Crkva Rođenja Presvete Bogorodice na Čepurcima

Crkva Rođenja Presvete Bogorodice na Čepurcima
Osnovni podaci
Jurisdikcija	Mitropolija crnogorsko-primorska Srpska pravoslavna crkva
Osnivanje	Starija crkva je iz predturskog perioda, a novija je iz 1890. godine
Osnivač	Za stariju crkvu se ne zna, a ktitor novije je Mito Mijatović novcem poginulih Jermena
Mesto	Podgorica
Država	Crna Gora

Crkva Rođenja Presvete Bogorodice na Čepurcima srpski je pravoslavni hram mitropolije crnogorsko primorske. To je grobljanska crkva na groblju Čepurci u Podgorici.

Istorija

Pogled na crkvu i brdo Ljubović na kojem je postojala crkva

Ktitorski natpis iznad vrata: Pod vladom Nj. V. Knjaza Nikole I. oslobodioca Zete! Vjekovima srušeni hram svete Gospođe obnovi i sagradi za vječnu uspomenu Hadži Mitro Mihatov 1890. g.

Grob zadužbinara novije crkve (1890) hadži Mitra Mijatovića. Grob je prvi put obnovljen 1972. od Crkvene opštine u tadašnjem Titogradu, a drugu obnovu groba je platila njegova praunuka Vjera Dragović

Starija crkva je iz perioda prije dolaska turske vlasti i bila je jedna od pet varoških crkava na prostoru današnje Podgorice, koja je dočekala 15. vijek i osmanlijsko osvajanje. Bila je pridvorna crkva obližnjoj ljubovičkoj crkvi, a danas je grobljanska crkva sa jednim brodom, polukružnom apsidom i zvonikom na preslicu sa tri otvora. Maksim Šobajić je bio u Podgorici prije obnove crkve, pa je o crkvištu na Čepurcima zapisao da je kapela ili crkvina duga 7, a širine 4 kraka. Jedan komad sv. trpeze bio je širok 2 stope, a postojao je i natpis, ali oštećen. Kapela je zidana od grobnih ploča, kakve su na groblju, koje su i tada služile za ukop donjoj strani Podgorice. Mjesto se zove Čepur i Šobajić piše da je čuo da građani tada imaju želju na crkvini zidati novu crkvu.

Crkva je obnovljena 1890, kada je podignut i zvonik. Iznad vrata, sa spoljašnje strane, je ploča sa natpisom: Pod vladom Nj. V. Knjaza Nikole I. oslobodioca Zete! Vjekovima srušeni hram svete Gospođe obnovi i sagradi za vječnu uspomenu Hadži Mitro Mihatov 1890. g. Obnova crkve je finansirana od jermenskih para, jer su oni dolazili da ratuju kao turski vazali i odsjedali su kod Mita Miličkovića, tadašnjeg imućnog trgovca. Odlazeći u rat, novac bi ostavljali kod njega, da im ga čuva do povratka. Ginući u ratovima, veliki broj Jermena se nije vraćao i novac se gomilao. Mito Miličković je pisao vladici Mitrofanu Banu tražeći blagoslov da se tim novcem obnovi crkva Svete Gospođe na Čepurcima. U mitropolijskoj arhivi iz 1890, mjeseca jula, je sačuvana ta molba u kojoj piše da će crkva biti 6 metara dužine, širina među zidovima 4,5 metra, a 4 metra visine, sa svodom lijepe izrade. Crkva je tako obnovljena, a hadži Mito Miličković je sebi napravio ktitorsku grobnicu pored same crkve.

Nešo Stanić je zapisao da je Mito imao oko 80 godina kad je počeo gradnju crkve. Njegovu grobnicu je obnovila 1972. Crkvena opština Titogradska. Između dva svjetska rata ovaj filijalni podgorički hram je opsluživao protojerej Jovan Leković, namjesnik, rođen 1862, rukopoložen 1894, a proizveden za protu 1922. Tokom Drugog svjetskog rata u hramu nije služeno. U crkvenom izvještaju iz 1943. se kao razlog prestanka bogosluženja navode materijalni nedostaci (crkva nije imala crkvene stvari, pojca, knjige i poslužitelja). U izvještaju iz 1950. se vidi da je hram staven pod zaštitu FNRJ-a. Nastojatelj je bio sveštenik Dušan Radović, koji je naveo da je crkva u lošem stanju i šta sve na njoj treba da se uradi pri renoviranju. Devedesetih godina 20. vijeka, crkva je i danje pripadala crkvi Sv. Georgija pod Goricom. U njoj je služeno čredno svake subote (subota je u pravoslavlju dan posvećen mrtvima, jer je Isus bio mrtav u grobu u subotu, a ova je crkva na groblju), a nastojatelj je bio otac Momčilo Raičević.

U vrijeme nastojatelja Velibora Džomića, od 2003.-2014. počinje prva faza obnove. Zbog zaokupljenosti izgradnjom monumentalne Saborne crkve, na ovoj crkvi su urađene samo nužne popravke, da bi bila osposobljena za bogosluženja. Tako su u prvoj fazi obnove urađene popravke na krovu, krečenje, popravke ikonostasa, koji su radili braća Đinovski, nabavljanje crkvenih utvari i knjiga. Do 2003. crkva je bila otvorena samo subotom, a od tada ima stalnog crkvenjaka. Nakon Vaskrsa 2015. mitropolit Amfilohije Radović je dao blagoslov da tadašnji nastojatelj crkve, otac Miladin Knežević, krene sa kompletnom obnovom crkve. Pored ostalih radova, ispred carskih dveri je u kamenoj plastici urađen orlec, rad akademskog vajara Milije Stojanovića. Dejan Jovanović je freskopisao oltar sa još nekoliko freskopisaca. Oba polijeleja su popravljena, a prozori i vrata su zamijenjeni. Palionica svijeća je izmještena iz crkve, a nova je postavljena uz samu crkvu. Novu cjelivajuću ikonu Rođenja Presvete Bogorodice su ikonopisale crnoriskinje svete obitelji Župa. Nabavljena su dva nova zvona, umjesto onih koje su odnijeli Austrijanci 1916. Veće zvono su poklonile sestre Slavica i Milena Jočić iz Podgorice, za pokoj duša predaka. Drugo zvono je dar vjernika mitropolije, a priloge je skupljao Predrag Vukić sa Cetinja, od koga je i potekla inicijativa za ovakav saborni prilog. Staro zvono, sa početka 20. vijeka treba da se restaurira. Jedan od priložnika jeste i Vjera Dragović, praunika hadži Mitra Miličkovića, koja je obnovila i grobnu ploču pradjeda po majci. U planu je da se i ostatak crkve (pored oltara) freskopiše.