Rade Šupica
| rade šupica | |
|---|---|
 Rade Šupica | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 14. februar 1902. |
| Mesto rođenja | Vojnovac, kod Ogulina, Austrougarska |
| Datum smrti | 12. jul 1942. (40 god.) |
| Mesto smrti | Orehovica, kod Rijeke, ND Hrvatska |
| Profesija | lučki radnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1934. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| U toku NOB | sekretar Kotarskog komiteta KPH za Sušak |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 24. jula 1953. |
Rade Šupica (Vojnovac, kod Ogulina, 14. februar 1902 — Orehovica, kod Rijeke, 12. jul 1942), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rade Šupica rodio se 14. februara 1902. godine u Vojnovcu kod Ogulina. U potrazi za poslom dolazi u Sušak (danas deo grada Rijeke) i zapošljava se kao lučki radnik. U Sušaku je tada delovala jaka organizacija Komunističke partije Jugoslavije i Rade je ubrzo došao u kontakt sa komunistima. Postao je simpatizer, a 1934. godine i član Komunističke partije Jugoslavije.
Iste godine bio je uhapšen i suđen u Ogulinu zajedno sa grupom komunista iz Hrvatskog primorja. U zatvoru je izdržao teške životne uslove i mučenja od strane policije. Nakon izlaska iz zatvora nastavlja da radi u Partiji i klasnim radničkim sindikatima. Kad je u avgustu 1935. godine osnovan Savez lučkih i oblasnih radnika u Sušaku, on postaje član Odbora Saveza.
Policija ga opet hapsi i 1936. godine predaje sudu, koji ga zbog nedostatka dokaza oslobađa optužbe. U policijskom se zatvoru našao ponovno 1940. godine. Ni tada policija nije od njega iznudila nikakvo priznanje, pa su ga bili prisiljeni pustiti. Iste godine, u prisustvu Rada Končara, izabran je za sekretara Okružnog komiteta Komunističke partije Hrvatske za Hrvatsko primorje.
Nakon kapitulacije Jugoslavije u aprilu 1941. godine i aneksije dela Hrvatskog primorja od strane fašističke Italije, Rade intenzivno radi na pripremama za oružani ustanak. Napad nacističke Nemačke na Sovjetski Savez zatekao ga je u sušačkoj bolnici, gde ga je ilegalno lečio doktor Kučić. Iako bolestan, Rade odlazi u Zagreb, gde od Centralnog komiteta KPH dobiva direktivu da digne oružani ustanak. U Sušaku je radio na doslednom provođenju partijske direktive. Zahvaljujući njegovom radu, prva grupa sušačkih skojevaca odlazi u partizanski borbeni logor na brdu Tuhobić iznad Hreljina. Njima su se pridružili borci iz Grobinštine i Hreljina, a kasnije i Kastavštine. U septembru 1941. godine Rade vodi partizane sa Tuhobića u logor bribirskih partizana na planini Viševici. Tamo su zajednički položili partizansku zakletvu.
Polovinom septembra 1941. godine, formiran je novi Okružni komitet KPH za Hrvatsko primorje. Rade je član novog Okružnog komiteta, a istovremeno vrši dužnost sekretara Kotarskog komiteta KPH za Sušak. Sušak je tada bio prepun okupatorske vojske i policije, tako da su uslovi ilegalnog rada bili veoma teški. Pored toga, Rade deluje u gradu, ali se vrlo kratko zadržava na istom mestu i svugde ide naoružan.
Radio je na delovanju Kotarskog komiteta KPH u Sušaku i neprekidno održavao vezu sa Okružnim komitetom. Tako je u februaru 1942. godine došao u gostionicu jednog simpatizera NOP-a u Crikvenici, kako bi stupio u kontakt sa vezom. Postao je sumnjiv nekom agentu, koji je doveo karabinijere. Pošto nije imao isprave uza sebe, karabinijeri su krenuli da ga odvedu u policijsku stanicu, ali je on na izlasku iz gostionice ispalio par hitaca na njih i pobegao. Radini pucnjevi i pucnjevi zbunjenih karabinijera uneli su veliku pomutnju u celom gradu i obližnjem vojnom garnizonu.
U aprilu 1942. godine, na ulici u Sušaku uhapsila ga je italijanska policija. Pružio je otpor, ali su karabinijeri uspeli da ga svladaju. Gotovo puna tri meseca bio je u zatvoru. Fašisti su ga konstantno mučili, tražeći da oda saradnike NOP-a. Rade je izdržao mučenje i nije nikoga odao, iako su mu kao sekretaru bili poznati svi članovi komiteta, mnogi članovi KPJ i simpatizeri NOP-a. Nakon toga je izveden pred Specijalni sud, koji ga je osudio na smrt. Izmrcvaren i prekriven ranama, streljan je na Orahovici kraj Rijeke 12. jula 1942. godine.Streljan je pod pseudonijem Rade Šupić.Jedna uzlica u Rijeci nosi naziv Rade Šupić
Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 24. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
Narodni heroji iz Gorskog kotara i Pokuplja | ||
|---|---|---|
Narodni heroji Jugoslavije rođeni na teritoriji Gorskog kotara i Pokuplja, kao i oni koji su politički ili vojno delovali na ovom području: | ||
| Gorski kotar |  | |
| Pokuplje | ||