava svoje razvojne probleme. Teritorija Republike Srpske podeljena je na 63 jedinice lokalne samouprave, od kojih šest ima status grada (Prijedor, Banja Luka, Doboj, Bijeljina, Istočno Sarajevo, Trebinje), a 57 status opštine.

Najveću teritoriju ima grad Banja Luka (1.225 km2) odnosno opština Foča (1.114,6 km2), a najmanju opština Jezero (29,21 km2 ).

Najveći broj stanovnika ima grad Banja Luka (199.191, popis 2013.) odnosno opština Zvornik (63.686, popis 2013.), a najmanji opština Istočni Drvar (109, popis 2013.).

Najveći broj naseljenih mesta ima opština Višegrad (163), a najmanji Istočni Drvar i Istočni Mostar (po tri naseljena mesta).

Problemi

Najznačajniji problemi RS u političkom i administrativni statusu su:

• nedovoljna funkcionalnost države Bosne i Hercegovine
• otežano rešavanje pitanja i otsustvo koordinacij prostornog razvoja između Republike Srpske i Federacije BiH (posebno graničnih područja, u kojima se nalaze jedinica lokalne samouprave RS)

Prirodni resursi i predeo

Teritorija Republike Srpske je bogata prirodnim resursima, za razvoj stočarstva

Vode i vodno zemljište Republika Srbija najviše se nalazi oko tokova većih reka.

Prirodni resursi

Teritorija Republike Srpske je bogata prirodnim resursima, raspoređeni po pojedini regijama na specifičan način.

Poljoprivredno zemljište

Poljoprivredno zemljište u RS dominira u Posavini i na području Semberije, dok se u ostalim delovima nedovoljno koristi (smanjenje količine i boniteta)

Šumsko zemljište i šumski fond

Šumsko zemljište i šumski fond dominira u severozapadnom i istočnom delu Republike Srpske. Ono je izloženo višegodišnjim negativnim uticajima jer se više seče broj stabala nego što se obnavlja

Vode i vodno zemljište

Vode i vodno zemljište nalazi se oko tokova većih reka, a specifični vidovi voda (geotermalne, mineralne) nalaze se u severnom delu Republike Srpske.

Međutim vremenska i prostorna neravnomernost voda stvara poseban problem zbog nedostatka voda u onim delovima teritorije Republike Srpske gde je i kada je najpotrebnija.

Mineralne sirovine

Mineralne sirovine su najčešče tačkasto raspoređene na prostoru Republike Srpske.

Njihova eksploatacija je neodgovarajuća, zbog, nedovoljna istraženost rudnih resursa, i nedostatka investitora.

Predeo

Predeo Republike Srpske koji je shvaćen kao ukupna slika prirodnih i građenih elemenata za sada je u velikoj mjeri očuvan, ali je u nizu slučajeva nedovoljno kultivisan i ugrožen neplanskom gradnjom.

Poseban kvalitet čine delovi netaknute prirode u predelima visokih i srednjih planina, koje predstavljaju posebno značajan resurs za budućnost Republike Srpske.

Prirodna baština u Republici Srpskoj je izuzetno značajna, i uz raznovrsne prirodne resurse i visok stepen biološke raznovrsnosti i geodiverziteta, zahteva viši stepen pažnje radi očuvanja, uređenja i održivog korišćenja.

Naročito je značajna ekološka i biogeografska vrednost pojedinih predela Republike Srpske i potencijal za širenje mreže nacionalnih parkova, parkova prirode i specijalnih prirodnih rezervata, a u okviru Ekološke mreže „NATURA 2000“.

Trenutno na prirodnu sliki Republike Srpske negativno utiče nedovoljna površina zaštićenih prirodnih dobara, kao i nerazvijenost informacione osnove i instrumenata za planiranje i upravljanje predelima.

Životna sredina

Budućnost i snaga

Budućnost RS i njenu snagu, čini zaštiti životne sredine koja se realizuje kroz:

• Očuvanje životna sredina u neindustrijalizovanim oblastima,
• Obezbeđena zaštita i regulacija određenih područja i deonica vodotokova (reke Sava, Una, Vrbas, Bosna i Drina) od prirodnih nepogoda.

• Opredeljenost institucija za zaštitu životne sredine, kao i institucionalna podrška razvoju sistema zaštite životne sredine i prirode.

Pozitivan pomak učinjen je izgradnjom dve regijske deponije.

Slabosti

Slabosti u zaštiti životne sredine predstavljaju:

• Postojanje ekoloških „crnih tačaka i nekoliko degradiranih prostora zbog neplanske eksploatacije prirodnih resursa (eksploatacija kamena, šljunka, šume, poljoprivrednog zemljišta).

• Nezadovoljavajuća je komunalna infrastruktura u brojnim naseljenim mjestima, naročito prigradskim i seoskim, što dovodi do zagađenja voda i vazduha, posebno u delovima naseljenih mesta u kojima postoji industrija ili određeni vidovi poljoprivrede.

• Neadekvatno rešeno uklanjanje i deponovanje čvrstog otpada, naročito u delu selektivnog prikupljanja i tretmana.

• Nedovoljan nadzor nad sprovođenjem propisa iz oblasti zaštite životne sredine,
• Nepostojanje dovoljno efikasnog sistema finansiranja zaštite životne sredine.

Stanovništvo

Prirodni priraštaj u Republici Srpskoj

Najznačajniji razvojni problem Republike Srpske je u oblasti demografije i humanih kapaciteta kao dela razvojnih resursa, prema veoma dobro izučenim studijama ukazuju na negativan prirodni priraštaj, koji preti drastičnim umanjenjem broja stanovnika Republike do 2030. godine, kao i ubrzavanje starenja stanovništva i slabljenje obrazovnih kapaciteta u većem delu teritorije Republike.

U sprovedenim studijama uočena je feminizacija stanovništva, pogotovo u seoskim područjima, ali uz manji udeo aktivnog ženskog stanovništva.

Najveći deo stanovništva zaposlen je u poljoprivredi (31,7% ukupno zaposlenih, sa najviše u banjalučkoj regiji).

Nezaposlenost kao problem na globalnom nivou predstavlja i najteži socijalni i ekonomski problem Republike Srpske.

Socijalni razvoj

Kategorija socijalnog razvoja definisana je referentnim strategijama (zdravstvo, osnovno i srednje obrazovanje, socijalno uključivanje) a njena prostorna dimenzija je sistematski praćena kroz republički i lokalni informacioni sistem. Praktična situacija na terenu jedinica lokalne samouprave ukazuje na ozbiljni problem disproporcije između obima školskog prostora u velikom broju opština i đaka u njima, što je posljedica demografskog pražnjenja dijelova teritorije Republike Srpske. Kvalitet usluga u zdravstvu nije na potrebnom nivou, tj. neujednačen je između pojedinih teritorijalnih jedinica. Dostupnost javnih službi takođe predstavlja problem u jednom broju jedinica lokalne samouprave. Specifični problemi odnose se na broj kulturnih i sportskih objekata, kao i studentskih domova u univerzitetskim centrima Republike.

Stanovanje

Kao osnovna funkcija prostornog razvoja Republike Srpske stanovanje danas uglavnom predstavlja predmet privatne inicijative, a veliki broj stanova je u privatnom vlasništvu. Značajno je što je usvojeno šest zakona iz oblasti stanovanja čime se do određenog nivoa definiše republička politika i reguliše ova socijalno značajna tema. Bespravna gradnja, veoma prisutna nakon ratnih dešavanja, regulisana je Zakonom o uređenju prostora i građenju, uz otvoreno pitanje njenog iskorjenjivanja. Pored toga, značajno je postojanje Fonda stanovanja Republike Srpske, kao temeljne finansijske institucije za rješavanje problema stanovanja u Republici, imajući u vidu trenutni deficit od 70.000 stanova. Ovaj deficit nije teritorijalno ravnomjerno raspoređen jer u jednom dijelu postoji značajan deficit, naročito u većim gradovima, a u nekim postoji suficit, i to, prije svega, u ruralnim područjima Republike. Kolektivni centri za smještaj izbjeglih i raseljenih lica postoje u svega sedam opština, što ne odgovara realnim potrebama. Poseban problem čini nedostatak politike (strategije) socijalnog stanovanja, koja se čini veoma značajnom za rješavanje niza problema u Republici Srpskoj, pa i za demografski oporavak ili regijsku koheziju.

Kulturno-istorijska baština

Značajnu snagu čini očuvana kulturno-istorijska baština, baština koja upućuje na tradiciju pojedinih regija Republike Srpske, kao i raznovrsnost materijalne i nematerijalne baštine duhovnog karaktera. Značajno je takođe postojanje razvojnih i strateških planova u oblasti zaštite kulturno-istorijske baštine, čemu je veliki doprinos dao integrativni pristup raznih profesija i institucija, kao i određeni nivo edukacije stanovnika. Problem predstavlja nedostatak koordinacije među službama i komisijama koje se bave temom zaštite. Nedovoljna je i valorizacija graditeljskog nasljeđa, kao i obim graditeljskih akcija na obnovi zaštićenog fonda.

Ovo je u jednom smislu posljedica nedostatka stručnog kadra, a u drugom finansijskih sredstava za konkretne akcije obnove i restauracije. Zakonska regulativa u ovoj oblasti zahtijeva hitnu izmjenu i donošenje akata radi unošenja savremenih principa zaštite materijalne i nematerijalne kulturne baštine. Među ostalim problemima vrijedi istaći i problem urbane obnove gradova, obnove starih urbanih jezgara, kao i vrijednih dijelova ruralnog nasljeđa.

Prostorna dimenzija ekonomskog razvoja

Prostorna dimenzija ekonomskog razvoja Republike Srpske su zadovoljavajuće sa stanovišta povoljnog geostrateškog položaja (blizine ključnih tržišta, granica sa EU, Republikom Srbijom, Republikom Crnom Gorom i Federacijom BiH).

Najznačajniji potencijal ekonomskog razvoja čine prirodni resursi (poljoprivredno zemljište, mineralne sirovine, šume, vode) ali i izgrađeni resursi (infrastruktura i suprastruktura).

Iako demografska struktura (starosna, obrazovna, kvalifikaciona) ima velikih slabosti u nekim delovima Republike Srpske, postoji kvalifikovana radna snaga, tradicija i iskustvo u nekim delatnostima, posebno u industriji, nasleđeni iz ranijeg industrijskog perioda.

Brojni nasleđeni privredni kapaciteti, od kojih veći deo ima status braunfilda (slabo registrovanih prema savremenim principima kategorizacije), takođe čine moguću osnovu budućeg teritorijalnog razvoja Republike Srpske.

Problem predstavlja nedovoljno ili neodgovarajuće korišćenje prirodnih resursa, što bi obezbedilo njihovu održivost i ekonomski razvoj, kao i viši stepen dobrobiti za Republiku Srpsku i njene jedinice lokalne samouprave.

Privatizacija i koncesije na resursima kao što su voda, šume, nafta, ugalj i drugi zaslužuju veću pažnju sa osnovnim ciljem veće dobrobiti za državu i jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalaze resursi, uz povećanu pažnju multifunkcionalnosti resursa, kao i očuvanja prirode, kvaliteta životne sredine i predela.

Slabosti

Slabost u prostornoj dimenziji ekonomskog razvoja predstavlja:

• izrazito neravnomeran regijski razvoj,
• disproporcija unutar regija, pogotovo onih na području Banjaluke,
• nedovoljna konkurentnost privrede na širem međunarodnom planu (nepostojanje proizvoda koji može da konkuriše na tržištu kvalitetom, kvantitetom, standardom i identitetom (brend).
• visok nivo finalne potrošnje u strukturi BDP i nedovoljno učešće investicija i njihova regijska dispozicija, uz visok nivo spoljnotrgovinskog deficita i pored prednosti koje pruža teritorija Republike sa svojim prirodnim i stvorenim resursima.

Turizam

Uz određene razlike na regionalnom nivou, raznoliko prirodno bogatstvo, prirodno nasleđe, biodiverzitet, pejzažne celine pojedinih predela, zaštićena kulturno-istorijska i duhovna baština, čini osnov za razvoj turizma na teritoriji Republike Srpske.

Banjski turizam je osnovni vid tu-rizma u Republici Srpskoj, ima tendenciju rasta i ostvaruje najveći obim turističkog prometa u odnosu na ostale vidove turizma. U Republici Srpskoj se obim turističkog prometa meri brojem noćenja. Najveći broj noćenja realizuje se u banjama, i pored toga što su njihovi smeštajni kapaciteti skoro pa zanemarivi, i kao takvi predstavljaju veliku prepreku razvoju banjskog turizma. Izuzetak je Banja Vrućica.

Iako blizina emitivnih centara pomaže razvoju turizma u pojedinim delovima Republike Srpske, postoje razlike između njenih delova, što indirektno utiču na broj i vrstu turista, kao i na dužinu njihovog boravka u Republici Srpskoj.

Problemi

Značajni problemi u turizmu Republike Srpske su:

• nedovoljna izgrađenost turističkih kapaciteta,,
• nizak nivo kvaliteta smeštajnih kapaciteta (posebno neodgovarajući sanitarni uslovi).
• nedostatak visokostručnih kadrova,
• nedostatak odgovarajućeg sistema upravljanja,
• neprilagođenost postojećih kadrova strukturnim promenama turističke potražnje.
• nedovoljna finansijska ulaganja domaćih i stranih investitora u najvrednija turistička područja, mesta i destinacije

Sve napred navedeno utiče na širi državni i međunarodni karakter turizma Republike Srpske.

Tehnička infrastruktura

Uopšteno, tehnička infrastruktura ima određene kapacitete, ali nedovoljne za intenzivniji i kvalitetniji prostorni razvoj Republike Srpske.

Nasleđeni tehnički sistemi

Nasleđeni tehnički sistemi u okviru svih vidova transporta predstavljaju značajnu osnovu i logistiku ekonomskog, socijalnog i regijskog razvoja Republike Srpske. Drumski i železnički transport preko transportnih koridora predstavljaju integrativnu osnovu Republike Srpske sa bližim i daljim okruženjem.

Povezanost regija unutar Republike Srpske relativno je dobra, odnosno transportna infrastruktura povezuje pojedine regije, ali ne sve na isti način.

Slabost čini nedovoljna prostorno-tehnička integracija različitih vidova transporta RepublikeSrpske (nedostatak viševidovnih centara koji omogućuju jači razvoj transportne privrede).

Nasljeđe prošlosti, kao i posledice ratnih razaranja, u većoj meri otežali su razvoj i povezivanje određenih vidova transporta, a investicije u poratnom periodu nisu omogućile značajnija poboljšanja i modernizacije, razvoja i održavanja transportnih mreža.

Integralni (viševidovni, multimodalni) transport do sada je bio zanemaren, iako za to postoje preduslovi i potreba, pre svega u Posavini i Semberiji.

Vazdušni i rečni transport nisu razvijeni u dovoljnoj meri kao osnov za razvoj viševidovnog transporta.

Putni transport nameće potrebu za dalji razvoj putne infrastrukture i njenu modernizaciju, čime je moguće uspostaviti veću teritorijalnu koheziju i povezanost regija i većih urbanih centara Republike, kao i bolju povezanost sa susedima.

Poseban problem pretstavlja nizak standard graničnih prelaza na najfrekventnijim pravcima povezivanja sa susedima.

Telekomunikaciona infrastruktura

Telekomunikaciona infrastruktura, kao osnov privrednog i društvenog razvoja na savremenim osnovama, razvijena je i razgranata širom teritorije Republike Srpske. Izvršena je uspešna transformacija u sistem Republike Srpske i integracija sa susjednim državama i Federacijom BiH. Racionalizacija telekomunikacionog saobraćaja i fiksne telefonije takođe je doprinijela efikasnijem sistemu telekomunikacija, a izgradnja mreže optičkih kablova većeg kapaciteta kao i digitalnih komutacionih čvorova znatno je unaprijedila i modernizovala sistem.

Slabost predstavlja znatan broj analognih komutacionih sistema koji su u funkciji, kao i tek započeta modernizacija sistema u rijetko naseljenim i ruralnim područjima. U tom smislu je neophodno upotpunjavanje zakonske regulative.

Energetika

U oblasti energetike od posebnog značaja su izgrađeni proizvodni energetski kapaciteti kao što su hidroelektrane, termoelektrane ili toplane. Geografski položaj prenosnih sistema između regiona sa viškovima i regiona sa manjkom električne energije takođe predstavlja snagu Republike Srpske.

Prednosti

Posebnu prednost imaju:

• tehničke karakteristike prenosnog sistema u skladu sa zahtevima Evropskog udruženja za koordinaciju prenosa električne energije („UCTE“).
• potencijali obnovljivih izvora energije.

Slabosti

Slabost predstavlja:

• slabo korišćenje energetski kapacitet,
• prepuštanje obnovljivih resursa privatnim investitorima bez jasno definisane strategije, kriterijuma i ocene dobrobiti za Republiku Srpsku i lokalnu samoupravu.
• neracionalno korišćenje i velika specifična potrošnja energije, posebno elektroenergije.
• energetska efikasnost još nije svrstana među strateške prioritete i odgovarajuće sisteme finansiranja.
• mali nivo ulaganja u istraživanje energetskih potencijala Republike Srpske i neizgrađenost energetskih kapaciteta poslednjih decenija,
• povećana starost energetskih objekata i mreža, kao i deo tokom rata uništenih kapaciteta,
• neusaglašenost planova razvoja između proizvođača, prenosa i distributera električne energije.

Termalni izvori, vodoprivrerdni sistemi i banje

Vidi još: Termalne vode Republike Srpske i Mineralne vode Republike Srpske

Republika Srpska raspolaže značajnim resursima visokokvalitetnih površinskih, podzemnih, termalnih i mineralnih voda, što predstavlja izuzetnu komparativnu prednost za budućnost.

Vodoprivredni sistemi

Izgrađeni vodoprivredni sistemi za zaštitu od velikih voda, navodnjavanje i odvodnjavanje imaju važnu ulogu za prostorni razvoj Republike Srpske.

Voda u rekama, kao multifunkcionalni resurs, koristi se za proizvodnju energije, saobraćaj, privredne i komunalne aktivnosti, turizam i rekreaciju.

Voda i vodna infrastruktura Republike Srpske koriste se u funkciji zaštite i uređenja predela, prirodnih i kulturnih vrednosti, kao i za očuvanje biodiverziteta.

Banje

Vidi još: Banje u Republici Srpskoj

Banje Republike Srpske u hidrogeološkom smislu predstavljaju lokacije na kojima se vrši korišćenje hidrogeoloških resursa u vidu termalnih, termomineralnih ili mineralnih podzemnih voda u cilju lečenja ili oporavka ljudskog organizma. Te resurse predstavljaju uglavnom prirodne hidrogeološke pojave, mada ima dosta i veštačkih hidrogeoloških pojava u vidu voda koje ističu iz bušotina i bunara izrađenih na različite načine bez obzira na vreme izrade. Na prostorima Republike Srpske nalazi se devet izrazito lekovitih banja. Pored banja postoji i niz otkrivenih izvora mineralne vode.

Korišćenje hidrogeoloških pojava na prostoru Republike Srpske je počelo veoma davno. Pretpostavlja se da je korišćenje toplote voda termalnih i termomineralnih izvora počelo još pre otkrivanja vatre. Arheološki dokazi pokazuju da je korišćenje termalnih i termomineralnih voda počelo u Antičkoj Grčkoj i Rimu i da su tada postojala lečilišta, odnosno banje. Njihov značaj je bio veliki, najpre zbog kulta vode, naročito prirodne termalne koja neprestano izvire, tako da su brojna naselja nastala oko tih hidrogeoloških pojava. Tada je počela urbanizacija i razvoj takvih lokaliteta kao naselja opšteg tipa, a kasnije i kao čisto banjskih naselja za lečenje, oporavak, odmor i razonodu. Ta tradicija je nasleđena i bez nekih velikih promena se provlači i do našeg doba.

Slabosti u razvoju RS

U slabosti spadaju nedovoljna međusektorska koordinacija i slabosti sa stanovišta ekologije i druge koje ozbiljno mogu da utiču na budućnost prostornog razvoja Republike Srpske (turizam, rekreacija, ribolov, snabdevanje pitkom vodom i dr.).:

• Ispuštanje otpadnih voda direktno u površinske i podzemne rečne tokove, bez odgovarajućih kanalizacionih sistema u mnogim jedinicama lokalne samouprave, predstavlja veoma ozbiljnu slabost.
• Zapuštenost melioracionih sistema građenih u doba bivše Jugoslavije što u značajnoj meri smanjuje mogućnost navodnjavanja i odvodnjavanja, direktno utičući na prinose u poljoprivredi.
• Zapuštenost i starost sistema za odbranu od poplava i erozije koja u velikoj meri ugrožava plavna, bujična i erozivna područja, utičući na njihov ekonomski i socijalni razvoj.
• Period privredne krize i rata na teritoriji BiH marginalizovao je značaj, korišćenje i zaštitu reke Save sa južnim pritokama, i reke Drine.
• Nedostatak pravne i ekonomske regulative za rešavanje brojnih problema koja bi regulisali odnose sa Federacijom BiH i susednim državama za tranzitne (zajedničke) vodotokove (Sava, Drina, Trebišnjica) i njihove slivove.

Upravljanje otpadom u RS

Upravljanje otpadom u Republici Srpskoj predstavlja veoma osetljivu temu, posebno u oblasti sakupljanja tečnog otpada. Za čvrsti otpad urađena je Strategija upravljanja čvrstim otpadom i za tu namenu su izgrađene dve regijske deponije (Banjaluka, Bijeljina), a izgradnja nekih je u toku (Zvornik, Banjaluka – proširenje i Prijedor).

Poslednjih godina značajan napredak je postignut u jačanju svesti kod stanovništva o otpadu i njegovom tretmanu.

Institucionalno, organizaciono i pravno poslednjih godina znatno je unaprijeđen ovaj, ranije zapušten, tehno-ekološki sistem u većem broju jedinica lokalne samouprave Republike Srpske. Alo ostaje i dalje otvoreno pitanje:

• čišćenja Republike Srpske od rasutog otpada,
• nedostatak deponija opasnog otpada,
• razvoja strategija sistema regijskih deponija na preostalim lokacijama.,
• problem izgradnje savremene spalionice otpada i deponije za finalno odlaganje otpada.

Nedostatak informacija i podataka u oblasti upravljanja otpadom nešto je što otežava dalje unapređenje ovog sistema. Rešavanje problema tečnog otpada, odvođenja otpadnih voda, predstavlja veoma složen i zahtevan zadatak jedinica lokalne samouprave, ali i Republike u celini, jer ima ozbiljne implikacije na osnovi široj od lokalne.

Rešavanje problema zagađenosti površinskih i podzemnih voda zato predstavlja jedan od prioritetnih zadataka, zakonodavnih, finansijskih, organizacionih i informatičkih kapaciteta kako Republike Srpske, tako, u značajnoj meri organa lokalne samouprave i onih koji ispuštaju tečni otpad.

Prekogranična saradnja

RS u odnosu na teritoriju ima prigranični pojas, koji se proteže duž tri državne granicei duž granice između dva entiteta.

Republika Srpska ima relativno dugačak (u odnosu na teritoriju) prigranični pojas, koji se proteže duž tri državne granice (prema Hrvatskoj, Srbiji i Crnoj Gori) i duž granice koja je interno definisana između dva entiteta. Površina teritorije Republike Srpske predstavlja 48,5% teritorije Bosne i Hercegovine. Dužina ukupne granice teritorije Republike Srpske je oko 2.102 km, bez Distrikta Brčko, a sa Distriktom oko 2.160 km. Republika Srpska zauzima severne, istočne i veći deo južnih delova Bosne i Hercegovine. U ovom pojasu prednost čine brojni granični prelazi prema susednim državama i otvorena granica prema Federaciji Bosne i Hercegovine.

Dobre strane

Geografski položaj, prirodni sistemi (reke, planine), infrastruktura, ekonomske veze i socijalno-kulturna bliskost (jezik, vera, tradicija, porodične veze i sl.) čine osnov za razvoj prekogranične saradnje u raznim oblicima. Deo tih veza je spontano ustanovljen, a deo se odvija uz podršku međunarodnih institucija i programa za unapređenje prekogranične saradnje.

Slabosti

Slabost kod unapređenja prekogranične saradnje predstavljaju još uvek postojeće mentalne i političke barijere, delom nastale i posle raspada SFR Jugoslavije, koje otežavaju saradnju etničkih zajednica u pravcu Hrvatske i Federacije BiH, a poslednjih godina i Crne Gore.

Što se tiče saradnje, koju podržava međunarodna zajednica, ne postoje odgovarajuća ekonomska područja (umrežene jedinice lokalne samouprave) ili statističke regije, koji bi mogli punopravno da konkurišu kod određenih evropskih fondova, a broj projekata prekogranične saradnje ili inter-regijske kooperacije u Republici Srpskoj je mali prema mogućnostima koje joj se pružaju u oblasti poljoprivrede, šumarstva, ekologije, turizma ili infrastrukture. Značajnu slabost čini i nedostatak obučenih kadrova za pripremu projekata, kao i slab kapacitet organa i institucija jedinica lokalne samouprave za implementaciju projekata za koje su već dobijena sredstva iz programa Evropske unije.

Spoljašnje veze

• Međunarodna saradnja REpublike Srpske - www.vladars.net