Pređi na sadržaj

Henrik I Ptičar

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Henrik I Ptičar
Henrik I Ptičar
Lični podaci
Datum rođenja876.
Mesto rođenjaSveto rimsko carstvo
Datum smrti2. jul 936.
Mesto smrtiMemleben, Sveto rimsko carstvo
Porodica
SupružnikMatilda Nemačka, Hatheburg von Merseburg
PotomstvoHedviga od Saksonije, Oton I, Gerberga od Saksonije, Hajnrih I, vojvoda Bavarske, Bruno the Great, Thankmar
RoditeljiOton I, vojvoda Saksonije
Hedwiga
DinastijaOtonska dinastija
Kralj Nemačke
Period919 — 936.
PrethodnikKonrad I
NaslednikOton I

Henrik I Ptičar (nem. Heinrich I.; 876—2. jul 936)[1] je bio kralj Nemačke (919—936) i vojvoda Saksonije (912—936). Osnivač je otonske dinastije nemačkih kraljeva i careva. Smatra se i prvim kraljem srednjovekovne Nemačke, koja se dotad zvala Istočna Franačka. Stvorio je uspešnu nemačku vojsku, koja je zaustavila Mađare, pobedila Normane na severu i Slovene na istoku. Proširio je teritorije Nemačke i na istoku i na severu.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Slika Hermana Fogela koja prikazuje legendu o nemačkoj kruni ponuđenoj Henriku Ptičaru.

Otac mu je bio vojvode od Saksonije, a majka mu je ćerka Karlomana Bavarskog. Nakon očeve smrti 912, Henrik postaje vojvoda od Saksonije. Bio je često u sukobima sa južnim susedima, vojvodama od Frankonije.

Postaje kralj[uredi | uredi izvor]

Kada je 918. umro kralj Konrad I, Henrik je po Konradovoj preporuci postao novi kralj. To je bilo dosta neočekivano obzirom na sporove, koje su Konrad i Henrik imali od 912. do 915. oko Tiringije. Navodno je učvršćivao mreže za ptice, kada je stigla poruka da je postao kralj, pa otada nosi nadimak „Ptičar“.

Na saboru u Friclaru 919, saksonsko i frankonsko plemstvo izabralo je Henrika za kralja. Henrik je odbio da bude miropomazan od strane crkve, jer je navodno želeo da bude kralj izabran od naroda, a ne od crkve. Vojvoda od Bavarske, Arnulf Loši nije prihvatio Henrika kao kralja. Bio je antikralj do 921, kada Henrik osvaja Bavarsku i prisiljava ga da se zakune na pokornost.

Stil vladanja i vojvodstva[uredi | uredi izvor]

Henrik Ptičar je kraljevstvo smatrao konfederacijom vojvodstava, a sebe je smatrao prvim među jednakima. Dotada su Karolinzi nastojali kontrolisati kraljevstvo pomoću grofova, ali to su se sukobljavali kraljevi interesi i interesi plemstva. Henrik je dopustio vojvodama Frankonije, Švabije i Bavarske da zadrže potpunu unutrašnju kontrolu svojih poseda.

U njegovo vreme, kralj se smatrao primus inter pares (prvi među jednakima). Kralj i prinčevi su zajedno formulisali politiku i pozicija monarhije se mogla konsolidovati samo postepeno. Čak i pod Otonom Velikim i kasnijim monarhima, izgradnja konsenzusa će ostati važna.[2][3]

Lorena[uredi | uredi izvor]

Henrik je nekoliko puta pokušavao da osvoji Lorenu, koja je od 910. bila u francuskim rukama. Rudolf Burgundijski ga je velikom vojskom sprečavao u tom naumu. Kad je francuski kralj Rudolf Burgundijski bio zauzet, Henrik je ponovo pokušao i 925. je pobedio Gizelberta, vojvodu od Lotaringije (Lorene) i time je Lorena ponovo postala deo Nemačke. Otada Lorena ostaje vekovima u nemačkom posedu. Lorena postaje peto vojvodstvo u nemačkom kraljevstvu. Vojvodstva su: Saksonija, Bavarska, Švabija, Frankonija i Lorena.

Stvaranje jake vojske[uredi | uredi izvor]

Henrik Ptičar je bio uspešan zapovednik vojske. Nemačku su neprestano napadali Mađari.[4] Henrik im je 924. platio veliki danak, s ciljem da osigura desetogodišnji mir, tokom koga Henrik može utvrđivati gradove i uvežbavati novu elitnu konjicu.

Novostvorenom vojskom u kojoj su jezgro činili teško oklopljeni vitezovi krenuo je najpre istočno preko Labe. Slovenske teritorije istočno od Labe postaju lak plen nove uvežbane vojske. Sa novostvorenom vojskom, već 928. osvaja Haveli i Daleminci, a 929. guši pobunu u Bohemiji (Češkoj). Istočno od Labe stvara čitav niz novih gradova, koji postaju odskočna daska za kolonizaciju slovenskog istoka.[5]

Pobedio je Mađare i Normane i proširio se na severu[uredi | uredi izvor]

Kada su Mađari ponovo napali 933, Henrik ih pobeđuje u bici kod Riade.

Na severu su postojali stalni problemi sa Normanima, Dancima, koji su pljačkali gradove severne Nemačke. Nova vojska pokazuje se uspešna i protiv Normana. Na severu je uspeo da podjarmi Dance,[6] koji su dotad zadavali velike probleme severnim krajevima, a osobito Frizijcima. Teritorije Venda postaju deo Nemačke, a Šlesvig osvaja 934. godine.[7]

Ujedinjena nemačka plemena[uredi | uredi izvor]

Kada je Henrik I Ptičar umro 2. jula 936, sva nemačka plemena su bila ujedinjena u jednom kraljevstvu. Postao je prvi nemački kralj. Njegov sin Oton I, postao je car Svetog rimskog carstva. Drugi sin je postao vojvoda Bavarske, a treći sin Bruno postao je nadbiskup Kelna.

Uspesi Henrikove vlasti[uredi | uredi izvor]

Vreme njegove vladavine je obeleženo sledećim uspesima:

  • zaustavio je Normanske napade na severu,
  • pobedio je Mađare,
  • osvojio je slavenska područja istočno od Labe,
  • Lorena je postala deo Nemačke,
  • stvorio je unutrašnji mir u kraljevstvu i
  • započeo je pokrštavanja na severu do Skandinavije.

Nasleđe[uredi | uredi izvor]

Himler na Henrijevom grobu, 1938

Henri se vratio u pažnju javnosti kao lik u operi Riharda Vagnera, Lohengrin (1850), pokušavajući da dobije podršku brabantskih plemića protiv Mađara. Nakon što su pokušaji da se postigne nemačko nacionalno jedinstvo propali sa revolucijama 1848, Vagner se snažno oslanjao na sliku Henrija kao stvarnog vladara svih nemačkih plemena koju su zastupali pan-germanistički aktivisti poput Fridriha Ludviga Jana.

Postoje indicije da je Hajnrih Himler sebe video kao reinkarnaciju Henrija, koji je proglašen za prvog kralja Nemačke.[8][9] Himler je nekoliko puta putovao u Kvedlinburg da održi ceremoniju u kripti na godišnjicu kraljeve smrti, 2. jula. Ovo je počelo 1936. godine, 1.000 godina nakon Henrijeve smrti. Himler ga je smatrao „prvim nemačkim kraljem” i proglasio je njegovu grobnicu mestom hodočašća Nemaca. Godine 1937, kraljevi ostaci su ponovo sahranjeni u novom sarkofagu.[10]

Porodično stablo[uredi | uredi izvor]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Graf Brun (Brunhart)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Liudolf, vojvoda Saksonije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Gisla von Verla
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Oton I, vojvoda Saksonije
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Billung of the Franks
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. Oda
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. Aeda
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Henrik I Ptičar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Poppo of Grapfeld
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. Henry of Franconia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Hedwiga
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14. (perhaps) Eberhard of Friuli
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. Ingeltrude
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15. (perhaps) Gisela
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Henry I”. Encyclopaedia Britannica 2013. Ultimate edition (DVD-ROM). United Soft Media. 2012. ISBN 978-3-8032-6629-3. OCLC 833300891. 
  2. ^ Loud, Graham A.; Schenk, Jochen (6. 7. 2017). The Origins of the German Principalities, 1100-1350: Essays by German Historians (na jeziku: engleski). Taylor & Francis. str. 49. ISBN 978-1-317-02200-8. Pristupljeno 9. 3. 2022. 
  3. ^ Peters, Edward (2004). Europe and the Middle Ages (na jeziku: engleski). Pearson Prentice Hall. str. 190. ISBN 978-0-13-096772-5. Pristupljeno 9. 3. 2022. 
  4. ^ von Holtzmann 1935, str. 21.
  5. ^ Krofta 1957, str. 426.
  6. ^ Gannholm, Tore. „First churches on Gotland as described in GUTA LAGH”. 
  7. ^ Steinberg 2014, str. 5.
  8. ^ Frischauer 1953, str. 85-88.
  9. ^ Kersten 1957, str. 238.
  10. ^ Janssen 2000.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Loud, Graham A.; Schenk, Jochen (6. 7. 2017). The Origins of the German Principalities, 1100-1350: Essays by German Historians (na jeziku: engleski). Taylor & Francis. str. 49. ISBN 978-1-317-02200-8. Pristupljeno 9. 3. 2022. 
  • „Henry I”. Encyclopaedia Britannica 2013. Ultimate edition (DVD-ROM). United Soft Media. 2012. ISBN 978-3-8032-6629-3. OCLC 833300891. 
  • Menzel, W. Germany from the Earliest Period. Vol I
  • Arnold, Benjamin (1997). Medieval Germany, 500-1300: A Political Interpretation. Basingstoke: Palgrave Macmillan. 
  • Bachrach, David S., ‘The Military Organization of Ottonian German, c. 900-1018: The Views of Bishop Thietmar of Merseburg’, The Journal of Military History, 72 (2008), 1061-1088
  • Bachrach, David S., ‘Exercise of Royal Power in Early Medieval Europe: the Case of Otto the Great 936-73’, Early Medieval Europe, 17 (2009), 89-419
  • Bachrach, David S., ‘Henry I of Germany’s 929 Military Campaign in Archaeological Perspective’, Early Medieval Europe, 21 (2013), 307-337
  • Bachrach. David S., 'Restructuring the Eastern Frontier: Henry I of Germany, 924-936', Journal of Military History, 78 (2014), 9-36
  • Gillingham, John (1971). The Kingdom of Germany in the High Middle Ages (900-1200). London: The Historical Association. 
  • Leyser, Karl (1979). Rule and Conflict in Early Medieval Society: Ottonian Saxony. Indiana: Indiana University Press. 
  • Leyser, Karl (1982). Medieval Germany and Its Neighbours 900-1250. London: The Hambledon Press. 
  • Müller-Mertens, Eckhard (2000). „The Ottonians as Kings and Emperors”. Ur.: Timothy Reuter. The New Cambridge Medieval History III: c. 900-1024. Cambridge: Cambridge University Press. str. 233—266. 
  • Nicholas, David M. (1992). The Evolution of the Medieval World: Society, Government & Thought in Europe, 312-1500. London: Routledge. 
  • Peden, Alison ‘Unity, Order and Ottonian Kingship in the Thought of Abbo of Fleury’, in Belief and Culture in the Middle Ages: Studies Presented to Henry Mayr-Harting, ed. Richard Gameson and Henrietta Leyser. . Oxford: Oxford University Press. 2001. pp. 158-168. 
  • Reuter, Timothy, Germany in the Early Middle Ages, C. 800-1056 (London: Longman Group. 1991)
  • Reuter, Timothy ‘The ‘Imperial Church System’ of the Ottonian and Salian Rulers: a Reconsideration’, The Journal of Ecclesiastical History, 33 (2011), 347-375
  • Bachrach, David S. (2012). Warfare in Tenth-Century Germany. The Boydell Press. 
  • Bachrach. David S. "Restructuring the Eastern Frontier: Henry I of Germany, 924–936," Journal of Military History (Jan 2014) 78#1 pp 9–36
  • Barraclough, Geoffrey, ur. (1961). Studies in Mediaeval History: Mediaeval Germany. II. Essays. Basil Blackwell. 
  • Bernhardt, John W. (2002). Ininerant Kingship & Royal Monasteries in Early Medieval German, c. 936-1075. Cambridge University Press. 
  • Frischauer, Willi (1953). Himmler, the Evil Genius of the Third Reich. Odhams. 
  • Kersten, Felix (1957). The Kersten Memoirs: 1940–1945. Macmillan. 
  • von Holtzmann, Robert (1935). Thietmari Merseburgensis Episcopi Chronicon. Weidmannsche Buchhandlung. 
  • Janssen, Karl-Heinz (2000). „Himmlers Heinrich(German)” (PDF). Die Zeit. Pristupljeno 24. 5. 2016. 
  • Krofta, Kamil (1957). „Bohemia to the Extinction of the Premyslids”. Ur.: Tanner, J.R.; Previt-Orton, C.W.; Brook, Z.N. The Cambridge Medieval History: Victory of the Papacy. VI. Cambridge University Press. 
  • Leyser, Karl (1982). Medieval Germany and Its Neighbours 900–1250 (1st izd.). The Hambledon Press. 
  • Poole, Austen Lane (1926). „Germany: Henry I and Otto the Great”. Ur.: Gwatkin, H. M.; Whitney, J. P.; Tanner, J.R.; Previte-Orton, C.W. The Cambridge Medieval History. III. Cambridge University Press. str. 179—203. 
  • Steinberg, S. H. (2014). A Short History of Germany. Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-66016-8. 
  • Karl Leyser, "Ottonian Government" The English Historical Review 96.381 (October 1981), pp 721–753.
  • Middleton, John. World Monarchies and Dynasties, Taylor and Francis, 2004. ProQuest Ebook Central, https://ebookcentral.proquest.com/lib/asulib-ebooks/reader.action?docID=3569202
  • Bachrach, D. S. (2011). Early Ottonian Warfare: The Perspective from Corvey. Journal of Military History, 75(2), 393–409.
  • Leyser, K., & American Council of Learned Societies. (1979). Rule and conflict in an early medieval society Ottonian Saxony (ACLS Humanities E-Book). London: Arnold.
  • World monarchies and dynasties. Middleton, John. London. 2005. ISBN 9780765680501. OCLC 910553517. 
  • Bachrach, David S. (2014). Warfare in Tenth-Century Germany (na jeziku: engleski). Boydell & Brewer Ltd. str. 3,5. ISBN 978-1-84383-927-9. Pristupljeno 31. 7. 2022. 
  • Ranft, P. (3. 1. 2003). Women in Western Intellectual Culture, 600–1500 (na jeziku: engleski). Springer. str. 36. ISBN 978-0-230-10825-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


Kralj Nemačke
(919 — 936)
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хенрик_I_Птичар&oldid=27864362”