Crkve Moldavije
| Crkve Moldavije | |
|---|---|
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Crkve Moldavije |
| Mesto | Sučava, Rumunija |
| Uključuje |
|
| Kriterijum | Kulturna: i iv |
| Referenca | 598bis |
| Upis | 1993, 2010 (17, 34. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/598/ |
Crkve Moldavije nalaze se u Rumuniji, u okrugu Sučava. To je grupa od 8 pravoslavnih rumunskih crkvi u okrugu Sučava izgrađenih od kraja 15. do kraja 16. veka. Spoljni zidovi ovih crkvi oslikani su freskama.
Na 17. sednici Komiteta za Svetsku baštinu održanoj 1993. godine, 7 crkvi Moldavije uključene su na UNESKO-vu listu svetske baštine. Poslednja je na listu dodata crkva Vaskrsnuća u Sučevici, 2010. godine.
Nastanak[uredi | uredi izvor]
Osam crkava Moldavije izgrađene su u periodu između 1487 - 1583, tokom vladavine moldavskog kneza Stefana Velikog i njegovog sina, Petru Rareša. Nalaze se u blizini grada Sučava koji je 200 godina (od 1388. do 1565.) bio prestonica Moldavske keneževine. Crkve, odnosno manastiri u okviru kojih se crkve nalaze, građeni su kao porodične grobnice za moldavske kneževe i visoko plemstvo. Oslikavanje fasada freskama bilo je karakteristično za siromašne sredine. Za skupocene fasade nije bilo novca, a sveži malter učvršćen freskama ojačavao je omalterisane fasade. Pored toga, na ovaj način ostvarivana je komunikacija sa (u to vreme) uglavnom nepismenim stanovništvom.[1][2]
Crkve[uredi | uredi izvor]
Na listi svetske baštine UNESKA nalaze se: crkva Usekovanja Jovana Krstitelja (Arbore), crkva Uspenja Velike Bogorodice (Manastirea Humoruluj), crkva Blagovesti (Vatra Moldovicej), crkva Svetog krsta (Patrauci), crkva Svetog Nikole (Probota), Novi manastir Svetog Jovana (Sučava), crkva Svetog Đorđa (Voronec) i crkva Vaskrsenja (Sučevica).[3]
Crkva Usekovanja Jovana Krstitelja (Arbore)[uredi | uredi izvor]
Nalazi se u mestu Arbore. Knez Sučave, Luka Arbore sagradio je 1503. godine rezidenciju za sebe. Luka Arbore je i sahranjen u njoj. Njegova nećaka, dala je da se crkva ukrasi 1541. godine i od tada se koristi kao seoska crkva. Porodica Arbore pojavljuje se na dva mesta na crtežima, unutar i van crkve. Crkva je posvećena Usekovanju Jovana Krstitelja.[4]
Crkva Uspenja Velike Bogorodice (Manastirea Humoruluj)[uredi | uredi izvor]
Ova crkva izgrađena je kao deo manastira Humoruluj 1530. godine, u mestu Manastirea Humoruluj. Crkvu je podigao državni zvaničnik tadašnje Moldavske kneževine Teodor Bulberg, po želji i uz pomoć kneza Petru Rareša. Jedna je od prvih oslikanih crkava. Posvećena je Uspenju Velike Bogorodice.[5]
Crkva Blagovesti (Vatra Moldovice)[uredi | uredi izvor]
Na mestu gde se nalazi Crkva Blagovesti u Vatra Moldovicej, postojala je crkva još u 14. veku. Moldavski knez Stefan Veliki, obnovio je ovu crkvu tokom svoje vladavine, ali njen današnji oblik datira iz perioda Petru Rareša, koji je 1532. godine izgradio novu crkvu. Oslikana je 1537. godine. Ova crkva nalazi se u sklopu manastira Moldovicej. Dekoracija crkve liči na Crkvu Uspenja Velike Bogorodice, pa se pretpostavlja da je isti slikar oslikao obe crkve.[6]
Crkva Svetog krsta (Patrauci)[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog krsta u Patrauciju je najstarija od osam crkvi Moldavije. Sagrađena je 1487. godine, a izgradnju je naložio knez Moldavije, Stefan Veliki. Kozaci i Tatari opljačkali su ovu crkvu, pa je početkom 18. veka obnovljena od strane kneza Nikolasa Mavrokordata. Unutrašnjost crkve oslikana je scenama na kojima su prikazane Hristove muke. Na zapadnoj fasadi crkve prikazane su scene Strašnog suda, a na crkvi je oslikana i povorka cara Konstantina.[7]
Crkva Svetog Nikole (Probota)[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog Nikole nalazi se u manastiru Probota. Datira iz 1531. godine, a podigao je Petru Rareš, kao porodični mauzolej. Freske potiču iz vremena gradnje crkve, osim fresaka u oltaru koje su obnovljene u 19. veku. Spoljašnje freske su u veoma lošem stanju, ali se na njima može videti umešnost umetnika u stvaranju kompozicije i upotrebi boja. Ova crkva nalazi se u mestu Probota[8]
Crkva Svetog Đorđa (Sučava)[uredi | uredi izvor]
Ova crkva nalazi se u sklopu manastira Svetog Jovana, u mestu Sučava. Bila je Mitropolijska crkva Moldavije do kraja 17. veka. Gradnju je započeo knez Bogdan Jednooki, sin Stefana Velikog, a dovršio Bogdanov sin, Stefan mlađi. Freske u unutrašnjosti su malo tamnije u odnosu na freske u ostalim crkvama, ali su izuzetne po svojoj kompoziciji, harmoničnim bojama i elegantnim siluetama. Na njima su prikazane tradicionalne teme. U crkvi se nalaze i dobro očuvani ćirilični natpisi.[9]
Crkva Svetog Đorđa (Gura Humoruluj)[uredi | uredi izvor]
Crkvu Svetog Đorđa manastira Voronec sagradio je moldavski knez Stefan Veliki. Manastir se naziva i Sikstinska kapela istoka. Datira iz 1487. godine. Crkva Sveti Đorđe oslikana je u periodu od 1488—1496. Freske na ovoj crkvi su veoma živopisne zahvaljujući jakim bojama koje su korišćene u oslikavanju. Na crkvi stoji i natpis da je sagrađena u roku od 4 meseca. Nalazi se u mestu koje danas nosi naziv Gura Homoruluj[10]
Crkva Vaskrsenja (Sučevica)[uredi | uredi izvor]
Izgrađena je 1583. godine. Oslikana je početkom 17. veka i jedna je od najmlađih crkava sa oslikanom fasadom. Ova crkva je i poslednja dodata na listu Svetske baštine UNESKO-a. Posvećena je Vaskrsenju Gospodnjem i nalazi se u mestuSučevica.[11]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Arbore, crkva Usekovanja Jovana Krstitelja -
Humoruluj, crkva Uspenja Velike Bogorodice -
Moldovica, crkva Blagovesti -
Patrauci, crkva Svetog krsta -
Probota, crkva Svetog Nikole -
Sučava, crkva Svetog Đorđa -
Gura Humoruluj, crkva Svetog Đorđa -
Sučevica, crkva Vaskrsenja
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rumunija, crkve Bukovine. „Panakomp”. Arhivirano iz originala 18. 05. 2015. g. Pristupljeno 10. 05. 2015.
- ^ Crkve Moldavije. „Telegraf”. Pristupljeno 10. 05. 2015.
- ^ Manastiri Rumunije. „Romanian Monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Arboru. „Romanian monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Humoru. „Romanian monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Moldovici. „Romanian Monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Patrauciju. „Romanian Monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Proboti. „Romanian monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Sučavi. „Romanian monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Voronecu. „Romanian monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- ^ Crkva u Sučevici. „Romanian monasteries”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Crkve Moldavije. „UNESKO”. Pristupljeno 08. 05. 2015.(jezik: engleski)
- 10 Wonders of Romania. „Rounite”. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)
- Romania Travel Guide. „Romania Travel”. Arhivirano iz originala 18. 05. 2015. g. Pristupljeno 10. 05. 2015.(jezik: engleski)