Truvorovo gorodišče

Truvorovo gorodišče
Truvorovo gorodišče
	Truvorov krst na Gorodišču
Opšte informacije
Mesto	Izborsk (Pskovska oblast)
Država	Rusija
Koordinate	57° 42′ 59.83″ N 27° 51′ 15.44″ E / 57.7166194° S; 27.8542889° I
	Truvorovo gorodišče Truvorovo gorodišče na karti Pskovske oblasti
Vreme nastanka	krajem VII veka
Tip kulturnog dobra	gradina

Truvorovo ili Staro Izborsko gorodišče (rus. Труворово городище, Старое Изборское городище) arheološki je lokalitet u vidu gradine, nastao verovatno krajem VII veka na području nedaleko od današnjeg sela Izborska, na krajnjem zapadu Pskovske oblasti, na zapadu evropskog dela Ruske Federacije. Tvrđava je sagrađena od strane slovenskih Kriviča na brdu iznad malenog Gorodiščenskog jezera, na nekih 45 metara visine iznad nivoa jezera. U vreme nastanka bilo je to jedno od tri najvažnija krivička naselja na tom području, pored Smolenska i Polocka. Utvrđenje je imalo trougaonu fizionomiju, zauzimalo je površinu od oko jednog hektara i bilo je zaštićeno nasipom i drvenim zidinama visine do 6 metara, i do 3 metra dubokim rovovima sa kopnene strane.

Od svog osnivanja naselje je imalo zanatski i trgovački karakter i odlikovala ga je velika etnička šarolikost. U centralnom delu tvrđave nalazio se trg prečnika oko 25 metara, na kojem su se održavale sve najznačajnije manifestacije vezane za selo i njegovo stanovništvo. Kuće su pak bile nasumično građene, što je osnovna karakteristika slovenskih naselja iz tog perioda.

Nakon velikog požara koji je u prvoj polovini X veka devastirao značajan deo Izborska izvršena je prva značajnija rekonstrukcija celog utvrđenja i Izborsk se preobražava u tipičan ranosrednjovekovni grad sa jasno izraženom dvostranom socijalnom strukturom. Unutar zidina nalazili su se pripadnici najmoćnijeg sloja društva, dok su van zidina tvrđave živeli trgovci, zanatlije i rudari. Krajem XI veka Izborsk postaje strateški grad u pograničnom području Novgorodske zemlje, tvrđava je dodatno utvrđena kamenim zidovima, a podignuta je i moćna kula stražara. Kula je imala šestougaoni oblik, svaka strana je bila dugačka 6 metara, dok je prečnik bio 10 metara. U zidinama kraj kule nalazio se i tajni prolaz koji je korišćen tokom iznenadnih opsada utvrđenja.

Tokom celog XIII veka tvrđava se nalazila na meti napada Livonskih i nemačkih krstaša, sve dok i konačno nije uništena 1330. godine. Novo utvrđenje, Izborska tvrđava, sagrađeno je iste godine nekih 400 metara južnije od prvobitne tvrđave.

Od prvobitnog utvrđenja do današnjih dana nisu sačuvani gotovo nikakvi materijalni ostaci same tvrđave. Na ulazu u nekadašnje utvrđenje nalazi se staro groblje kojim dominira veliki kameni krst, takozvani Truvorov krst. Krst je podignut verovatno početkom XV veka i prema legendi nalazi se iznad grobnice varjaškog knjaza Truvora (brat legendarnog varjaškog knjaza Rjurika) koji je vladao Izborskom od 862. do smrti 864. godine. Nadzemni deo krsta visok je 2,36 metara, širok 1,42 metra i debljine od 21 cm. Krst je istesan od krečnjaka i na njemu se nalazi natpis „ЧРЬ СЛА ИСЪ ХЪ НИКА” (Slavni kralj Isus Hristos Nika).

U blizini krsta nalazi se i nekoliko krečnjačkih ploča na kojima su urezani razni geometrijski oblici. Ploče se nazivaju vavilonima (rus. Вавилоны) i svrha njihovog postojanja nije poznata.

U jugoistočnom delu nekadašnje tvrđave tokom XVII veka podignuta je crkva posvećena svetom Nikoli Miriklijskom. Crkva je sagrađena na ostacima pravoslavnog muškog manastira. Crkva se danas nalazi na listi spomenika arhitekture od nacionalnog značaja. gde je zavedena pod brojem 1327 (odluka od 30. avgusta 1960. godine).