Ruža Ćuk

Ruža Ćuk
Ruža Ćuk
Lični podaci
Datum rođenja	(1949-09-18)18. septembar 1949.
Mesto rođenja	Gračac, FNRJ
Datum smrti	16. septembar 2007.(2007-09-16) (57 god.)
Mesto smrti	Beograd, Republika Srbija
Naučni rad
Institucija	Istorijski institut Beograd (SANU)

Dr Ruža Ćuk (Gračac, 1949 — Beograd, 2007) je bila jedan od vodećih srpskih istoričara za oblast srednjeg veka i Dubrovnika.

Poreklo i obrazovanje

Rođena je 18. septembra 1949. godine u Gračacu u Lici.
Osnovnu školu završava u rodnom Gračacu, a gimnaziju u Zagrebu.
Diplomirala je 1973. godine na Filozofskom fakultetu (Grupa za istoriju) u Beogradu.
Kao odličan student, dobitnik je Oktobarske nagrade za izvanredno urađen i odbranjen diplomski rad.
Iste godine je upisala postdiplomske studije na istom fakultetu, gde je magistrirala (1977), a doktorirala (1984) kod svog mentora (istoričara) prof. dr Sime M. Ćirkovića (1929-2009).

Umrla je 16. septembra 2007. godine u Beogradu sa nepunih 58. godina života.

Radna biografija

U Istorijskom institutu SANU je radila od 1974. godine, prošavši kroz sva naučna zvanja od asistenta pripravnika do naučnog savetnika.
Dr Ruža Ćuk je godinama istraživala u Dubrovačkom arhivu, Arhivu SANU, Istorijskom arhivu u Kotoru, a kratko vreme i u Državnom arhivu u Veneciji.

Kao široko obrazovani intelektualac, veliki erudita i istoričar, ona se, na osnovu nove (i dotad nepoznate arhivske) građe, bavila proučavanjem istorije srpskih zemalja u srednjem veku.
U njenom bogatom i raznovrsnom naučnom opusu mogu se uočiti dve krupne tematske celine: u prvu se ubrajaju radovi posvećeni političkoj i privrednoj istoriji srpske Despotovine, a u drugom su obuhvaćeni politički i ekonomski odnosi Srbije sa Dubrovnikom, Venecijom i Zapadnom Evropom u srednjem veku.
Svi njeni radovi iz navedenih tematskih celina, zasnovani na sistematskim istraživanjima nove i ranije nepoznate arhivske građe, uz nov, kreativan, metodološki pristup, omogućuju da se sa mnogo pojedinosti prati proces urastanja domaćih trgovaca iz Srbije (dospelih u dubrovačku korporaciju Antunina ) u privredni i društveni život Dubrovnika.
U isto vreme to je jedini način da se sazna nešto više i o postojanju i procesu formiranja građanskih porodica u gradovima srednjovekovne Srbije i Bosne.
Uporedo s navedenim ostvarenjima iz privredne i društvene istorije, prateći razvoj pojedinih porodica, dala i dragocen doprinos proučavanju demografskih kretanja, jednoj od najprioritetnijih tema savremene istoriografije.
Zato svi njeni radovi, kako po složenosti problematike, koju obrađuju, tako i po načinu metodološke obrade, svedoče da se radilo o zrelom i veoma uspešnom naučnom radniku, pored koga i nije bilo pogodnije ličnosti da rukovodi jednim od ključnih naučno-istraživačkih projekata Istorijskog instituta, pod naslovom: „Srbija i mediteranski svet u poznom srednjem veku“.

Naučni doprinos

Ružin najveći doprinos nacionalnoj istorijskoj nauci je njen kapitalni (i veoma obiman) rad o srednjovekovnim srpskim porodicama u Dubrovniku.
Dr Ruža Ćuk je bila i saradnik Enciklopedije srpske istoriografije, Biografskog rečnika Matice srpske, Enciklopedije pravoslavlja i Leksikona srpskog srednjeg veka u kojima je objavila veći broj leksikografskih jedinica iz oblasti kojom se bavila, a i šire.

Bibliografija radova Ruže Ćuk

Knjige

• Ćuk, Ruža (1986). Srbija i Venecija u XIII i XIV veku. Beograd: Istorijski institut; Prosveta. 
• Ćirković, Sima; Kovačević-Kojić, Desanka; Ćuk, Ruža (2002). Staro srpsko rudarstvo. Beograd-Novi Sad: Vukova zadužbina; Prometej. 
• Ćuk, Ruža (2019). Srbija i mediteranski svet u poznom Srednjem veku. Beograd: Istorijski institut. 

Članci, rasprave i studije

• Ćuk, Ruža (1977). „Povelja carice Mare manastirima Hilandaru i Sv. Pavlu”. Istorijski časopis. 24: 103—116. 
• Ćuk, Ruža (1977). „O hronologiji pisama carice Mare upućenih Dubrovniku”. Istorijski časopis. 24: 285—288. 
• Ćuk, Ruža (1979). „Carica Mara”. Istorijski časopis. 25-26 (1978-1979): 53—97. 
• Ćuk, Ruža: „Izvoz svile iz Dubrovnika u Veneciju u XIV veku“, Istorijski časopis 28 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1981. pp. 17-25)
• Ćuk, Ruža (1983). „Dva stara trga u Polimlju”. Istorijski časopis. 29-30 (1982-1983): 39—46. 
• Ćuk, Ruža: „Izvoz stoke i stočarskih proizvoda iz Srbije u Veneciju u XIII i XIV veku“, Acta historico-oeconomica Iugoslaviae 14 (Zagreb: Komisija za Ekonomsku Historiju Jugoslavije, 1987. pp. 57-63)
• Ćuk, Ruža (1988). „Breza i Komarani - srednjovekovna naselja u Polimlju”. Istorijski časopis. 34 (1987): 61—73. 
• Ćuk, Ruža: „Prilog proučavanju rudarstva na Kopaoniku u srednjem veku“, Istorijski glasnik 1-2 (Beograd: Istorijsko društvo Srbije, 1989. pp. 23-38)
• Ćuk, Ruža: „I rapporti economici fra Ragusa e Venezia nel Medio Evo“, Ragusa e il Mediterraneo: ruolo e funzioni di una Repubblica marinara tra Medioevo de Età Moderna / a cura di A. Di Vittorio (Bari: Cacucci Editore, 1990. pp. 115-129)
• Ćuk, Ruža: „Kosovska bitka u delu Mihaila Dinića“, Okrugli sto Kosovska bitka u istoriografiji, Zbornik radova, knj. 11 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1990. pp. 77-83)
• Ćuk, Ruža: „Mletačka porodica Salimbene u Dubrovniku u poznom srednjem veku“, Istorijski časopis 37 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1991. pp. 27-61)
• Ćuk, Ruža: „Delatnost dubrovačkog trgovca Luke Milanovića dvadesetih godina XV veka“, Istorijski časopis 38 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1992. pp. 19-30)
• Ćuk, Ruža: „Kolonije u srpskim srednjovekovnim gradovima: Socijalna struktura srpskih gradskih naselja (XII-XVIII vek)“, urednici Jovanka Kalić i Milosav Čolović (Smederevo: Muzej u Smederevu; Beograd: Odeljenje za istoriju Filozofskog fakulteta, 1992. pp. 85-95)
• Ćuk, Ruža: „Porodica Sojmirović iz Novog Brda u Dubrovniku“, Istorijski glasnik 1-2 (Beograd: Istorijsko društvo Srbije, 1993. pp. 13-24)
• Ćuk, Ruža: „Poslovanje Dubrovčana u Podrinju“, Valjevo, postanak i uspon gradskog središta: saopštenja sa naučnog skupa povodom šest vekova od najstarijeg pomena Valjeva u istorijskim izvorima, održanog 8-10. oktobra 1993. godine u Valjevu (Valjevo: Narodni muzej; Beograd: Odeljenje za istoriju Filozofskog fakulteta, 1994. pp. 111-121)
• Ćuk, Ruža: „Radič Grubačević – dubrovački suknar i trgovac“, Istorijski časopis 39 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1994. pp. 59-70)
• Ćuk, Ruža: „Poslovanje Bartola Marinčetića i Pavla Martinovića u prve tri decenije XV veka“, Istorijski časopis 40-41 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1995. pp. 43-56)
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačke građanske porodice poreklom iz srednjovekovne bosanske države“, Zbornik radova, knj. 12, Bosna i Hercegovina od srednjeg veka do novijeg vremena: međunarodni naučni skup 13-15. decembar 1994. godine (Beograd: Istorijski institut SANU; Novi Sad: Pravoslavna reč, 1995. pp. 171-182)
• Ćuk, Ruža: „Porodica Kasela iz Rudnika“, Zbornik za istoriju Bosne i Hercegovine 1 (Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti / Odbor za istoriju Bosne i Hercegovine, 1995. pp. 99-111)
• Ćuk, Ruža: „Srbija i Venecija u srednjem veku“, Zbornik radova, knj. 13, Evropa i Srbi: međunarodni naučni skup 13-15. decembra 1995. godine (Beograd: Istorijski institut SANU; Novi Sad: Pravoslavna reč, 1996. pp. 127-133)
• Ćuk, Ruža: „Tobolčarevići – Dubrovčani poreklom iz Prijepolja“, Istorijski glasnik 1-2 (Beograd: Istorijsko društvo Srbije, 1996. pp. 19-29)
• Ćuk, Ruža: „Beleške sa istorijsko-geografskih istraživanja srednjeg Polimlja“, 13-17. maj 1996. godine (Beograd: Istorijski institut SANU, 1997. pp. 517-518)
• Ćuk, Ruža (1996). „Karavanske stanice u Polimlju u srednjem veku”. Mileševski zapisi. 2: 7—24. 
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačka porodica Benvenutić u srpskim zemljama u srednjem veku“, Istorijski časopis 44 (Beograd: Istorijski institut SANU, 1998. pp. 113-127)
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačke građanske porodice poreklom iz srpskih zemalja“, Zbornik radova Deseti kongres istoričara Jugoslavije 15-17. januar 1998. (Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, 1998. pp. 155-160)
• Ćuk, Ruža: „Pljevlja i pljevaljski kraj u dubrovačkoj arhivskoj građi“, Glasnik Zavičajnog muzeja Pljevlja 1 (Pljevlja: Zavičajni muzej Pljevlja, 1999. pp. 55-67)
• Ćuk, Ruža: „Porodica Stano iz Bara u srednjem veku“, Istorijski zapisi 72, Sv. 3-4 (Podgorica: Istoriski institut Republike Crne Gore, 1999, pp. 17-25)
• Ćuk, Ruža: „Trgovci iz zetskih gradova u Dubrovniku i srpskim zemljama u srednjem veku“, Srednjovjekovna istorija Crne Gore kao polje istraživanja zbornik radova sa okruglog stola Istorijskog instituta (Podgorica: Istorijski institut Republike Crne Gore, 1999. pp. 153-166)
• Ćuk, Ruža (2001). „Dubrovačka porodica Nemanja poreklom iz Pljevalja”. Glasnik Zavičajnog muzeja. Pljevlja. 2: 37—46. 
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačka porodica Mišljenović u srednjem veku“, Zbornik za istoriju Bosne i Hercegovine 3 (Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti / Odbor za istoriju Bosne i Hercegovine, 2001. pp. 63-73)
• Ćuk, Ruža (2002). „Kosače i Polimlje”. Kosače - osnivači Hercegovine. Bileća-Gacko: Prosvjeta. str. 378—389. 
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačka porodica Žaretić poreklom iz Bara u srednjem veku“, Istorijski časopis 48 (Beograd: Istorijski institut SANU, 2002. pp. 53-57)
• Ćuk, Ruža: „Dubrovčani – zakupci carine u Olovu“, Zemlja Pavlovića: srednji vijek i period turske vladavine: zbornik radova sa naučnog skupa Rogatica, 27-29. juna 2002. godine, Naučni skupovi, knj. V, Odjeljenje društvenih nauka, knj. 7 (Banja Luka: Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske; Srpsko Sarajevo: Univerzitet Srpsko Sarajevo, 2003. pp. 247-258)
• Ćuk, Ruža: „Uticaj zapada na obrazovanje u srednjovekovnoj Srbiji“, Obrazovanje kod Srba kroz vekove (Beograd : Zavod za udžbenike i nastavna sredstva / Društvo istoričara Srbije / Istorijski institut SANU, 2003. pp. 21-30)
• Ćuk, Ruža: „Počeci rudarstva i privredni uspon Srbije“, Kralj Vladislav i Srbija 13. veka: naučni skup 15-16. novembar 2000. godine, Zbornik radova, knj. 20 (Beograd: Istorijski institut SANU, 2003. pp. 99-106)
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačka porodica Zuzorina (Zuzorić) u srpskim zemljama u XV veku“, Zbornik za istoriju Bosne i Hercegovine 4 (Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti / Odbor za istoriju Bosne i Hercegovine, 2004. pp. 133-141)
• Ćuk, Ruža: „Porodica Alberto (Bono) u Dubrovniku u poznom srednjem veku“, Zbornik radova Vizantološkog instituta 41 (Beograd: Vizantološki institut SANU, 2004. pp. 377-386)
• Ćuk, Ruža (2005). „Polimlje u srednjem veku: Ljudi i poslovi”. Mileševski zapisi. 6: 23—34. 
• Ćuk, Ruža: „Porodica Glavić u poznom srednjem veku“, Spomenica Milana Vasića – priredio Rade Mihaljčić, Spomenica, knj. 11, Odjeljenje društvenih nauka, knj. 14 (Banja Luka: Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, 2005. pp. 135-151)
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačka porodica Tributinić u srednjem veku“, Istraživanja 16 (Novi Sad: Filozofski fakultet, Odsek za istoriju, 2005. pp. 241-248)
• Ćuk, Ruža: „O trgovcima pljevaljskog kraja u srednjem veku“, Glasnik Zavičajnog muzeja Pljevlja 5 (Pljevlja: Zavičajni muzej Pljevlja, 2006. pp. 19-24)
• Ćuk, Ruža: „La Serbia e Venezia nella prima metà del XV secolo: personaggi e commerci“, Glas SANU 404; Odeljenje istorijskih nauka 13 (Beograd: SANU, 2006. pp. 137-148)
• Ćuk, Ruža: „Dubrovačka porodica Cicerović u srednjem veku“, Istorijski časopis 55 (Beograd: Istorijski institut SANU, 2007. pp. 63-71)

Literatura

• Slavica Merenik (1965-) / Aleksandra Fostikov (1975-) / Neven Isailović (1981-): „Bibliografija radova Ruže Ćuk“ ( pp. 15-20), urednik Tibor Živković (1966-2013), Istorijski časopis knj. LVI (Beograd: Istorijski institut SANU, 2008)
• Đuro Tošić (1946-): „Dr Ruža Ćuk (18.09.1949 - 16.09.2007): Reč na Komemoraciji održanoj 30.11.2007.“ ( pp. 9-13), urednik Tibor Živković (1966-2013), Istorijski časopis knj. LVI (Beograd: Istorijski institut SANU, 2008)

Vidi još

• Istorijski institut Beograd
• Srpska akademija nauka i umetnosti
• Spisak srpskih istoričara
• Spisak poznatih Srba