Politička geografija
Politička geografija je deo društvene geografije, tesno vezan sa politikom. Bavi se proučavanjem uticaja prirodnih uslova i odgovarajućih društveno-ekonomskih faktora na postanak, političko-teritorijalni razvoj, političko uređenje i granice država, kao i na njihovu administrativno-teritorijalnu podelu.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Poreklo političke geografije leži neposredno u ekonomskoj geografiji, te ranijoj praksi koja je bila zastupljena uglavnom u vojnim i političkim implikacijama prema fizičkoj geografiji, državama, teritorijama i vladama. Konkretno, ona je imala blizak odnos sa regionalnom geografijom, sa osvrtom na jedinstvene karakteristike područja i determinizme životne sredine, sa naglaskom na uticaj fizičkog okruženja na ljudske aktivnosti. Vrhunac ovog povezivanje se smatra rad nemačkog geografa Fridriha Ratselia koji u 1897. u svojoj knjizi „Politička geografija“ razvio koncept životnog prostora (živa oblast) koje su jasno povezane sa kulturnim rastom i teritorijalnim proširenjem zemlje (teritorije). Knjiga je kasnije korištena da bi se obezbedio (akademski) legitimitet za imperijalističke ekspanzije nemačkog Trećeg rajha.
Značajan razvoj ove naučne discipline dali su i britanski geograf Helford Džon Makinder, američki mornarički oficir i geostrateg Alfred Tajer Mehen, te mnogi nemački geografi i geostratezi kao što je Karl Haushofer i drugi.
Oblast proučavanja[uredi | uredi izvor]
Osnovna proučavanja političke geografije obuhvata:
- istraživanja karakteristika političkog i državnog sistema, oblika državne i administrativno-teritorijalne strukture sveta;
- istraživanja načina formiranja državne teritorije, njene političke i geografske lokacije i granica;
- razmatranja geografskih razlika u socijalnoj strukturi stanovništva (uključujući etničke i verske strukture stanovništva);
- analiza rasporeda političko snaga (uključujući i partije);
- istraživanja geografskih karakteristika izbora na različitim nivoima vlasti.
Ukratko rečeno, politička geografija proučava promene na političkoj karti i u političkoj strukturi sveta, kao posledicu istorijskih i društvenih promena.
Povezanost sa drugim naučnim disciplinama[uredi | uredi izvor]
Politička geografija je usko povezani sa mnogim društvenim naukama. Svakako, na prvom mestu treba izdvojiti političke nauke, a zatim slede i istorija, sociologija, međunarodno i unutrašnje pravo, što ovu naučnu disciplinu čini prilično integrisanom u javni život. Istovremeno, politička geografija kao naučna disciplina je deo sistema geografskih nauka, koja ima za cilj proučavanje određenih socio-ekonomskih teritorijalnih entiteta i odnosa između njihovih elemenata.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mala enciklopedija „Prosveta“, četvrto izdanje, Beograd, 1986
- Mastilo, Natalija (2005): Rečnik savremene srpske geografske terminologije, Geografski fakultet, Beograd
- Racel, Fridrih: Politička geografija, 1997
- Okunev, Igor (2021) Political geography Brussels: Peter Lang ISBN 978-2-8076-1621-9
