Nacionalni park Žau

Koordinate: 2° 18′ J; 63° 03′ Z / 2.30° J; 63.05° Z / -2.30; -63.05
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe pogledajte stranicu Žau.
Nacionalni park Žau
port. Parque Nacional do Jaú
IUCN kategorija II (nacionalni park)
Satelitski snimak nacionalnog parka
Map showing the location of Nacionalni park Žau
Map showing the location of Nacionalni park Žau
Najbliži gradManaus, Amazonas
Koordinate2° 18′ J; 63° 03′ Z / 2.30° J; 63.05° Z / -2.30; -63.05
Površina2.367.333 ha
Oznakanacionalni park
Kreiran24. septembar 1980.
Mesto svetskog nasleđa
Svetska baština Uneska
KriterijumPrirodni: ix, x
Referenca998-001
Upis2000 (24. sednica)
Dodatni upis2003

Nacionalni park Žau (port. Parque Nacional do Jaú) brazilski je nacionalni park koji se nalazi u saveznoj državi Amazonas. Jedan je od najvećih šumskih rezervata u Južnoj Americi a deo je i Uneskove Svetske baštine.[1]

Park pripada amazonskom biomu. Obuhvata površinu od 23.779 km2 i prostire se kroz nekoliko brazilskih opština (Barselos, Kodažas i Novo Ajrao). Osnovan je 24. septembra 1980. Parkom upravlja Institut za očuvanje biološke raznovrsnosti Čiko Mendes. Zbog velikog prirodnog i kulturnog bogatstva, ulaz u park je ograničen i za njega je potrebna dozvola brazilske vlade. Neke od životinja koje se mogu naći u parku su jaguari, lamantini, ružičasti rečni delfini i mnoge druge.

Lokacija[uredi | uredi izvor]

Ime „Žau“ potiče od imena jedne od najvećih riba u Brazilu, pozlaćenog soma ili jau (Zungaro zungaro), po kome je i glavna reka parka dobila ime.[2] Park se nalazi u biomu Amazonije u ekoregiji vlažnih šuma Žapura-Solimoes-Negro.[3] On se prostire na površini od 2.367.333 ha (5.849.810 acres). Osnovan je dekretom 85.200 od 24. septembra 1980. godine. Njime upravlja Institut za očuvanje biodiverziteta Čiko Mendes.[4] On obuhvata delove opština Barselos, Kodažas i Novo Ajrao u državi Amazonas.[5]

Park je jedno od najvećih zaštićenih područja u Brazilu. Nalazi se oko 220 km (140 mi) severozapadno od Manausa i sadrži ceo sliv reke Žau između reke Unini na severu i reke Karabinani na jugu. Sve tri reke teku na istok da bi ušle na desnu obalu Rio Negra.[2] Istočni deo parka se graniči sa ekstraktivnim rezervatom Rio Unini na severu, koji se proteže duž suprotne obale reke Unini. Park je sa severozapada omeđen rezervatom za održivi razvoj Amana. Na istoku, u blizini Rio Negra, park se graniči sa severnim delom Državnog parka Rio Negro na jugu.[6]

Životna sredina[uredi | uredi izvor]

Teren parka je reprezentativan za međufluvijalnu visoravan Negro-Solimoes. On sadrži dve glavne oblasti: visoravan Trombetas/Negro i donju zapadnu Amazonsku visoravan. Viša oblast ima brda sa ravnim vrhovima na 150 do 200 m (490 do 660 stopa) isečena dolinama, dok niža oblast ima nadmorske visine od oko 100 m (330 ft). Postoje velike površine sezonski poplavljenog zemljišta sa lošom drenažom, i nekoliko stalnih jezera.[5] Prosečna godišnja količina padavina je preko 2.500 mm (98 in), a najvlažniji meseci se javljaju u martu i septembru, kada se prima maksimalno kratkotalasno sunčevo zračenje i tako dolazi do maksimalnih konvekcijskih padavina. Temperature se kreću od 22 do 32 °C (72 do 90 °F) sa prosekom od 26 °C (79 °F).[5]

Tipovi vegetacije su gusta prašuma (77%), otvorena prašuma (14%), prelaz iz prašume u kampinaranu (7%) i kampinarana (2%). Botaničari su katalogizovali oko 400 biljnih vrsta, od kojih je nekoliko ograničeno na određena okruženja kao što su brda i poplavljena područja. Zabeležene su 263 vrste riba, od kojih su neke nove za nauku.[2]

Konzervacija[uredi | uredi izvor]

Park je klasifikovan kao zaštićeno područje IUCN kategorije II (nacionalni park).[7][8] Cilj je očuvanje ekosistema amazonske crne vode za obrazovanje o životnoj sredini,[9][10][11] interakciju sa lokalnim zajednicama, održivi turizam i istraživanje. Park je zamišljen kao mega-rezervat i mesto svetske baštine za sadašnje i buduće generacije.[5] Zaštićene vrste u parku su margaj (Leopardus wiedii), jaguar (Panthera onca), džinovska vidra (Pteronura brasiliensis) i amazonski lamantin (Trichechus inunguis).[4]

Nacionalni park Žau je UNESCO zaveo kao mesto svetske baštine 2000. godine.[12] On je postao je deo Centralnog Amazonskog ekološkog koridora, uspostavljenog 2002. godine.[13] Godine 2003, imovina je proširena dodavanjem Nacionalnog parka Anavilhanas,[14] rezervata za održivi razvoj Amana i rezervata održivog razvoja Mamiraua[15][16][17] da bi se formirao Centralni kompleks za očuvanje Amazona, veće mesto svetske baštine.[12] Park je postao deo Mozaika Donjeg Rio Negra, nastalog 2010. godine.[18] Jedinica za očuvanje je podržana od strane Programa zaštićenih područja Amazonske regije.[19]

Drugi razlog zašto je park Žau očuvan je grupa ljudi koji sebe nazivaju „okamfa” (Oh//camp//ah). Okamfa je nastala u parku dugo pre nego što je čak i otkriveni, pošto je tamo živeli skoro dva veka. Oni su veoma povučen narod koji se nikada ne pokazuju turistima ili čak drugim starosedeocima koji tamo žive. Vrlo malo ljudi je imalo priliku da ih zaista vidi .

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Poplavljena šuma.
    Poplavljena šuma.
  • Pogled na izlazak sunca.
    Pogled na izlazak sunca.
  • Tipična vegetacija.
    Tipična vegetacija.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Central Amazon Conservation Complex — UNESCO World Heritage Centre
  2. ^ a b v Parque Nacional de Jaú – Via Rural.
  3. ^ Japurá-Solimoes-Negro moist forests – Myers.
  4. ^ a b Parque Nacional do Jaú – Chico Mendes.
  5. ^ a b v g Unidade de Conservação ... MMA.
  6. ^ PARNA do Jaú – ISA, Informações gerais.
  7. ^ Francoise Burhenne-Guilmin (2011). Guidelines for Protected Areas Legislation. IUCN. str. 147. ISBN 9782831712451. 
  8. ^ Arjay Dacumos (2006). Biodiversity and conservation (2nd izd.). Psychology Press. str. 191. ISBN 9780415342995. 
  9. ^ Janzen, D. H. (jul 1974). „Tropical Blackwater Rivers, Animals, and Mast Fruiting by the Dipterocarpaceae”. Biotropica. 6 (2): 69—103. JSTOR 2989823. doi:10.2307/2989823. 
  10. ^ Sioli, Harald (1975). „Tropical rivers as expressions of their terrestrial environments”. Tropical Ecological Systems/Trends in Terrestrial and Aquatic Research. New York City: Springer-Verlag: 275—288. 
  11. ^ Duncan, W. P.; Fernandes, M. N. (2010). „Physicochemical characterization of the white, black, and clearwater rivers of the Amazon Basin and its implications on the distribution of freshwater stingrays (Chondrichthyes, Potamotrygonidae)” (PDF). PanamJAS. 5 (3): 454—464. Arhivirano iz originala 13. 11. 2021. g. 
  12. ^ a b Central Amazon Conservation Complex – UNESCO.
  13. ^ CEC Central da Amazônia – ISA, Áreas relacionadas.
  14. ^ „Anavilhanas National Park”. Ramsar Sites Information Service. Pristupljeno 25. 4. 2018. 
  15. ^ „Mamirauá State Sustainable Development Reserve”. protectedplanet.net. Arhivirano iz originala 31. 03. 2013. g. Pristupljeno 24. 03. 2023. 
  16. ^ „Peering at the future”. The Economist. 17. 6. 2004. 
  17. ^ „Mamirauá”. Ramsar Sites Information Service. Pristupljeno 25. 4. 2018. 
  18. ^ Thiago Mota Cardoso 2010. sfn greška: više ciljeva (2×): CITEREFThiago_Mota_Cardoso2010 (help)
  19. ^ Full list: PAs supported by ARPA.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Nacionalni park Žau na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Национални_парк_Жау&oldid=27782356”