OŠ „Nikola Vukićević” Sombor
| OŠ "Nikola Vukićević" | |
|---|---|
 OŠ "Nikola Vukićević" | |
| Tip | osmogodišnja |
| Osnovana | 1903. |
| Lokacija | Veljka Petrovića 4 Sombor |
| Država | Srbija |
| Veb-sajt | Osnovna škola "Nikola Vukićević" |
Osnovna škola "Nikola Vukićević", osnovana 1903. godine nalazi se u ulici Veljka Petrovića 4, u Somboru.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Sombor je krajem XIX i početkom XX veka bio u sklopu Austro-Ugarske i u njemu su živeli narodi različitih nacionalnosti. Tu su živeli i školovali se, pored Nemaca i Mađara, i Srbi, Hrvati, Bunjevci, Jevreji..., a učenici su razvrstavani u škole po verskoj pripadnosti. O školovanju srpske dece u Somboru brinula se Pravoslavna opština Sombor, ali je postojao problem sa pronalaskom školskog prostora. U ogromnoj meri rešavanju ovog problema pomogla su dva bogata a humana Somborca: Nikola i Đoka Mihajlović.[2][3]
Pred kraj života braća su imali priličnu imovinu, a pošto nisu imali potomstvo, mlađi brat, Đoka, postigao je dogovor sa Crkvenom opštinom da se nakon njihove smrti, zajednička imovina iskoristi u humanitarne svrhe. Tada je dogovoreno da se sruši porodična kuća Mihajlovića i da se na tom placu izgradi školska zgrada, a izgradnja i održavanje zgrade finansiraće se korišćenjem velikog zemljišnog poseda Mihajlovića. Godine 1895. u kojoj su oba brata umrla krenulo se u realizaciju testamenata. Godine 1903. u novoj školskoj zgradi počelo je sa nastavom. Prvi direktor škole bio je Nikola Vukićević, istaknuti pedagoški radnik. Po njemu je škola kasnije i dobila ime.[2]
Braća Mihajlović[uredi | uredi izvor]
Braća Nikola Nika (1811-1895) i Đorđe Đoka Mihajlović (1813-1895) pripadaju najuglednijim Somborcima svog vremena. Nika Mihajlović je bio pravnik, advokat i gradonačelnik Sombora, veliki župan Bačko-bodroške županije, poslanik Ugarskog sabora, predsednik Kraljevske table (Vrhovnog suda) tadašnje Ugarske. Đoka Mihajlović je bio imućan somborski trgovac.[4]
Nikola Vukićević[uredi | uredi izvor]
Nikola Vukićević (Sombor, 20. novembar 1830 — Sombor, 8. novembar 1910) znameniti srpski pedagog i višedecenijski upravnik somborske Srpske preparandije.[4]
Nazivi škole[uredi | uredi izvor]
- Na samom početku škola se „pojavljuje“ pod imenom Središnja školska zgrada, Centralna školska zgrada i Centralna pravoslavna veroispovedna osnovna škola.
- Od 1920. godine sve škole izuzete su iz uprave crkava i stavljene pod kontrolu države, pa je to važilo i za ovu školu. Godine 1922. u dokumentima se može pronaći da se škola zvala Ženska centralna osnovna škola (škole se više ne razvrstavaju po nacionalnoj pripadnosti, već i po polnoj pripadnosti).
- Najstariji pronađeni dokument u kojem se škola naziva po svojim dobrotvorima je iz 1931. godine i zvala se Državna osnovna škola „Braća Mihajlović“. Škola je to ime nosila i jedno kratko vreme posle Drugog svetskog rata.
- U školi su obavljali praksu učenici Učiteljske škole i zbog toga je poznata i pod imenom Vežbaonica i Osnovna škola „Vežbaonica“.
- Godine 1946. doneta je odluka da sve škole u Jugoslaviji iz svog naziva brišu imena i bivaju numerisane. Škola tada dobija naziv Osnovna škola broj 1, Vežbaonica, a od 1950. godine Osmoljetka broj 1 jer je osnovna škola od tada trajala osam godina.
- Naziv Osnovna škola "Nikola Vukićević" škola dobija 6. septembra 1953. godine.[2]
Zgrada škole[uredi | uredi izvor]
Zgrada škole se sastoji iz starog i novog dela. Pored današnje stare zgrade škole, gde je danas novi deo, nalazila se jedna stara stambena zgrada koja je vremenom preuređena i u njoj su formirane dve učionice i fiskulturna sala. Škola je tako bila u to vreme jedina škola u gradu sa fiskultyrnom salom. Na tom mestu je 1982. godine izgrađena nova zgrada i spojena u prizemlju hodnikom sa starim delom zgrade. Na taj način je škola dobila novu fiskulturnu salu, dva kabineta, prostor za biblioteku i tri učionice opšte namene.[2] Fasada stare školske zgrade je obnovljena tokom 2014. godine.[5]
Učenici škole[uredi | uredi izvor]
Ovu školu završili su renomirani naučnici, umetnici i sportisti svetskog glasa:[2][6]
- Veljko Petrović (Sombor, 4. februar 1884 — Beograd, 27. jul 1967), srpski književnik i akademik.
- Milan Konjović (28. jun 1898 — 28. januar 1993), srpski slikar i akademik.
- Bogdan Maglić (Sombor, 5. avgust 1928 — Njuport Bič, Kalifornija, 25. novembar 2017) , srpsko-američki nuklearni fizičar, član SANU.
- Radivoj Korać (Sombor, 5. novembar 1938 — Kamenica, 2. jun 1969), poznat pod nadimkom Žućko, jugoslovenski i srpski košarkaš.
- Stevan Koički (Bačka Palanka, 21. avgust 1929 — Beograd, 11. septembar 2007), srpski nuklearni fizičar, akademik i potpredsednik SANU.
Školu su pohađali i fizičar Tihomir Novakov, pesnik Laza Lazić, kompozitor Dušan Radić, pisac Branko Maširević, slikari Dragan Stojkov i Eugen Kočiš itd.[4]
Monografija[uredi | uredi izvor]
Godine 2003. povodom obeležavanja stogodišnjice škole objavljena je njena monografija Prilozi za istoriju zadužbine “Braća Mihajlović”.[4]
Natpis na zgradi škole[uredi | uredi izvor]
Na zgradi škole, na njenom vrhu stoji ćirilični natpis: Braća Nika i Đoka Mihajlović srpskom narodu. Natpis je nakon Drugog svetskog rata bio uklonjen da bi ponovo bio vraćen posle poslednje rekonstrukcije škole.[4]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „OŠ “NIKOLA VUKIĆEVIĆ” – SOMBOR”. osnovneskole.edukacija.rs. Pristupljeno 21. 2. 2022.
- ^ a b v g d „Istorijat”. nikolavukicevic.edu.rs. Pristupljeno 21. 2. 2022.
- ^ Stepanović, Milan (2020). Sombor slovo po slovo: 101 priča u 30 slova. Sombor: Gradska biblioteka "Karlo Bijelicki": Udruženje građana "Norma". str. 187—189. ISBN 978-86-80878-43-0.
- ^ a b v g d „ŠKOLA BRAĆE MIHAJLOVIĆ (OŠ “NIKOLA VUKIĆEVIĆ”)”. ravnoplov.rs. Pristupljeno 21. 2. 2022.
- ^ Stepanović, Milan (2020). U tom Somboru---: grad u prizmi stoleća. Sombor: Udruženje građana "Norma": Gradska biblioteka "Karlo Bijelicki". str. 312—313. ISBN 978-86-80878-41-6.
- ^ „Oni su naš ponos”. nikolavukicevic.edu.rs. Pristupljeno 21. 2. 2022.