Rani savremeni čovjek

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ovaj članak je o prvom Homo sapiens-u, naročito iz perioda starijeg kamenog doba. Za Za širu perspektivu ljudske vrste pogledajte stranicu čovek.
Lobanja V starosti od 80 do 100 hiljada godina.

Rani savremeni čovjek ili anatomski savremeni čovjek[1] su izrazi koji se koriste za razlikovanje vrste Homo sapies (jedine postojeće vrste hominina) koji su anatomski u skladu sa nizom fenotipova viđenih kod savremenih ljudi, od izumrle arhaične ljudske vrste. Ova razlika je korisna posebno za vrijeme i regije u kojima su anatomski savremeni i arhaični ljudi postojali istovremeno, na primjer, u paleolitskoj Evropi. Među najstarijim poznatim ostacima Homo sapies-a nalaze se oni pronađeni na arheološkom nalazištu u Omo Kibišu u jugozapadnoj Etiopiji, koji datiraju od prije oko 233.000[2] do 196.000 godina,[3] na nalazištu Florisbad u Južnoj Africi, koji datiraju od prije oko 259.000 godina, i na nalazištu Džebel Irhud u Maroku, koji datiraju od prije oko 300.000 godina.

Izumrle vrste roda Homo uključuju vrstu Homo erectus (postojao od prije otprilike 2 do 0,1 miliona godina) i niz drugih vrsta (neki autori ih smatraju podvrstama H. sapiens ili H. erectus). Procjenjuje se da se divergencija loze koja vodi ka H. sapiens-a od H. erectus-a (ili posredne vrste kao što je Homo antecessor) dogodila u Africi prije otprilike 500.000 godina. Najraniji fosilni dokazi o ranim savremenim ljudima javljaju se u Africi prije oko 300.000 godina, sa najranijim genetskim podjelama među savremenim ljudima, prema nekim dokazima, koji datiraju otprilike u isto vrijeme.[4][5][6][7][8] Poznato je da se trajno miješanje arhaičnih ljudi sa savremenim ljudima dogodila i u Africi i (nakon skorašnjeg širenja iz Afrike) u Evroaziji, prije oko 100.000 do 30.000 godina.[9]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Nitecki, Doris V.; Nitecki, Matthew H. (2013). Origins of Anatomically Modern Humans (na jeziku: engleski). Springer Science & Business Media. ISBN 978-1-4899-1507-8. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  2. ^ Vidal, Céline M.; Lane, Christine S.; Asrat, Asfawossen; Barfod, Dan N.; Mark, Darren F.; Tomlinson, Emma L.; Tadesse, Amdemichael Zafu; Yirgu, Gezahegn; Deino, Alan; Hutchison, William; Mounier, Aurélien; Oppenheimer, Clive (27. 1. 2022). „Age of the oldest known Homo sapiens from eastern Africa”. Nature (na jeziku: engleski). 601 (7894): 579—583. ISSN 1476-4687. doi:10.1038/s41586-021-04275-8. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  3. ^ Hammond, Ashley S.; Royer, Danielle F.; Fleagle, John G. (1. 7. 2017). „The Omo-Kibish I pelvis”. Journal of Human Evolution (na jeziku: engleski). 108: 199—219. ISSN 0047-2484. doi:10.1016/j.jhevol.2017.04.004. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  4. ^ Mounier, Aurélien; Mirazón Lahr, Marta (10. 9. 2019). „Deciphering African late middle Pleistocene hominin diversity and the origin of our species”. Nature Communications (na jeziku: engleski). 10 (1): 3406. ISSN 2041-1723. doi:10.1038/s41467-019-11213-w. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  5. ^ Scerri, Eleanor M. L.; Thomas, Mark G.; Manica, Andrea; Gunz, Philipp; Stock, Jay T.; Stringer, Chris; Grove, Matt; Groucutt, Huw S.; Timmermann, Axel; Rightmire, G. Philip; d’Errico, Francesco; Tryon, Christian A.; Drake, Nick A.; Brooks, Alison S.; Dennell, Robin W.; Durbin, Richard; Henn, Brenna M.; Lee-Thorp, Julia; deMenocal, Peter; Petraglia, Michael D.; Thompson, Jessica C.; Scally, Aylwyn; Chikhi, Lounès (1. 8. 2018). „Did Our Species Evolve in Subdivided Populations across Africa, and Why Does It Matter?”. Trends in Ecology & Evolution (na jeziku: engleski). 33 (8): 582—594. ISSN 0169-5347. doi:10.1016/j.tree.2018.05.005. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  6. ^ Schlebusch, Carina M.; Malmström, Helena; Günther, Torsten; Sjödin, Per; Coutinho, Alexandra; Edlund, Hanna; Munters, Arielle R.; Vicente, Mário; Steyn, Maryna; Soodyall, Himla; Lombard, Marlize; Jakobsson, Mattias (3. 11. 2017). „Southern African ancient genomes estimate modern human divergence to 350,000 to 260,000 years ago”. Science (na jeziku: engleski). doi:10.1126/science.aao6266. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  7. ^ Stringer, Chris (maj 2012). „What makes a modern human”. Nature (na jeziku: engleski). 485 (7396): 33—35. ISSN 1476-4687. doi:10.1038/485033a. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  8. ^ Neubauer, Simon; Hublin, Jean-Jacques; Gunz, Philipp (januar 2018). „The evolution of modern human brain shape”. Science Advances (na jeziku: engleski). doi:10.1126/sciadv.aao5961. Pristupljeno 10. 2. 2022. 
  9. ^ Harrod, James (2014). „Suppl File Table 1 mtDNA language myth Database rev May 17 2019.doc”. Mother Tongue. Pristupljeno 10. 2. 2022. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Рани_савремени_човјек&oldid=25920916”