Meranos
Meranos je list Jevreja, iz južne Srbije, koji su krajem 19. i početkom 20. veka prešli na pravoslavlje (pravoslavnu veru). Počeo izlaziti 1907. godine, u Kruševcu.
O časopisu Meranos[uredi | uredi izvor]
Prelazak na pravoslavlje se dešava usled Uredbe od 12. novembra 1846. godine, kojom se Jevrejima zabranjuje svaki dalji boravak u unutrašnjosti Srbije i posedovanje nepokretnosti, što je imalo direktne posledice na svakodnevni život Jevreja u Kruševcu. Nemali broj Jevreja iz Kruševca, ali i iz Kraljeva, Jagodine, Ćuprije, Paraćina, Trstenika i Vrnjačke Banje odlučuje se da pređe na pravoslavlje i tako pokuša da promeni okolnosti svog statusa, života i rada. Tako je tih godina više od desetak kruševačkih jevrejskih porodica, sa desetinama članova domaćinstava, prešlo u pravoslavlje i počelo novi život.[1]
U cilju međusobnog povezivanja i informisanja, oni pokreću izdavanje jednog lista - kao statističkog godišnjaka. Naslov ovog časopisa bio je Meranos, a podnaslov „Jevrejski godišnjak za statistiku živih, novorođenih, ženjenih i umrlih lica u Hristu nam mile braće i sestara”. Prema sadržaju broja 9, jedinog dostupnog i sačuvanog primerka ovog lista, iz 1919. godine, može se pretpostaviti da je prvi broj počeo izlaziti 1907. godine, da je izlazio u malom broju primeraka i isključivo za članove te zajednice, te da u vreme Prvog svetskog rata nije izlazio. U njemu se može pročitati da ima 13 porodica pravoslavnih Jevreja, sa ukupno 81 članom.
Štampan je ćiriličnim pismom, na 8 strana, formata 15 x 21 cm, i delio se besplatno.
Sa naslovne strane, na kojoj se u zaglavlju nalaze krst i Davidova zvezda, vidi se da je urednik i vlasnik lista bio Hadži Avram Lević, a sekretar Isak Isaković.[2] Već i po samim njihovim prezimenima, kao i navedenih porodica u sadržaju teksta, vidimo da su većina njih svom izvornom jevrejskom prezimenu dodali karakteristični sufiks „ić“.
Izbor naslova ovog godišnjaka „Meranos” jasno upućuje na njihovu svesnost o egzistencijalnoj paraleli koju su osećali u odnosu na Jevreje iz 15. veka, koji su, da bi mogli ostati da žive u Španiji i Portugalu, primili hrišćanstvo, a zvali su ih Marani.[3]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Druga strana 9. broja časopisa Meranos (1919) -
Poslednja strana 9. broja časopisa Meranos (1919)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Albahari, Aron; Šaronjić, Sava (Saul); Šaronjić, Slavoljub (2019). Prilog građi za istoriju o Jevrejima Kruševca (na jeziku: srpski). Beograd : A. Albahari. str. 17. ISBN 978-86-901464-0-6. Arhivirano iz originala 25. 01. 2021. g. Pristupljeno 15. 03. 2021.
- ^ Albahari, Biljana (2020). Pregled jevrejske periodike u Srbiji (od 1888. do 2019. godine) - drugo, dopunjeno, elektronsko izdanje (na jeziku: srpski). Beograd : B. Albahari. str. 49. ISBN 978-86-920987-2-7. Arhivirano iz originala 21. 01. 2021. g. Pristupljeno 15. 03. 2021.
- ^ Albahari, Aron; Šaronjić, Sava (Saul); Šaronjić, Slavoljub (2019). Prilog građi za istoriju o Jevrejima Kruševca (na jeziku: srpski). Beograd : A. Albahari. str. 20—24. ISBN 978-86-901464-0-6. Arhivirano iz originala 25. 01. 2021. g. Pristupljeno 15. 03. 2021.