Nur ad Din

Nur ad Din
Nur ad Din
Lični podaci
Puno ime	Nur ad Din Abu el Kasim Mahmud ibn Imad ad-Din Zengi ibn Ak Sankar
Datum rođenja	(1118-02-11)11. februar 1118.
Mesto rođenja	Mosul,
Datum smrti	15. maj 1174.(1174-05-15) (56 god.)
Mesto smrti	Damask, Sirija
Porodica
Supružnik	Ismat ad-Din Khatun
Potomstvo	Malik Šah Ismail
Roditelji	Zengi
Dinastija	Zengidi
Prethodnik	Zengi
Naslednik	Malik Šah Ismail, Saladin

Nur ad Din Abu el Kasim Mahmud ibn Imad ad-Din Zengi ibn Ak Sankar (arap. • [Nūr ad-Dīn Abū al-Qāsim bin Maḥmūd ibn ʿImād ad-Dīn Zengī ibn Aq Sankār] نور الدين وهو أبو القاسم محمود بن عماد الدين زنكي بن آق سنقر زنكي 11. februar 1118. — Damask, 15. maj 1174) bio je zengidski vladar Sirije od 1146. godine do svoje smrti 1174. godine. Sin je velikom muslimanskog osvajača Zengija i jedan je od najvećih boraca protiv krstaša koga istorija pamti. U njegovoj službi je bio i proslavljeni vojskovođa Saladin. Osvojio je Damask, Egipat i Mosul i uzeo titulu sultana. Poznat je i po ukidanju krstaške grofovije Edese.

Lik

Nur ad Din je imao sve one karakteristike koje su krasile velikog vođu. I sama situacija u Svetoj zemlji kao da mu se nudila. Vlast je želeo nametnuti vlastitim primerom i da svojom pobožnošću stekne poštovanje svoga naroda. Poštovao je one preporuke Kurana koje su se odnosile na skromnost. Ukinuo je sve poreze sem onih koje je dozvoljavao Kuran. Bio je veoma obrazovan. Gde god je putovao, Nur ad Din je bio okružen gomilom veoma učenih imama i sufija prema kojima se odnosio sa najdubljim poštovanjem. Promovisao je džihad koji je kod njega imao teološku podlogu u Kuranu. U svim većim gradovima počelo je propovedanje ove ratne doktrine svakog petka, kada se muslimani mole u džamijama. Ovi metodi Nur ad Dina ostali su u primeni kod muslimana sve do danas.

Dolazak na vlast

Bio je mlađi sin Zengija, gospodara Mosula i Alepa. Nakon Zengijeve smrti 1146. godine, njegovu državu podelila su dva sina: stariji Saif ad-Din dobio je Mosul, a mlađi Nur ad Din Mehmed Alepo. Nur ad Din se potpuno razlikovao od svoga oca. Odmah nakon njegove smrti ušao je u njegov šator, skinuo mu prsten i stavio ga na svoju ruku. Time je dokazao da ima želju da nastavi ono što je njegov otac započeo – ujedinjenje Bliskog istoka. No, njega su za to gonili sasvim drugi motivi od njegovog oca. Nur ad Din je bio duboko religiozan, a je ta njegova religioznost čak prelazila i u fanatizam. Zapravo, on se veoma malo razlikovao od onih krstaša koji su vodili Prvi krstaški rat. Njega Mosul nije mnogo interesovao i nije imao nameru da tamo troši svoju snagu; želeo je da osvoji one teritorije koje su okruživale Alepo, a onda i ono što je oduvek bio san njegovog oca – Damask.

Prve godine vladavine

Prvu pobedu nad krstašima je Nur ad Din odneo protiv Žoscelina II, grofa Edese koji je pokušao da povrati grad kojega je osvojio Zengi. U bici koja je vođena između ova dva vladara, Nur ad Din je odneo veliku pobedu. Mrtvih krstaša je bilo preko 30.000, a preko 16.000 je odvedeno u roblje. Žoscelin se uspeo spasiti. Tokom Drugog krstaškog rata je poveo vojsku u napad na krstaše koji su opsedali Damask. To je uticalo na krstaše da, nakon samo pet dana, podignu opsadu i vrate se u Jerusalim. Nur ad Din je u narednim godinama i sam preduzimao nekoliko opsada Damaska. Njegova upornost je na kraju urodila plodom jer je 18. aprila 1154. godine uz pomoć pristalica iz grada koji su mu otvorili kapije, uspeo da zauzme ovaj važan grad u Siriji.

Nakon završetka Drugog krstaškog rata, Nur ad Dina je sa malom vojskom napao Remon od Poatjea. U bici kod Inaba Nur ad Din je porazio znatno slabiju Remonovu vojsku. U bici je poginuo i sam Remon. Dana 4. maja 1150. godine zarobio je i poslednjeg grofa Edese, Žoscelina II. Žoscelin je u zarobljeništvu proveo devet godina gde je i umro. Tako je jedna krstaška država prestala da postoji.

Uspon

Bitka kod Inaba, Nur ad Dinova pobeda nad Remonom od Poatjea.

Muslimansko zauzeće Damaska 1154. godine dovelo je Nur ad Dina u direktan sukob sa Jerusalimskom kraljevinom jer je Damask već dvadesetak godina (i pored opsade tokom Drugog krstaškog pohoda) bio saveznik krstaša. Borbe su vođene do 1156. godine nakon čega je Nur ad Din pristao na plaćanje danka u iznosu od 1000 tirijanskih dinara. Međutim, mir je veoma brzo narušen po želji samog Nur ad Dina. U bici kod Banijasa 19. juna 1157. godine je skoro u potpunosti isečena jedna grupacija krstaša iz Jerusalimske kraljevine. Kralj Balduin III jedva se spasao.

Nur ad Din je iskoristio svađe krstaških vođa koje su opsedale Šazar da, nakon njihovog povlačenja, zauzme grad krajem 1157. godine. Dolazak vizantijskog cara Manojla Komnina u Svetu zemlju nakratko je prekinuo Nur ad Dinova osvajanja. Godine 1160. Nur ad Din je zarobio kneza Antiohije Renea od Šatijona. Rene je u ad Dinovoj tamnici proveo dugih 16 godina. Nakon smrti Balduina III (10. februar 1162. godina) Nur ad Din je odbio da napadne slabu Jerusalimsku kraljevinu govoreći da nije pošteno napadati ljude koje je oborila žalost za njihovim kraljem.

Pohodi na Egipat

Godine 1164. Nur ad Din pokreće veliki pohod na Egipat koji je u isto vreme bio napadnut od krstaša Jerusalimske kraljevine pod Amalrikom I. Vođstvo pohoda prepustio je Širkuu i njegovom nećaku Salah ed Din Jusufu (kasnije čuveni Saladin). Ovaj pohod se završio neuspehom i za krstaše i za Nur ad Dina. Nur ad Din je uspeo osvojiti zamkove Harim i Banijas (od krstaša), ali nije išao dalje.

Ponovni napad krstaša na Egipat 1168. godine naveo je Nur ad Dina da ponovo pošalje vojsku pod Širkuom u pomoć Egipćanima. Širku i Saladin trijumfalno ulaze u Kairo tokom 1169. godine. Uskoro je ceo Egipat bio pod vlašću Nur ad Dina i Saladina.

Smrt

Nur ad Dinova grobnica u Damasku

Godine 1170. u sastavu Nur ad Dinove države je, sem Alepa bio i Mosul, Damask i Egipat. To mu je donelo pravo da svoju titulu atabega zameni titulom sultana. Zbog naglog uspona Saladina mogao se očekivati sukob dvojice velikih muslimanskih vođa. Prvi sukobi izbili su 1171. godine kada je Saladin digao opsadu krstaške tvrđave Krak de Montreal saznavši da se Nur ad Dinova vojska približava. Opravdao se lošim vremenom, ali zapravo nije želeo da Nur ad Dinu pripadnu zasluge za osvajanje grada. Do Nur ad Dinove smrti Saladin mu je bio veran. Nur ad Din je umro 15. maja 1174. godine. Nasledio ga je devetnaestogodišnji sin Malik Šah Ismail od koga je Saladin ubrzo preuzeo vlast.

Vidi još

• Zengi
• Saif ad-Din Gazi I

Literatura

• Fajfrić, Željko (2006). Istorija krstaških ratova. Sremska Mitrovica: Tabernakl. ISBN 978-86-85269-05-9.