Crkva Blagovesti Presvete Bogorodice u Donjem Vukovskom
| Crkva Blagovesti Presvete Bogorodice | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Status | otvoren |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Mitropolija dabrobosanska |
| Osnivanje | 1863. |
| Posvećen | Bogorodici |
| Arhitektura | |
| Nivo značaja | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Lokacija | |
| Mesto | Donje Vukovsko, Kupres |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Koordinate | 43° 55′ 0″ N 17° 20′ 37″ E / 43.91667° S; 17.34361° I |
  Crkva Blagovesti Presvete Bogorodice Crkva Blagovesti Presvete Bogorodice na karti Bosne i Hercegovine | |
Crkva Blagovesti Presvete Bogorodice je srpska pravoslavna crkva koja se nalazi u Donjem Vukovskom u opštini Kupres, a pripada Mitropolitiji dabrobosanskoj.
Podignuta je ili obnovljena 1863. godine, a zajedno sa portom proglašena je za Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Crkva je izgrađena na lokalitetu Crkvine, u selu Kudilji - Donje Vukovsko. Naselje je udaljeno 12 km od Kupresa, sa kojim je povezano makadamskim putem.[1]
Opis[uredi | uredi izvor]
Ova crkva pripada tipu jednobrodnih crkava sa zvonikom, zidanim kamenim blokovima. Crkva ima pravougaonu osnovu dimenzija 17,70 h 10,10 m. Sa zapadne strane nalazi se zvonik, dimenzija 2,30 h 3,10 m, tako da ukupna dužina crkve, računajući i zvonik, iznosi 20 m. Ukupna visina crkve do iznosi 10 m, na severnoj strani.
Pod crkve je u odnosu na visinsku kotu severne prilazne fasade ukopan za oko 60 cm, pa je visinska razlika između kote poda crkve i vrha crkve 10,60 m.[1] Visinska razlika između kote terena severne fasade i strehe iznosi oko 6,72 m, a visinska razlika između kote poda crkve i strehe iznosi 7,32 m.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Toponimi Donje Vukovsko, kao i Ravno i Vukovsko (dva susedna polja koja su povezana klancem Ravanjska vrata) prvi put se spominju 1516. godine, prilikom popisa provedenog u kupreškom kraju tokom osmanskog perioda. Ovi toponimi spominju se ponovno u popisu iz 1574. godine, gde se uz Donje Vukovsko spominje i toponim Dugo Polje.[2]
Početkom prvih decenija 16. veka na Kuprešku visoravan popisano je pravoslavno stanovništvo i sveštenici. Broj pravoslavnog stanovništva se do 1851. godine povećavao, tako da je tada brojalo 4000 pravoslavnih vernika.[1] Crkva je podignuta ili obnovljena 1863. godine. Imala je izuzetno vredan ikonostas izrađen od orahovog drveta. Ovaj ikonostas, zajedno s arhivom i parohijalnim stanom, nestao je 5. maja 1942. godine u požaru podmetnutom od strane Italijana i ustaša. Obnovljene je u drugoj polovini 20. veka.[1]
Crkva je ponovo oštećena 1994. godine, tokom Rata u BiH. Tom prilikom je hram provaljen, oštećen, a ikone i drugi inventar opljačkani. Crkva je u više navrata pljačkana i oskrnavljena i nakon rata.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ „Crkva Blagovijesti Presvete Bogorodice u Donjem Vukovskom”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 11. 2016.
- ^ „Crkvena opština Donje Vukovsko”. mitropolijadabrobosanska.org. Pristupljeno 12. 3. 2021.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Ljiljana Ševo, Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1878. godine, Biblioteka Baština Banja Luka, Banja Luka, 249.
