Korisnik:TalasAtlas/pesak
Biciklistički sportovi su takmičarske fizičke aktivnosti u kojima se koristi bicikl. Postoje različite kategorije biciklističkih sportova: drumski biciklizam, ciklokros, brdski biciklizam, velodromski biciklizam, BMX i biciklistički spidvej. Biciklistički sportovi koji nisu takmičarski su: umetnički biciklizam, biciklistički polo, slobodni BMX, vožnja planinskog bicikla u bajk parku, biciklistički polo i ciklobol. Svetska biciklistička unija (UCI) je sportsko upravno telo za biciklizam i međunarodna takmičenja u biciklizmu.
Biciklizam spada u grupu olimpijskih sportova. Popularan je širom sveta, naročito u Evropi. Naročito je zastupljen u Francuskoj, Italiji, Belgiji, Španiji, Holandiji, Nemačkoj, Danskoj i Švajcarskoj.[1] Ostale zemlje u kojima se organizuju značajna međunarodna takmičenjima su Australija, Luksemburg, Velika Britanija, Sjedinjene Američke Države i Kolumbija.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Smatra se da je prva biciklistička trka održana 31. maja 1868. godine u predgrađu Pariza Sen Klu.[2] Stazu dužine 1200 metara prvi je prešao Englez u izgnanstvu Džejms Mur, koji je vozio drveni bicikl sa točkovima od gume. Ovaj bicikl je izložen u muzeju u Iliju (Kembridžšir, Engleska).
Svetska biciklistička unija osnovana je 14. aprila 1900. godine. Zemlje osnivači su: Belgija, Sjedinjene Američke Države, Francuska, Italija i Švajcarska.
Biciklizam je uvršćen u listu olimpijskih sportova od prvih modernih igara 1896. godine. [3]
Biciklističke trke[uredi | uredi izvor]
Drumski biciklizam[uredi | uredi izvor]
Drumske biciklističke trke obuhvataju timska i individualna takmičenje. Dele se na: višeetapne trke, jednodnevne drumske trke i vožnje na hronometar.
Trke se uglavnom održavaju od proleća do jeseni. Profesionalne drumske trke koje traju tri nedelje čine Grand tur trke. Najpoznatija među njima je Tur de Frans, a osim nje tu su i Điro d’Italija i Vuelta a Espanja. Pored ovih najznačajnijih trka, postoji pet nedeljnih etapnih trka: Tur Daun Ander u Australiji, Pariz-Nica, Tireno—Adrijatiko u Italiji, Trka kroz Romandiju, Kružna trka oko Dofena i Tur de Svis. Jednodnevni "klasici" su Ronde van Flanderen i Milano-Sanremo.
Velodromski biciklizam[uredi | uredi izvor]
Velodromski biciklizam postoji od 1870. godine.[4] Takmičari su se takmičili na drvenim stazama koje su izgledale slično današnjim velodromima. Za razliku od drumskih trka, koje zavise od spoljnih faktora, unutrašnje staze omogućavaju da se trke održavaju u sličnim uslovi tokom cele godine.
Velodromi su kružne staze, čije su krivine nagnute. Događaji su veoma raznovrsni i mogu obuhvatiti individualna i ekipna trkanja, sprintove za dva čoveka, starovanje na različite načine. Takmičari koriste bicikle koji nemaju kočnice.
Brdski biciklizam[uredi | uredi izvor]
Trke brdskog biciklizma se održavaju van puta i za koje su potrebne pretnost i umeće za vožnju. Postoji nekoliko vrsta; glavne kategorije su kros-kantri, enduro i spust, 4X ili trke četiri takmičara.
BMX[uredi | uredi izvor]
BMX se održava van puta. BMK trke su kratke i voze se na specijalno izgrađenim stazama dužine jednog kruga, obično na biciklima sa jednim zupčanikom. Vozači prolaze kroz stazu sa skokovima i krivinama koje su pod nagibom.
Biciklistički spidvej[uredi | uredi izvor]
Biciklistički spidvej su trke na zemljanim stazama na otvorenom, dužine od 70-90m.
Biciklizam sa motornim tempom[uredi | uredi izvor]
Biciklizam sa motornim tempom koristi motocikl za tempiranje brzine da bi biciklisti mogli da dostignu što veću brzinu.
Gravel trkanje[uredi | uredi izvor]
Gravel trkanje je jeda od najnovijih disciplina u bicklističkim trkama, nastala u 21. veku. Na primer Unbound Gravel, jedna od najprestižnijih gravel trka seodržava od 2006. godine. Prethodno gravel trkama u današnjem obliku su trke poput Tour of the Battenkill i Boulder-Roubaix koje su trke na betonu sa gravel delovima. Prepoznatljive karakteristike gravel trka suː velike razdaljine, obično 160-320km, zajednički startovi biciklista iz svih kategorija gravel trka. Bicikli za vožnju gravel trka variraju od bicikala sa širokim guama koji se koriste za glatke podloge do terenskih bicikala.
Prosečne brzine[uredi | uredi izvor]
Brzine odstignute na unutršanjim statzama su uglavnom veće od onih postignutih na stazama na otvorenom. Drugi faktori koji utiču na brzinu suː oblik rute(ravna ili terenska), jačina i pravac vetra, temperatura, nadmorska visina. Na trci u Mekskiu, Fransis Pervis dostigao je srednju brzinu od 21.40 metra u sekundi(77.0km/h). Najveća prosečna brzina u muškim trkama na 1km na Olimpijskim igrama 2004. je bila 16.4 metara u sekundi i postigao ju je Kris Hoj( [[engleski|eng ] ]ː Chris Hoy).Prosečna brzina se vidno smanjuje porastom razdaljine trke, tako da je za trku dužine preko 120km, Cootamundra Annual Classic ona iznosi 11.8 metara u sekundi (42km/h). U trci dugoj 259km, 2010 Paris–Roubaix Fabian Kancarela ([[енглески|енг]]ːFabian Cancellara) je imao srednju brzinu od 10.9 metara u sekundi(39km/h), dok je u trci dugoj preko 818km Furnace Creek 508 najveća prosečna brzina 8.3 metara u sekundi(30km/h). Za trke ekstremne dužine poput 4,800km dugačke trke Race Across America prosečna brzina iznosi 5.7 metara u sekundi (21km/h).
Brdski biciklizam[uredi | uredi izvor]
Brdski biciklizam je sport gde biciklisti prolaze kroz prirodne i namenski pravljene prepreke,ali ne smeju da spuštaju stopala na tlo. Poeni se dodeljuju u odnosu na sposobnopst upravljanja biciklom. Prvi šampionat UCI Trials World Championships održan je 1986.
Netrkačke discipline[uredi | uredi izvor]
Fristajl VMH[uredi | uredi izvor]
Fristajl VMH je ekstremni sport koji predstavlja kaskadersku vožnju VMH bicikla.
Umetnički biciklizam[uredi | uredi izvor]
Umetnički biciklizam je disciplina gde biciklisti izvode trikove slične onima u baletu i gimnastici.
Radbol[uredi | uredi izvor]
Radbol je igra slična fudbalu samo na biciklima.Jedan biciklista iz oba tima vozi bicikl sa jednom brzinom i bez kočnica. Lopta se sme kontrolisati samo biciklom i glavom, osim kada se brani gol.
Biciklistički polo[uredi | uredi izvor]
Biciklistički polo je timski sport koji kombinuje elemente tradicionalnog pola samo što se umesto konja koriste bicikli. Obično se igra na travi. Bio je pr3edstavljen kao demonstracioni sport na Olimpijskim igrama 1908. Biciklistički polo je izuzetno popularan u Indiji.
Biciklistički polo na betonu[uredi | uredi izvor]
Biciklistički polo na betonu je popularnija i fizički zahtevnija varijacija Biciklističkog pola. Igra se u dva tima od po tri igrača i cilj je pogoditi gol suprotnog tima. Igra je nastala u Sijetlu u kasnim 1990-tim.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Co, Copenhagenize Design. „The 20 Most Bike-Friendly Cities on the Planet, Ranked”. Pristupljeno 22. 5. 2024.
- ^ „cycling sport Britannica”. Pristupljeno 22. 5. 2024.
- ^ Torres-Davis, Rosael. „Track Cycling at the 2022 World Championships, Explained”. Pristupljeno 22. 5. 2024.
- ^ „Cycling Track”. Pristupljeno 22. 5. 2024.