Luka Split

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Luka Split noću

Luka Split je luka u srednjodalmatinskom gradu Splitu. Luka je prvobitno bila trgovačka stanica koju su prvobitno osnovali grčki doseljenici sa ostrva Visa, a potom su je preuzeli Rimljani. Luka je napredovala kroz srednji vek, ali je pretrpela pad u kasnom 18. i ranom 19. veku kada je luka Rijeka preuzela ulogu primarnog trgovačkog i pomorskog ispostava u regionu. Pad se takođe pripisuje propadanju Osmanskog carstva, tradicionalnog tržišta za splitsku luku, i rastućoj dominaciji Austrijskog carstva.

Od 2017. godine, luka je najveća putnička luka u Hrvatskoj, najveća putnička luka na Jadranu, [1] i 11. najveća luka na Mediteranu, [2] sa godišnjim obimom putnika od približno 5 miliona. Do 2010. godine, Luka Split je beležila 18.000 uplovljavanja brodova svake godine. Lukom upravlja Lučka uprava Split. Krajem 2000-ih, uprava i lučki operateri, Trajektna Luka Split dd i Luka dd Split, počeli su sa implementacijom plana ulaganja u cilju povećanja obima putničkog i teretnog saobraćaja, koji bi trebalo da bude završen do 2015. godine, što bi omogućilo luci da rukovati do 7 miliona putnika godišnje.

Poslovne operacije[uredi | uredi izvor]

Ferry underway
Trajekt Petar Hektorović iz luke Split

Luka Split je najveća putnička luka u Hrvatskoj i treća po veličini putnička luka na Mediteranu. [3] Lukom upravlja Lučka uprava Split, a primarni koncesionari Trajektna Luka Split i Luka dd Split, kao i 11 sekundarnih koncesionara dali su koncesije za korištenje lučkih objekata ili pružanje usluga u luci. Primarni koncesionari upravljaju područjem Gradske luke Split i Vranjičko-solinskog sliva, dok su sekundarni koncesionari aktivni u vranjičko-solinskom području luke i terminalima sa sjedištem u Kaštelima. To su kompanije Dalmacijacement, PROplin, Brodomerkur, Trast, Tehnospoj, Dujmovača, Žitni terminal, INA i OMV. [4] Tranzit putnika i vozila obavljaju Jadrolinija, Špedicija Krilo, Krilo-Kapetan Luka i Split Ekpres; međutim u 2009. udeo Jadrolinije u obimu putničkog saobraćaja dostigao je 85%. U 2009. godini ukupan obim putničkog saobraćaja dostigao je 3.995.846 putnika, što predstavlja pad od 3,3% u odnosu na prethodnu godinu. [5] Luka opslužuje osam ostrvskih trajektnih linija i devet dodatnih putničkih brodskih linija koje povezuju obližnja ostrva. Takve saobraćajne veze postoje sa ostrvima Brač i Hvar — koji prevoze do 2.000 i 1.000 vozila dnevno tokom turističke sezone — kao i sa ostrvima Vis, Lastovo, Korčula, Šolta, Drvenik Veliki, Drvenik Mali pružajući redovne saobraćajne veze za veliko područje. [6] U 2009. godini na trajektnim linijama je ostvaren godišnji prosečni dnevni saobraćaj od 1.698 vozila. Tokom letnje sezone, obim se povećava na ukupno 3.812 vozila u proseku.[7]

MV Dalmacija u splitskoj luci

Luka Split je 2008. godine zabeležila ukupno 16.527 uplovljavanja brodova, a pretovarila 2,7 miliona tona tereta. [8] U 2008. godini Luka dd Split, primarni koncesionar tereta Luke Split, zabilježila je značajan rast obima pretovara. U prvih devet meseci ove godine kompanija je obradila 276.000 tona tereta, što predstavlja stopu rasta od 20% koju je ostvarila ta kompanija. Predviđeni obim tereta za celu godinu procenjen je na 345.000 tona, uključujući 6.170 TEUs . Rast su dozvolile investicije krajem 2007. godine, a povećan obim poslovanja doneo je profit od 2,4 miliona kuna (325.000 evra ) u prvih devet meseci 2008. [9] Ukupne lučke operacije nastavljaju da rastu, pošto je do 2010. zabeleženo 18.000 dolazaka.[3] Direktor Lučke uprave Split je Joško Berket Bakota. [10]

Transportni kapaciteti[uredi | uredi izvor]

Luka nalazi se na obali Jadranskog mora u zalivu zaštićenom Splitskim poluostrvom i nizom ostrva. Njegovi objekti uključuju terminale i druge objekte u Splitu, Solinu i Kaštelima, koji se nalaze na oko 15 km obale. Luka je povezana međunarodnom mrežom E-puteva rutama E65 i E71 koje vode hrvatski autoput A1 i državni put D1. [11] [12] Luka je sa Zagrebom povezana i neelektrificiranom jednokolosečnom prugom, koja prolazi kroz Knin i Karlovac. [13] [14]

Luka se sastoji od nekoliko terminala:

  • Luka Split - upravlja jahtama, ribarskim plovilima, putničkim brodovima, plovilima za sigurnost plovidbe, jedrenjacima, tegljačima, hidroavionima i trajektima; sadrži putnički terminal i železničku vezu, 28 vezova i prihvata plovila dužine do 250 metara sa gazom do 79 metara. [15]
  • Putnički terminal Resnik-Divulje - dizajniran da olakša transfer putnika do aerodroma Split, udaljen samo 950 metara; Terminal se sastoji od jednog ležaja za smeštaj plovila dužine do 40 metara sa gazom do 45 metara. [16]
  • Vranjičko-solinski basen - koristi se kao kontejnerski teretni terminal, sastoji se od 5 vezova, 8 magacina, uključujući hladnjača i otvoreni magacin; terminal prima brodove dužine do 198 metara sa gazom do 102 metara; Objekat se nalazi na području Vranjica severno od grada Splita, povezan je železnicom i sopstvenim kamionskim terminalom. [17] Terminal se sastoji od Slobodne zone, koja omogućava poreske olakšice za pretovar tereta i preradu robe. [18] Terminal obuhvata površinu 198 hektara. [19]
  • Kaštelanski bazen A - rezervisan za vez brodova po uputstvu lučke uprave [20]
  • Kaštelanski basen B - teretni terminal koji koriste sekundarni koncesionari (osim Luke dd Split), uglavnom za sopstvene transportne potrebe, za smeštaj brodova gaza do 82 metara. [21]
  • Kaštelanski bazen C - vez za ležeće plovila, deratizacija, ribarske čamce i sl.; terminal prima plovila sa gazom do 116 metara. [22]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Risposte Turismo: Adriatic Sea Tourism Report 2017 Arhivirano 31 mart 2021 na sajtu Wayback Machine, p. 24
  2. ^ List of busiest ports in Europe#Busiest passenger ports
  3. ^ a b Petar Dorić (3. 7. 2010). „Premijerka Kosor otvorila produljeni Gat sv. Duje u Splitu” [Prime Minister Kosor Opens extended St. Domnius Pier in Split]. Slobodna Dalmacija (na jeziku: Croatian). Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  4. ^ „Concessionaries for Terminals”. Split Port Authority. 26. 11. 2009. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  5. ^ „Brodari 2009” [Shipping companies 2009] (na jeziku: Croatian). Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  6. ^ „Plovidbeni red za 2011. godinu” [Sailing schedule for year 2011] (na jeziku: Croatian). Coastal Line Maritime Transport Agency. Arhivirano iz originala 2. 9. 2011. g. Pristupljeno 26. 9. 2011. 
  7. ^ „Traffic counting on the roadways of Croatia in 2009” (PDF). Hrvatske ceste. maj 2010. Arhivirano iz originala (PDF) 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 26. 9. 2011. 
  8. ^ „Statistical Yearbook - year 2008” (PDF). Croatian Bureau of Statistics. 2009. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  9. ^ „Luka Split nastavlja sa rastom prometa” [Luka Split turnover continues to grow] (na jeziku: Croatian). Limun.hr. 17. 10. 2008. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  10. ^ „Lučke uprave” [Port Authorities] (na jeziku: Croatian). Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure (Croatia). Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  11. ^ „Pravilnik o označavanju autocesta, njihove stacionaže, brojeva izlaza i prometnih čvorišta te naziva izlaza, prometnih čvorišta i odmorišta” [Regulation on motorway markings, chainage, interchange/exit/rest area numbers and names] (na jeziku: Croatian). Narodne novine. 6. 5. 2003. Pristupljeno 24. 8. 2011. 
  12. ^ „European Agreement on Main International Traffic Arteries” (PDF). United Nations Economic Commission for Europe. 28. 3. 2008. Pristupljeno 24. 8. 2011. 
  13. ^ „Port History”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  14. ^ „Strateški plan Ministarstva mora, prometa in infrastrukture za razdoblje 2011.-2013.” [Strategic plan of the Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure for 2011-2013 period] (na jeziku: Croatian). Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure (Croatia). 6. 8. 2010. Pristupljeno 12. 12. 2011. 
  15. ^ „The City Port of Split”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  16. ^ „Terminal for Passenger Traffic RESNIK-DIVULJE”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  17. ^ „Berths”. Luka d.d. Split. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  18. ^ „Free Zone”. Luka d.d. Split. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  19. ^ „Basic information”. Luka d.d. Split. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  20. ^ „Kastela Basin - Basin A”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  21. ^ „Kastela Basin - Basin B”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  22. ^ „Kastela Basin - Basin C”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лука_Сплит&oldid=27539513”