Pređi na sadržaj

Meri Stjuart (spisateljica)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Meri Stjuart
Datum rođenja(1916-09-17)17. septembar 1916.
Mesto rođenjaSanderland
Datum smrti9. maj 2014.(2014-05-09) (97 god.)
Mesto smrtiLochawe
SupružnikFrederik Stjuart

Meri, Lejdi Stjuart (puno ime Mary Florence Rainbow; 17. septembar 1916 – 9. maj 2014) je bila britanska spisateljica romana koja je razvila žanr romantične misterije, sa pametnim junakinjama avanturističkog duha u glavnoj ulozi, koje su mogle same da se nose sa opasnim situacijama. Pisala je takođe i knjige za decu i poeziju, ali je možda najpoznatija po serijalu trilogije Merlin, koja je na granici između istorijskog romana i fantastike.[1]

Mladost i obrazovanje

[uredi | uredi izvor]

Meri Florens Elinor Rejnbou je rođena 17. septembra 1916. godine u gradu Sanderland (grofovija Daram) u Engleskoj, kao ćerka Meri Edit Metjuz, učiteljice u osnovnoj školi sa Novog Zelanda, i Frederika Alberta Rejnboua, vikara.

Bila je bistro dete i pohađala je „Eden Hall” internat u Penritu (grofovija Kambrija), sa osam godina. Tamo je bila maltretirana i izjavila je da je to imalo trajne posledice na nju. Sa deset godina dobila je stipendiju za „Skellfield School” u Riponu, grofovija Jorkšir, gde je bila sjajna u sportu. Od ponuđenih mesta na univerzitetima u Oksfordu, Kembridžu i Daramu, izabrala je Daram jer je nudio najveću stipendiju i uključivao najmanje putovanja.

Diplomirala je na Univerzitetu u Daramu 1938. godine sa najvišim uspehom iz engleskog jezika. Naredne godine dobila je prvoklasnu diplomu za nastavnika engleskog jezika i umetnosti, a 1941. godine je magistrirala.[2]

Akademsko podučavanje

[uredi | uredi izvor]

Stjuart je imala razne poslove tokom Drugog svetskog rata, uključujući podučavanje u osnovnoj školi, podučavanje u okviru srednjeg obrazovanja u ženskom internatu i honorarno podučavanje u delu škole u Daramu za srednjoškolske učenike završnih razreda.  Između 1941. i 1956. godine, bila je asistent (1941-1945) i honorarni profesor (1948-56) engleske književnosti, uglavnom anglosaksonske na Univerzitetu u Daramu. Dobila je počasno zvanje doktora književnosti 2009. godine. U Daramu je upoznala i udala se za svog muža Frederika Stjuarta, mladog Škota koji je predavao geologiju. Postala je poznata kao Meri Stjuart.

Par se preselio za Edinburg 1956. godine. Meri je, po sopstvenim rečima, bila „rođena pripovedačica” i pisala je priče od svoje treće godine. Nakon preseljenja u Škotsku, poslala je roman izdavačima Hodder i Stoughton. Roman Gospođo, hoćete li progovoriti? je brzo postao poznat, praćen mnogim drugim uspešnim delima tokom godina.

Spisateljska karijera

[uredi | uredi izvor]

Stjuart je bila najprodavanija autorka mnogih ljubavnih romana punih neizvesnosti i romana istorijske fikcije. Bili su dobro primljeni od strane kritičara, posebno zbog njenog veštog pripovedanja i elegantne proze. Njeni romani su takođe poznati po dobro osmišljenim postavkama. Mnogima je radnja smeštena u Engleskoj ali i na lokacijama kao što su Damask i grčka ostrva, kao i u Španiji, Francuskoj, Austriji, itd.

Bila je na vrhuncu svoje popularnosti od kasnih 1950-ih do 1980-ih, kada su mnogi njeni romani prevedeni na druge jezike. Jedan od njenih najpopularnijih romana, Mesečeve prelje, je takođe adaptiran u živi film Volta Diznija. Stjuart je bila jedna od najistaknutijih pisaca pod‌žanra ljubavnih romana punih neizvesnosti, mešajući ljubavne romane i misteriju. Iz ugla kritičara, njena dela se smatraju superiornijima od dela drugih priznatih pisaca ljubavnih romana punih neizvesnosti, kao što su Viktorija Holt i Filis Vitni. Ona je besprekorno kombinovala ova dva žanra, održavajući potpunu misteriju dok se fokusirala na udvaranje između dvoje ljudi , tako da proces rešavanja misterije omogućava da se „osvetli” ličnost junaka – što junakinji pomaže da se zaljubi u njega.

Krajem 1960-ih, nova generacija mladih čitalaca oživela je čitalačku publiku u romanu Kralj bivši i budući, autora T.H. Vajta (objavljenog u celosti 1958. godine) i Gospodara prstenova (objavljenog u celosti 1956. godine), i kao rezultat toga, arturijanske i herojske legende su ponovo stekle popularnost među čitaocima. Meri Stjuart je potpomogla ovoj klimi objavljivanjem Kristalne pećine (1970.), prvog romana u onome što je postala Merlinova trilogija, koja je kasnije proširena za još dva romana. Ove knjige su Stjuartovu puno puta stavile na listu najbolje prodavanih autora tokom 1970-ih i 80-ih.

Privatan život

[uredi | uredi izvor]

Meri Stjuart je upoznala i udala se za svog muža, Frederika Stjuarta, mladog škotskog profesora geologije, dok su oboje radili na Univerzitetu u Daramu. Njen otac ih je venčao u septembru 1945. godine nakon što su se upoznali na plesu povodom kraja Drugog svetskog rata. Njihova veridba je bila objavljenja u časopisu The Times samo mesec dana nakon što su se upoznali.  Sa 30 godina imala je vanmateričnu trudnoću, koja nekoliko nedelja nije bila dijagnostikovana, i kao posledica toga nije mogla da ima decu.

Godine 1956, preselili su se u Edinburg, gde je njen muž postao profesor geologije i mineralogije, a kasnije i predsednik Odeljenja za geologiju na Univerzitetu u Edinburgu.

Godine 1974, Merin muž Frederik Stjuart bio je proglašen vitezom a ona je postala Ledi Stjuart, iako nikada nije koristila tu titulu. Njen muž je umro 2001. godine.

U delimičnoj penziji, Stjuartova je živela u Edinburgu kao i blizu Loch Awe. Kao strastveni baštovani, Meri i njen muž delili su ljubav prema prirodi. Takođe je volela svoju mačku Tori, crno-belu ženku, koja je živela 18 godina.

Meri Stjuart je umrla 9. maja 2014. godine.Njen unos u Oksfordski rečnik nacionalne biografije dodat je 2022. godine.[3]

Nagrade

[uredi | uredi izvor]

Žanr fantastike

[uredi | uredi izvor]
Nagrada Delo Rezultat Ref.
Frederick Niven Literary Award Kristalna pećina (1970.) osvojena
Mythopoeic Fantasy Award Kristalna pećina  (1970.) osvojena h
Pusta brda (1973.) osvojena h
Scottish Arts Council Award Ludo i zvezdani konj (1974.) osvojena

Žanr misterije

[uredi | uredi izvor]
Nagrada Delo Rezultat Ref.
Agatha Award Životno delo osvojena x
Edgar Allan Poe Award Ova teška magija (1964.) nominovana
Vazduh iznad zemlje (1965.) nominovana
Gold Dagger Award Moj brat Majkl (1961.) nominovana

Bibliografija

[uredi | uredi izvor]

Ljubavni romani puni neizvesnosti

[uredi | uredi izvor]
  • Gospođo, hoćete li progovoriti? (1955.)
  • Požar u ponoć (1956.)
  • Grom na desnoj strani (1957.)
  • Devet kočija te čeka (1958.)
  • Moj brat Majkl (1959.)
  • Drvo bršljana (1961.)
  • Mesečeve prelje (1962.), snimljen kao Mesečeve prelje
  • Ova teška magija (1964.)
  • Vazduh iznad zemlje (1965.)
  • Gabrijelovi psi (1967.)
  • Vetar sa malih ostrva (1968.)
  • Ne diraj mačku (1976.)
  • Thornyhold (1988.)
  • Olujni burenjak (1991.)
  • Koliba ruža (1997.)

Merlinove hronike

[uredi | uredi izvor]
  1. Kristalna pećina (1970.)
  2. Pusta brda (1973.)
  3. Poslednja čarolija (1979.)
  4. Rđav dan (1983.)
  5. Princ i hodočasnik (1995.)

Romani za decu

[uredi | uredi izvor]
  • Mala metla (1971.) (adaptirano 2017. u animirani film Meri i veštičin cvet)
  • Ludo i zvezdani konj (1974.)
  • Šetnja po vučijoj šumi (1980.)
  • Zamak opasnosti (1981.) — dečija verzija roman Devet kočija te čeka (1958.)

Poezija

[uredi | uredi izvor]
  • Mraz na prozoru: i druge pesme (1990) (zbirka poezije)

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Mary Stewart”. Britannica Online. Pristupljeno 9. 10. 2024. 
  2. ^ Hore, Rachel (2014-05-15). „Mary Stewart obituary”. The Guardian (na jeziku: engleski). ISSN 0261-3077. Pristupljeno 2024-10-10. 
  3. ^ „Sir Frederick Stewart - Telegraph”. web.archive.org. 2009-04-02. Pristupljeno 2024-10-10. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мери_Стјуарт_(списатељица)&oldid=28822112”