Луча (časopis 1895)
.jpg) Naslovna strana prvog broja časopisa Luča | |
| Tip | časopis za književnost |
|---|---|
| Izdavač | Društvo Gorski Vijenac |
| Glavni urednik | Lazar Perović |
| Osnivanje | 1895. |
| Jezik | srpski |
| Ukidanje | 1900. |
| Grad | Cetinje |
| Zemlja | Knjaževina Crna Gora[1] |
Luča je prvi književni časopis u Crnoj Gori. Izlazio je od 1895. do 1900. na srpskom jeziku i ćirilićnim pismom. Na sajtu Nacionalne biblioteke Crne Gore „Đurđe Crnojević” se falsifikovanjem istorije, u skaldu sa aktuelnim politikama u Crnoj Gori, navodi da je list izlazio na crnogorskom jeziku, iako se iz časopisa vidi da je tada u Crnoj Gori jezik imenovan srpskim imenom i da je list u srpskom nacionalnm duhu.
Iako mu je osnovna namjena bila da se bavi književnošću, časopis je tretirao i pratio pitanja iz svih oblasti znanja. Glavni urednik časopisa je bio Lazar T. Perović. Časopis je imao u svakom mjestu tadašnje Crne Gore jednog ili više članova književnog odbora. Njegovi predstavnici za Hercegovinu bili su Aleksa Šantić, Jovan Dučić i Svetozar Ćorović, a na Kazanskom univerzitetu u Rusiji profesor Aleksandar Aleksandrov. U toku izlaženja časopis je okupio nekoliko stotina saradnka i veoma širok krug čitalaca.[2]
Časopis je u posvetnim, programskim pjesmama označen kao nacionalni simbol slobode i vjere u osvetu Kosova. Aleksa Šantić u svečanoj pjesmi poručivao je cetinjskoj Luči: Prostri zrake kroz srpske oblake.[3] Povodom proslave 200-godišnjice dinastije Petrović, posebno je naglašeno: Srpska državna misao našla je utočište u Crnoj Gori, za nju su se i Crnogorci kroz tolike vjekove junaki borili i sve svoje za nju žrtvovali, te tako je dohranili i današnjem naraštaju predali.[4] Prvu pjesmu prvog broja Luče napisao je Živko Dragović i posvetio ju je vojvodi Mirku Petroviću, sinu knjaza Nikole i pokrovitelju društva Gorski Vijenac, koje je izdavalo časopis. U njoj, pored ostaloga piše: ...Zećanin je stari bio, Straža Srpstvu u slobodi, njim se Srbin ponosio, I u zgodi i nezgodi... I u knjigu srpske slave...[5] I u drugoj pjesmi prvog broja, koju je napisao Filip. J. Kovačević, a koja nosi naziv Himna društva Gorski vijenac, slavi se srpstvo Crnogoraca.[6] Povodom smrti majke knjaza Nikole, Stane (Anastasija Martinović) tekstovi i pjesme na kraju prvog broja su njoj posvećeni. Nazvana je uzor-Crnogorkom i slavnom Srpkinjom, u Crnoj Gori dika Crnogorka, izvan nje prva Srpkinja, majkom prvog Srbina junaka, velikom ženom koja je prinijela žrtve oltaru srpske vjere i narodnosti, najsretnijom srpskom majkom i koja je radi slave srpske Crne Gore, podnosila svakakve muke.[7]
Neki od pjesnika koji su pisali za Luču su: Jovan Sundečić, Milo Jovović, Stevan Bešević[8], Jovan Popović Lipovac, Dionisije Miković, Radoje Crnogorac, Živko Dragović, Vasa Eškićević[9], knjaz-pjesnik Nikola Petrović[10], Vid Vukasović Vuletić[11]...
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Luča : književni list društva "Gorski vijenac"”. Nacionalna biblioteka Crne Gore Đurđe Crnojević. Pristupljeno 16. 10. 2021.
- ^ Luča : književni list društva "Gorski vijenac".
- ^ Šantić, Aleksa (1895). Luča, godina 1., sveska 1., za januar, Luči (PDF). str. 21, 22.
- ^ Jovović, Vasilj (2021). Svetigora, br. 294, avgust, Značaj Kosovske bitke u crnogorskoj javnosti za vrijeme vladavine Nikole I Petrovića. Cetinje: Svetigora. str. 34.
- ^ Dragović, Živko (1895). Luča, godina 1., sveska 1., za januar, Njegvoj svjetlosti Knjazu Mirku (PDF). str. 3, 4.
- ^ Kovačević, Filip (1895). Luča, godina 1., sveska 1., za januar, Himna društva Gorski vijenac (PDF). str. 13, 14.
- ^ Kovačević, Filip (1895). Luča, godina 1., sveska 1., za januar, + 31. januara (PDF). str. III, IV, V, VI.
- ^ Bešević, Stevan (1895). Luča, godina 1., sveska 2., za februar, Himna Luči (PDF). Cetinje. str. 74—76.
- ^ Eškićević, Vasa (1895). Luča, godina 1., sveska 6., za jun, Kad nestane Brankovića (PDF). Cetinje. str. 367—368.
- ^ Petrović Njegoš, Nikola (1895). Luča, godina 1., sveska 7. i 8., za jul i avgust, Dubrovniku (PDF). Cetinje. str. 403—406.
- ^ Luča, godina 2., sveska 1., za janaur, Krstu (PDF). Cetinje. 1896. str. 10.
