Popis stanovništva Kneževine Srbije 1834.
Popis ljudstva 1834. godine je prvi popis celokupnog stanovništva i imovine u Kneževini Srbiji. Potreba za ovakvim popisom proistekla je na početku nove etape u državnom razvoju, posle sticanja autonomnog položaja Srbije u okviru Osmanskog carstva i proširenja Srbije na teritorije šest nahija.
Prve instrukcije u vezi s popisom stanovništva nisu nagoveštavale da će se on razlikovati od prethodnih popisa muških lica. Na Spasovskoj skupštini, u junu 1834. godine, knez je naložio popis haračkih i poreskih glava. Ukaz o popisu haračkih i poreskih glava objavljen je u Novinama srbskim.
Ovaj popis nije obuhvatio tursko i romsko stanovništvo. Tursko civilno stanovništvo koje je u Kneževini živelo do 1862. godine bilo je izuzeto iz srpske uprave, tako da nije bilo obuhvaćeno nijednim popisom. Poreske dažbine koje su Romi plaćali bile su drugačije od onih koje su plaćali ostali stanovnici Srbije (ciganski harač), pa nisu popisani sa ostalim stanovništvom.[1]
Rezultati[uredi | uredi izvor]
U statističkim publikacijama koje su objavljene znatno kasnije mogu se naći samo najosnovniji podaci o stanovništvu. Međutim, čak i ukupan broj stanovnika se razlikuje, zavisno od izvora, tako da se može zaključiti da su rezultati popisa dopunjavani i ispravljani. Takođe, kasnije su rađene procene koje su u ukupan broj stanovnika uključivale i onaj deo stanovništva koji nije bio popisan.[1]
Ukupan broj stanovnika u junu 1834. godine iznosilo je 668 492, a ukupan broj poreskih glava 115 582. Sumirani pregled stanovništva po okruzima, prema popisu od 1834. godine dat je u I Državopisa Srbije, u poređenju sa stanovništvom 1859. godine.
Broj stanovnika po okruzima:[2]
| Okrug | Broj stanovnika |
|---|---|
| Beograd, varoš | 7.033 |
| beograski | 38.057 |
| smederevski | 28.053 |
| valjevski | 54.129 |
| šabački | 49.360 |
| podrinski | 27.151 |
| užički | 51.098 |
| čačanski | 40.537 |
| rudnički | 32.621 |
| kragujevački | 49.934 |
| jagodinski | 40.824 |
| ćupriski | 30.009 |
| požarevački | 73.239 |
| krajinski | 41.476 |
| crnorečki | 27.705 |
| knjaževački | 23.686 |
| aleksinački | 14.840 |
| kruševački | 38.740 |
| Ukupno | 668.492 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Janković, Miroslav (2022). Popisi stanovništva u Kneževini Srbiji : (1815-1882) (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku. str. 11—14. ISBN 978-86-6161-214-5.
- ^ Šeme stalnih rejona za pregrupisavanje popisnih podataka o stanovništvu NR Srbije od 1834 do 1953 godine (PDF). Beograd: Zavod za statistiku Narodne Republike Srbije. 1953. COBISS.SR 95958279.