Severna Zemlja
 Položaj arhipelaga Severna Zemlja | |
 | |
| Geografija | |
|---|---|
| Koordinate | 79° 30′ 00″ S; 97° 45′ 00″ I / 79.500° S; 97.750° I |
| Površina | 37.000 km2 |
| Administracija | |
| Demografija | |
| Stanovništvo | 0 (2010) |
| Gustina st. | 0 stan./km2 |
Severna Zemlja (rus. Се́верная Земля́) je ruski arhipelag u Severnom ledenom okeanu. Nalazi se severno od poluostrva Tajmir u Sibiru. Severna Zemlja razdvaja Karsko more na zapadu od Laptevskog mora na istoku. Ukupna površina arhipelaga je 37.000 km². Ostrva administrativno pripadaju Krasnojarskom kraju, ali su nenaseljena izuzev istraživačke baze.
Istraživači su prvi put primetili ovo kopno 22. avgusta 1913.[1] Dali su mu ime Zemlja cara Nikolaja II, koje je sovjetska vlast 1926. promenila u Severna Zemlja. Prva mapa ostrva je izrađena 1933. U sovjetsko vreme postojao je veliki broj istraživačkih stanica na različitim lokacijama, ali trenutno u Severnoj zemlji nema stanovnika, osim Prima polarne stanice[2] kod rta Baranov.[3]
Najveći glečer u Ruskoj Federaciji, glečer Akademije nauka, nalazi se u Severnoj zemlji. Arhipelag je takođe značajan u vezi sa tekućim višegodišnjim padom leda na Arktiku. Do nedavno, led je spajao ostrva sa Evroazijom, čak i u svojoj najmanjoj veličini tokom kasne letnje sezone topljenja, blokirajući Severoistočni prolaz između Atlantika i Pacifika. Do kasnog leta 2012. godine, međutim, postojani led je dostigao rekordno nizak obim i otvorena voda se pojavila na jugu arhipelaga.[4]
Glavna ostrva[uredi | uredi izvor]
- Ostrvo Oktobarske revolucije (14.170 km²)
- Ostrvo boljševika (11.312 km²)
- Ostrvo komsomolca (9.006 km²)
- Ostrvo pionira (1.527 km²)
Geografija[uredi | uredi izvor]
Severna zemlja obuhvata četiri velika ostrva – Oktobarsku revoluciju, Boljševik, Komsomolec i Pionir – i oko 70 manjih ostrva, koja pokrivaju ukupnu površinu od oko 37.000 km2 (14.300 sq mi). Od poluostrva Tajmir odvaja ga moreuz Vilkicki.[5] Komsomolec je odvojen od najsevernije tačke Kanade, Kejp Kolumbija, manje od 2000 km.
Četiri glavna ostrva su uglavnom zaleđena, Oktobarska revolucija, Komsomolec i Pionir, kao i manje ostrvo Šmit na severozapadnoj granici. Područje sa glečerom na Boljševiku, najjužnijem glavnom ostrvu grupe, pokriva oko četvrtine njegove kopnene površine. Najjužnija tačka Severne zemlje je rt Neupokojev na jugozapadnom kraju Boljševičkog ostrva.[6] Najviša tačka arhipelaga je 965 m (3.166 ft) visoka planina Karpinski, vrh glečera Karpinski, ledene kupole na ostrvu Oktobarske revolucije. Tesnac Crvene armije odvaja ostrvo Komsomolec od ostrva Oktobarske revolucije a širi moreuz Škokalskog Boljševičko ostrvo od ostrva Oktobarske revolucije. Oba moreuza spajaju Karsko more na zapadu sa Laptevskim morem na istoku.[7]
Ovaj arhipelag obuhvata severne granice Karskog mora na njegovim zapadnim obalama, zajedno sa Novom Zemljom, koja se nalazi otprilike 1.000 km (620 mi) na jugozapadu. Velike reke Ob i Jenisej, između ostalih, teku sa juga u ovo rubno morsko područje Arktičkog okeana, sa svojim obilnim vodama koje doprinose klimi sa relativno visokim padavinama uprkos preovlađujućim ekstremno hladnim temperaturama na visokoj geografskoj širini. Laptevsko more, gde moćna reka Lena neprestano širi svoju veliku deltu, leži istočno od Severne zemlje. Topografski reljef arhipelaga je prilično gladak, sa neoproterozojskim i paleozojskim sedimentnim sukcesijama koje dominiraju u njegovoj geologiji temeljnih stena.[8]
Glečeri[uredi | uredi izvor]
Glečeri u arhipelagu imaju karakterističan oblik kupole sa kontinuirano opadajućom površinom prema svojim ivicama. Ledene litice se nalaze samo u podnožju. Mesta gde glečeri dopiru do mora doprinose formiranju santi leda. Najaktivniji frontovi glečera su istočna strana glečera Akademije nauka u zalivu Krenkel, kao i njegova južna strana. Još jedan prilično aktivan glečer je glečer Rusanov na ostrvu Oktobarske revolucije sa krajnjom linijom u fjordu Matusevič.[9]
Glavna ostrva[uredi | uredi izvor]
Oktobarska revolucija[uredi | uredi izvor]
Ostrvo Oktobarske revolucije (rus. Остров Октябрьской Революции) je najveće ostrvo grupe Severna zemlja na ruskom Arktiku.
Površina ovog ostrva je procenjena na 14.170 km2 (5.470 sq mi), što ga čini 59. najvećim ostrvom na svetu.[10] Ono se uzdiže do visine od 965 m (3.166 ft) na planini Karpinski. Pola ostrva je prekriveno glečerima koji sežu u more. U delovima slobodnim od leda vegetacija je pustinjska ili tundra. Ostrvo je prvi put istražila i imenovala ekspedicija G.A. Ušakov i Nikolaj N. Urvancev 1930–32.[11]
Ostrvo Oktobarske revolucije ima pet kupolastih ledenih kapa; u smeru kazaljke na satu od severa, one se zovu: Rusanov, Karpinski, Univerzitet, Vavilov i Albanov.[12] Meteorološka stanica Vavilov je radila od 1974. do 1988. godine na severnom delu Vavilovske ledene kape.[13] Ostale manje ledene kape na ostrvu uključuju glečer Maljutka. Reka Podemnaja i reka Boljšaja se ulivaju na severozapad između glečera Vavilov i Albanov, a reke Bedovaja i Obrivistaja se ulivaju na sever između Albanova i Rusanova.[14] Na ovom ostrvu se nalaze veliki fjord Matusevič i manji fjord Marat. Rt Oktobar se nalazi u severnom delu ostrva okrenutom prema moreuzu Crvene armije.[15]
Boljševik[uredi | uredi izvor]
Boljševičko ostrvo (rus. о́стров Большеви́к) je najjužnije i drugo po veličini ostrvo u grupi, koje se nalazi preko Šokalskog moreuza od ostrva Oktobarske revolucije. Površina ovog ostrva procenjena je na 11.312 km2 (4.370 sq mi).
Boljševičko ostrvo je planinsko, dostiže visinu od 935 m (3.068 ft). U njemu se nalazi arktička baza po imenu Prima[16] u blizini rta Baranov.[17]
Boljševičko ostrvo je relativno manje zaleđeno od ostalih ostrva Severne zemlje. Samo oko 30% ostrva je pokriveno glečerima, dok obalske ravnice imaju retku vegetaciju mahovine i lišajeva. Lenjingradski glečer, glečer Semjonov-Tjan-Šanski, glečer Kropotkin, glečer Mušketov i glečer Aerosjomki nalaze se u unutrašnjosti ostrva i ne dopiru do mora.[18]
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima Severne Zemlje je stalno hladna i suva (Kepen ET na granici sa EF),. Srednja godišnja temperatura je −16 °C, a srednja godišnja količina padavina 420 mm. Srednja mesečna temperatura ide od −29 °C u februaru do −0.5 °C u julu.[13]
| Klima Meteorološke stanicea Golomjani | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 0,1 (32,2) |
−1,1 (30) |
0,4 (32,7) |
1,0 (33,8) |
3,2 (37,8) |
8,3 (46,9) |
13,3 (55,9) |
10,0 (50) |
5,8 (42,4) |
4,0 (39,2) |
0,8 (33,4) |
0,2 (32,4) |
13,3 (55,9) |
| Maksimum, °C (°F) | −23,5 (−10,3) |
−24,2 (−11,6) |
−23,3 (−9,9) |
−16,6 (2,1) |
−7,2 (19) |
−0,1 (31,8) |
1,9 (35,4) |
1,4 (34,5) |
−1,7 (28,9) |
−8,8 (16,2) |
−17,3 (0,9) |
−21,9 (−7,4) |
−11,77 (10,8) |
| Prosek, °C (°F) | −27,0 (−16,6) |
−27,7 (−17,9) |
−26,8 (−16,2) |
−19,9 (−3,8) |
−9,6 (14,7) |
−1,5 (29,3) |
0,7 (33,3) |
0,2 (32,4) |
−3,3 (26,1) |
−11,4 (11,5) |
−20,6 (−5,1) |
−25,3 (−13,5) |
−14,35 (6,18) |
| Minimum, °C (°F) | −30,5 (−22,9) |
−31,1 (−24) |
−30,3 (−22,5) |
−23,1 (−9,6) |
−11,9 (10,6) |
−2,8 (27) |
−0,4 (31,3) |
−1,0 (30,2) |
−4,9 (23,2) |
−14,0 (6,8) |
−23,8 (−10,8) |
−28,6 (−19,5) |
−16,87 (1,65) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −48,4 (−55,1) |
−47,2 (−53) |
−50,7 (−59,3) |
−41,8 (−43,2) |
−29,6 (−21,3) |
−14,7 (5,5) |
−5 (23) |
−12 (10) |
−21,1 (−6) |
−35,7 (−32,3) |
−42,8 (−45) |
−48 (−54) |
−50,7 (−59,3) |
| Količina padavina, mm (in) | 11,1 (0,437) |
8,1 (0,319) |
8,7 (0,343) |
8,3 (0,327) |
7,7 (0,303) |
14,0 (0,551) |
23,2 (0,913) |
24,4 (0,961) |
22,1 (0,87) |
14,5 (0,571) |
10,0 (0,394) |
10,0 (0,394) |
162,1 (6,383) |
| Dani sa padavinama | 15 | 14 | 15 | 13 | 20 | 19 | 17 | 19 | 21 | 20 | 14 | 15 | 202 |
| Dani sa kišom | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 10 | 9 | 4 | 0 | 0 | 22 |
| Dani sa snegom | 15 | 14 | 15 | 13 | 19 | 17 | 9 | 12 | 17 | 20 | 14 | 15 | 180 |
| Izvor #1: Météo climat stats (Averages and Extremes, Excluding July record high)[19] Roshydromet (July record high)[20] | |||||||||||||
| Izvor #2: Weather Reports (Average rainy and snowy days)[21] | |||||||||||||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Barr, William (1975). „Severnaya Zemlya: The Last Major Discovery”. Geographical Journal. 141 (1): 59—71. JSTOR 1796946. doi:10.2307/1796946.
- ^ „Fotogalereя: 2004 - "Polяrnoe Kolьco" Mestonahoždenie: 17 maя, Severnaя Zemlя, o. Bolьševik, m. Baranova, p/st Primah”. ec-arctic.ru.
- ^ De Korte, J.; Volkov, A.E.; Gavrilo, M.V. (1. 1. 1995). „Bird Observations in Severnaya Zemlya, Siberia”. Arctic. 48 (3): 222—234. CiteSeerX 10.1.1.560.4897
. JSTOR 40511657. doi:10.14430/arctic1244. ProQuest 197714801.
- ^ Arctic Sea Ice Shrinks To New Low In Satellite Era Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. maj 2022) Retrieved on 27 August 2012.
- ^ GEO_099_121.pdf. (PDF) . Retrieved on 19 October 2010.
- ^ „Mys Neupokoyeva”. Mapcarta. Pristupljeno 27. 11. 2016.
- ^ „Proliv Shokal'skogo”. Mapcarta. Pristupljeno 23. 11. 2016.
- ^ Lorenz, Henning; Männik, Peep; Gee, David; Proskurnin, Vasilij (maj 2008). „Geology of the Severnaya Zemlya Archipelago and the North Kara Terrane in the Russian high Arctic”. International Journal of Earth Sciences. 97 (3): 519—547. Bibcode:2008IJEaS..97..519L. S2CID 129054785. doi:10.1007/s00531-007-0182-2.
- ^ „Kapustin-Arctica Antarctica philatelia”. archive.org. 31. 7. 2002. Arhivirano iz originala 31. 7. 2002. g.
- ^ „Scholarly Resources for Learning and Research | Gale”. www.gale.com.
- ^ "Oktяbrьskoй Revolюcii Ostrov" Great Soviet Encyclopedia
- ^ „"Severnaya Zemlya" OceanDots.com”. Arhivirano iz originala 23. 12. 2010. g. Pristupljeno 23. 12. 2010.
- ^ a b Bassford, Robin; Siegert, Martin; Dowdeswell, Julian; Oerlemans, Johannes; Glazovsky, Andrey; Macheret, Yuri (februar 2006). „Quantifying the Mass Balance of Ice Caps on Severnaya Zemlya, Russian High Arctic. I: Climate and Mass Balance of the Vavilov Ice Cap”. Arctic, Antarctic, and Alpine Research. 38 (1): 1—12. S2CID 131042892. doi:10.1657/1523-0430(2006)038[0001:QTMBOI]2.0.CO;2. hdl:20.500.11820/b0c68834-118f-4e1f-8d83-4768fda0c71f . Arhivirano iz originala 03. 03. 2012. g. Pristupljeno 13. 8. 2015.
- ^ Männik, Peep; et al. (2002). „Silurian and Devonian strata Severnaya Zemlya and Sedov archipelagos (Russia)” (PDF). Geodiversitas. 24 (1): 99—122.
- ^ „Mys Oktyabr'skiy”. Mapcarta. Pristupljeno 28. 12. 2016.
- ^ „Photo gallery”. ec-arctic.ru.
- ^ New Russian polar station at Severnaya Zemlya
- ^ „Arctic Ocean – Severnaya Zemlya”. Arhivirano iz originala 23. 12. 2010. g. Pristupljeno 23. 12. 2010.. Oceandots.com. Retrieved on 19 October 2010.
- ^ „Moyennes 1981-2010 Russie (Asie)” (na jeziku: francuski). Pristupljeno 1. 11. 2019.
- ^ „Climate of Golomyanniy” (na jeziku: ruski). Weather and Climate (Pogoda i klimat). Pristupljeno 1. 11. 2019.
- ^ „Weather Data for Golymyanniy Meteorological Station”. Weather Reports. Pristupljeno 1. 11. 2019.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Fotografije Severne Zemlje
- Oceandots – Severnaya Zemlya na sajtu Wayback Machine (arhivirano 23 decembar 2010)
- List of islands (Russian language)
- Glacial and Environmental History of Severnaya Zemlya, Siberian High Arctic, During the Last > 130,000 years Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. jun 2011)
- Bird Observations in Severnaya Zemlya Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. oktobar 2008)
- Preliminary Results of Botanical and Microbiological Investigations on Severnaya Zemlya 1995
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
