Spomenik Dvanaest beba u Banjaluci
Spomenik Dvanaest beba je spomenik podignut u sjećanje na dvanaest banjalučkih beba koje su umrle 1992. godine zbog nedostatka kiseonika. Spomenik se nalazi u centru Banjaluke ispred Muzeja savremene umjetnosti Republike Srpske.
Ratne, 1992 godine Komitet za sankcije Savjeta bezbjednosti UN je otezao sa dozvolom da se iz Beograda dopremi kiseonik do banjolučkog porodilišta, a tragične posljedice tog otezanja bile su da je, od 14 beba kojima je bio neophodan kiseonik, 12 preminulo.[1] U Odjeljenju za intenzivnu njegu banjalučkog porodilišta, od 22. maja do 19. juna 1992. umrlo je 12 beba.
Potreban kiseonik bilo je nemoguće dostaviti kopnenim putem do Banjaluke zbog blokade pravaca prema Srbiji, pa je jedina alternativa bila vazdušni put, ali zbog uvođenja sankcija Saveznoj Republici Jugoslaviji od strane Saveta bezbednosti, avionu koji je trebalo da iz Beograda dostavi kiseonik za Banju Luku nije bio dozvoljen let.[2]
Skulptura „Život“[uredi | uredi izvor]
Skulptura koja predstavlja centralni dio spomenika je nazvana „Život“, i djelo je srpske vajarke Maje Milić-Aleksić. Skulptura „Život“ predstavlja majčinu utrobu i prekinuti krug života. Unutar kruga se nalazi dvanaest pokretnih listova koji simboliziju dvanaest srca umrlih beba.
Spomenik je izgrađen od visokokvalitetnog materijala, a izgrađene su i prilazne staze i ploče sa osvjetljenjem. Postavljenja je i legenda ispisana na srpskom i engleskom jeziku.[3]
Ovo spomen-obilježje predstavlja simbol mira i brige, te antiratnu poruku, koja govori da svi nesporazumi treba da se rješavaju dijalogom.[3]
Neka znaju svi da nijednu noć u ovih 20 godina nisam zaspala mirno, a da nisam pomislila na svoje usnulo čedo. Mi, majke nastradale djece, držaćemo se zakletve i dok smo žive pričaćemo o strahoti koja nam se desila, kako bi ljudi saznali o zlu i nečovještvu stranih moćnika, poručila je jedna od majki stradalih beba.
— Željka Tubić, za "RTRS" 22. maj 2012.
To je bilo vrijeme kada je nedostajao razum na svim stranama. Taj veliki svijet, u koji smo tada imali povjerenja, pokazao se potpuno nehumanim, jer je samo jedan telefonski poziv mogao spasiti ovu djecu, time što bi bio odobren let aviona sa kiseonikom, podsjetio je predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.
— Milorad Dodik, za "RTRS" 22. maj 2012.
Podaci o umrlim bebama[uredi | uredi izvor]
Sledi pregled podataka[6] o umrlim bebama:
| Ime majke | Pol | Rođenje | Smrt | Ime bebe |
|---|---|---|---|---|
| Dušanka Đukelić | muško | 22. 5. 1992. | 22. 5.1992. | Nenad |
| Živka Knežević | muško | 22. 5. 1992. | 23. 5.1992. | Nikola |
| Fata Dedić | muško | 23. 5. 1992. | 27. 5.1992. | - |
| Željka Tubić | muško | 19. 5. 1992. | 28. 5.1992. | Bojan |
| Zilha Murica-Delić | žensko | 1. 6. 1992. | 1. 6.1992. | - |
| Nađa Puškar | žensko | 29. 5. 1992. | 1. 6.1992. | Raisa |
| Safeta Medić | žensko | 26. 5. 1992. | 2. 6.1992. | Emina |
| Dragoslava Marić | muško | 3. 6. 1992. | 5. 6.1992. | Danijel |
| Dragica Komljenović | žensko | 24. 5. 1992. | 7. 6.1992. | Dušana |
| Milena Sandić | žensko | 15. 6. 1992. | 16. 6.1992. | Radijana |
| Maida Đuran | muško | 17. 6. 1992. | 17. 6.1992. | Maid |
| Grozda Rauš | muško | 28. 5. 1992. | 19. 6.1992. | Vladimir |
„Koridor života”[uredi | uredi izvor]
U Posavini je 1992. godine organizovana i sprovedena jedna od najvećih vojnih i humanitarnih operacija Vojske Republike Srpske. Usmjerena je bila na proboj koridora prema Srbiji i stvaranju jedinstvene teritorije Republike Srpske. Zapadni dio RS počela je da zahvata nestašica hrane i lijekova a u banjolučkom porodilištu je umrlo 12 beba. Ova operacija, u produženom periodu trajala je od ljeta do oktobra 1992. godine, mada je već nakon prva tri dana operacije koridor probijen.[7]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Spomenik je podignut na inicijativu Organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Republike Srpske, a otkriven 23. decembra 2008. godine. Spomenik su otkrila braća i sestre umrlih beba, a njihovi roditelji su poližili buket od 12 bijelih ruža i triaestom bijelom ružom posvećenoj Slađani Kobas, koja je preminula 14 godina kasnije.
Ulica u naselju Paprikovac u kojoj se nalazi Klinički centar Banjaluka nosi naziv „Dvanaest beba“. Grob Dvanaest beba se nalazi na Novom groblju u Banjoj Luci.
Poruka[uredi | uredi izvor]
Na kraju teksta koji se nalazi na tabli ispred spomenika preminulim bebama stoji i poruka - Zato, ne zaboravimo ovaj strašni zločin i spriječimo svaki budući!
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Grob Dvanaest beba na Novom groblju u Banjoj Luci -
-
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "12 beba" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. januar 2014) http://www.srbizasrbe.net Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. januar 2014)
- ^ Borković, Nikola (2019). Šta su skrivile? : Stradanje beba u Kliničko-bolničkom centru Banja Luka, u maju i junu 1992. Banja Luka: Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica. str. 17—18. ISBN 978-99976-730-6-0.
- ^ a b Spomen obilježje http://www.glassrpske.com
- ^ Željka Tubić Ispovjest majke
- ^ Milorad Dodik Predsjednik Republike Srpske
- ^ Borković, Nikola (2019). Šta su skrivile? : Stradanje beba u Kliničko-bolničkom centru Banja Luka, u maju i junu 1992. Banja Luka: Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica. str. 113. ISBN 978-99976-730-6-0.
- ^ RTRS Knjiga generala Simića
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Borković, Nikola (2018). „Smrt 12 beba – memorijalizacija jedne tragedije” (PDF). Godišnjak Društva članova Matice srpske u Republici Srpskoj. Banja Luka: Matica srpska - Društvo članova Matice srpske u Republici Srpskoj, ([Banja Luka] : Comesgrafika) (8): 259—270. ISSN 2233-1468. COBISS.SR 271752455 COBISS.RS 4537368
- Borković, Nikola (2019). Šta su skrivile? : Stradanje beba u Kliničko-bolničkom centru Banja Luka, u maju i junu 1992. Banja Luka: Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, (Banja Luka : Službeni glasnik Republike Srpske). ISBN 978-99976-730-6-0. COBISS.SR 8090904 COBISS.RS 8090904
