Markova Crkva

Markova Crkva
Markova Crkva;
	Crkva Svetog Dimitrija
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Kolubarski
Opština	Lajkovac
Stanovništvo
— 2011.	111
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 19′ 23″ S; 20° 05′ 08″ I / 44.323166° S; 20.085666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	172 m
	Markova Crkva Markova Crkva na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	014
Registarska oznaka	VA

Markova Crkva je naselje u Srbiji u opštini Lajkovac u Kolubarskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 111 stanovnika.

Ovde se nalaze Crkva Svetog Dimitrija, Kumova vodenica i Vodenica i valjarica Sretenovića.

Istorija mesta

Budući da je ime mestu došlo od naziva crkve koja se u njemu nalazi, to se istorija Markove Crkve, osobito u najranijim pomenima, uzima za jedno te isto.

U 16. veku

Prvi pomen sela je zabeležen u turskom popisu (tefteru) za hidžretsku 934. godinu, tj. 1527/1528. godinu po sadašnjem računanju vremena.

Transkribovan na moderni turski, sa osmanske arabice, unos sa 235. stranice teftera TD 144 je glasio ovako:

Markova-Çirkva karye, Valyeva nahiye - Selo Markova Crkva, Nahija Valjevo^[1]

U 17. veku

Najraniji domaći trag naselju može biti unos u Pomeniku manastira Rače, koji je nastao između 1616. i 1682. godine. U Pomeniku se među počivšim mitropolitima pominje izvesni Maksim, dok pored njegovog imena stoji Markova Crkva^[2].

Unos u Pomeniku manastira Rača, koji se odnosi na počivšeg mitropolita Maksima i mesto - Markova Crkva

U 18. veku

Sledeći pomen naselja je iz 18. stoleća. Austro-turski rat, započet 1716, okončan je 1718. godine Požarevačkim mirom. Znatni delovi današnje Centralne Srbije su pripali dinastiji Habzburg koja je od njih formirala domen pod imenom Kraljevina Srbija čiji je kralj bio Karlo Šesti. Prostorom oslobođene Srbije upravljala je Zemaljska administracija na čelu sa guvernerom feldmaršalom Karlom Aleksandarom, vojvodom od Virtemberga. Prethodno je, tokom prve tri godine austrijskog prisustva, upravu imala Vojna komandantura za čijeg je mandata izvršen prvi popis naselja i stanovnika. Glavni smisao popisa je bilo razgraničenje sa Osmanskim carstvom, kao i sticanje informacija o brojnosti naselja i stanovnika radi uvođenja nameta.

Za razliku od okruga u Šumadiji i Pomoravlju koji su strašno postradali u ratu dva carstva, Valjevski distrikt nije pretrpeo znatnu štetu. Otud nijedno od 126 naselja u okrugu nije bilo pusto. U tom, Najpergovom popisu iz 1718. godine nalazi se i mesto Markova^[3] koje se zasigurno odnosi na današnju Markovu Crkvu. U prilog tome govore Stromovo, Pridvorica i Ratkovci koji se pominju odmah pre, kao i Stošići (danas zaselak Slovca), Virovci i oba Mušića koji se navode posle Markove, tj. geografskim sledom kojim se i danas sva pomenuta sela nižu.

U prilogu se vidi da je u selu bila samo jedna kuća. Međutim, austrijski popisivači nisu posećivali svako naselje, nego su podatke uzimali od knežinskih starešina ili pojedinačnih žitelja naselja, pa su zato isticali da sumnjaju u tačnost podataka. Ipak, kratak rok koji su imali na raspolaganju, nije popisivačima davao vremena da provere istinitost informacija, pa su ih unosili kako su ih dobijali. Sličnu skepsu prema onome što su dobili a nisu mogli sami da provere izneo je i vojni komesar Franc Mihael Bilard, kome je posle razgraničenja sa Turskom dato u zaduženje da izvrši novi popis do aprila 1719, i to u dikstriktima Kragujevac, Rudnik, Valjevo, Šabac, Beograd i Čačak, radi razrezivanja kontribucija^[4].

Poslednji pomen tokom postojanja austrijske Kraljevine Srbije (1718-1739) datiran je u 1738. godinu, kada je Markova Crkva pomenuta kao jedno od 22 naselja u Distriktu Palež (Obrenovac), pod imenom Markovaceskva (Markovacesqua)^[5]. Očita je greška u kucanju, gde je umesto slova R uneto slovo S.

Pomen Markove Crkve pod imenom *Markovacesqua* u austrijskom popisu naselja iz 1738. godine

Demografija

U naselju Markova Crkva živi 93 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,0 godina (40,9 kod muškaraca i 48,3 kod žena). U naselju ima 39 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,82.

Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika, dok je 2011. evidentiran porast od jednog stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[6]
Godina	Stanovnika
1948.	244
1953.	252
1961.	211
1971.	165
1981.	162
1991.	131	129
2002.	110	110
2011.	111

Etnički sastav prema popisu iz 2011.‍^[7]

Srbi	111	100,0%
nepoznato	0	0,0%

Stanovništvo prema polu i starosti^[8]


	m	ž
?	0	0
80+	1	2
75—79	1	1
70—74	5	3
65—69	7	6
60—64	3	5
55—59	2	1
50—54	7	7
45—49	5	2
40—44	2	3
35—39	4	4
30—34	3	2
25—29	5	3
20—24	4	3
15—19	2	2
10—14	6	0
5—9	4	2
0—4	3	0
Prosek :	40,9	48,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	50	56	58	54	52	45	39

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	11	10	5	5	4	4	0	0	0	0	2,82

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	51	14	32	3	2
Ženski	44	5	31	8	0
UKUPNO	95	19	63	11	2

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	24	1	0	7	7
Ženski	7	3	0	0	2
UKUPNO	31	4	0	7	9
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	3	0	0	1
Ženski	0	0	0	0	0
UKUPNO	2	3	0	0	1
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	1	0	0
Ženski	0	0	0	2	0
UKUPNO	0	0	1	2	0
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	2	0	0	0
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	2	0	0	0

Galerija

Markova crkva - etno kompleks
Markova crkva - crkva svetog Dimitrija
Markova crkva - crkva svetog Dimitrija
Markova crkva - crkva svetog Dimitrija
Markova crkva - crkva svetog Dimitrija
Markova crkva - kompleks Kumova vodenica
Markova crkva - kompleks Kumova vodenica
Markova crkva - kompleks Kumova vodenica
Markova crkva - spomenik srpskom ratniku

Reference

^ MAD 506 Numarali Semendire Livâsi Icmâl Tahrir Defteri (937/1530), 2009, Ankara, str. 44
^ Priredio: Jovanović, Tomislav (2005). Pomenik manastira Rače. Bajina Bašta: Račanska fondacija. str. 23 (6a). ISBN 9788690734702.
^ Pantelić, Dušan (1948). Popis pograničnih nahija Srbije posle Požarevačkog mira. Beograd: SANU. str. 27.
^ Pantelić, Dušan (1948). Popis pograničnih nahija Srbije posle Požarevačkog mira. Beograd: SANU. str. 10—11.
^ Langer, Serbien unter der kaiserlichen Regierung : 1717 - 1739 (1889). U: Mittheilungen des K.K. Kriegs-Archivs N.F. III Bd. Wien: Verlag von L. W. Seidel & sohn. str. 93 (247).
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze

[1] MAD 506 Numarali Semendire Livâsi Icmâl Tahrir Defteri (937/1530), 2009, Ankara, str. 44

[2] Priredio: Jovanović, Tomislav (2005). Pomenik manastira Rače. Bajina Bašta: Račanska fondacija. str. 23 (6a). ISBN 9788690734702.

[3] Pantelić, Dušan (1948). Popis pograničnih nahija Srbije posle Požarevačkog mira. Beograd: SANU. str. 27.

[4] Pantelić, Dušan (1948). Popis pograničnih nahija Srbije posle Požarevačkog mira. Beograd: SANU. str. 10—11.

[5] Langer, Serbien unter der kaiserlichen Regierung : 1717 - 1739 (1889). U: Mittheilungen des K.K. Kriegs-Archivs N.F. III Bd. Wien: Verlag von L. W. Seidel & sohn. str. 93 (247).

[6] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[7] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[8] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]