Crkva Svetog Nikole u Dojkincima
| Crkva Svetog Nikole u selu Dojkinci | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Dojkinci |
| Opština | Pirot |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 15. vek ili 16. vek |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Crkva Svetog Nikole je srpska pravoslavna crkva koja se nalazi u selu Dojkinci, 38 kilometara od Pirota. Crkvena slava je Nikoljdan i obeležava 19. decembra.
Istorijat i izgled crkve[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog Nikole je jednobrodna građevina dužine 7,7 metara i širine 6,5 metara sa oltarskom apsidom koja je prečnika 3 metra sa poluobličastim svodom. Građena je u postvizantijskom stilu, a na njoj se nalaze i motivi tipični za seoske crkve ovog područja. Zidana pritesanim kamenom, a krov crkve je pokriven kamenim pločama.
Prema nekim podacima, na prostoru današnje, postojala je stara crkva izgrađena najkasnije u 15. ili 16. veku, koja je potom paljena i rušena.[1] Sredinom 19. veka na crkvu je dozidana pripata, koja je bila omazana blatom, bele boje i pokrivena crepom. Današnji živopis datira iz 1897. godine koji je oslikao Avram Jankov Debarlija, takođe u postvizantijskom stilu. U donjim delovima zidova crkve mogu se videti stariji živopisi, iz kojih se na osnovu tehnike crtanja i motiva zaključuje da potiču iz 17. veka. Na novom živopisu vidljivi su motivi koji predstavljaju Hristovo stradanje, kao i lik Svetog Hristifora sa pasjom glavom, što simbolizje Strašni sud. Iznad ulaznih vrata crkve ispisana su imena ktitora iz sela Dojkinci i susednih sela, a natpis je nastao 1879. godine. Na zapadnom zidu pripate u polukružoj niši nalazi se freska Svetog Nikole i scena Strašnog suda. Pored živopisa, Avram Jankov Debarlija je slikao i ikone na ikonostasu, gde se nalazi ikona Gospoda Isusa Hrista i ikona Presvete Bogorodice, koje su zajedno sa krstom i jevanđeljem ukradene. Drveni ikonostas, konstrukciju i rezbariju radili su majstori samokovske škole. Nove ikone, sredinom 19. veka je uradio dvorezbar Dušan Lilić ili lokalni majstor Aleksandar Mančić. Zvonik koji se nalazi u crkvenoj porti je postavljen 1899. godine, a sagrađen je od bondruka sa polukružnim ulazom i tri manja otvora, dok se na bočnim stranama nalaze po dva otvora. U unutrašnjosti crkvene porte nalazi se natpis:
Ovo zvono priloži crkvi Dojkinačkoj Sv. ocu Nikolaju, Slavko Colić, njegova žena Katarina i sinovi Ilija, Tanasije, Đorđe i Đenko, 1893. godine.
Na velikom zvonu nalazi se natpis:
Ovo zvono priložiše svojoj crkvi seljani sela Dojkinci i ostali 1899. godine.
Zvona su rađena u Vojno tehničkom zavodu Kragujevac u drugoj polovini 19. veka, a na velikom zvonu se nalazi Grb Kraljevine Srbije. U crkvenoj porti nalazi se i ekonomski objekat podignut kada i pripata crkve u 19. veku i u njemu je bila dojkinačka škola, a danas on služni kao konak.
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vodič kroz crkve i manastire u Gornjem Ponišavlju (objavljeno 2007 g.)
