Džini koeficijent

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Džini koeficijent po državama u svetu 2017.
Džini koeficijent društvenog dohotka u svetu prema podacima CIA Factbook od 1989. do 2009.

Džini koeficijent (engl. Gini index, Gini ratio) predstavlja najčešće korišćenu meru disperzije, a koristi se kao mera nejednakosti prihoda, nejednakost distribucije ili raspodele bogatstva. Generalno, pokazuje se koncentracija tržišta, a koeficijent je proizašao iz Lorencove krive distribucije. Vrednosti mu se kreću između 0 i 1, gde nizak Džini koeficijent predstavlja jednaku raspodelu prihoda ili bogatstva, a visok Džini koeficijent predstavlja nejednaku raspodelu.[1] Italijanski statističar i sociolog Korado Džini je izmislio i prvi objavio Džini koeficijent 1912. godine[2] u svom radu Varijabilnost i promenljivost (ital. Variabilità e mutabilità).[3][4]

U slučaju apsolutne jednakosti Džini koeficijent ima vrednost 0 i tada svi imaju tačno isti prihod. Dok u slučaju apsolutne nejednakosti, Džini koeficijent ima vrednost 1, odnosno jedna osoba ima sve prihode, a ostali nemaju prihode.[5][6] Teoretski je moguće da vrednost Džini koeficijenta bude i veća od 1, ukoliko su prihodi neke osobe imaju negativan prihod ostalih.

Postoje problemi pri objašnjenju Džini koeficijenta. Demografska struktura treba da se uzme u obzir. Države sa starijom strukturom, ili gde postoji visoki natalitet, doživljavaju skok Džini koeficijenta.[7]

Džinijev koeficijent u praksi[uredi | uredi izvor]

Prikazivanje jednakosti rezidenata jedne zemlje putem džini koefcijenta distribucije dohotka

Džinijev koeficijent rangira učešće učesnika od najmanjeg do najvećeg, a zatim se vrši njihova kumulacija. Tako se dobija kriva (prava linija pod uglom od 45 stepeni) kojom se vrši komparacija sa krivom jednakih tržišnih učešća. Kriva koncetracije je osnova za izračunavanje ovog koeficijenta. Idealna konkurencija jeste ona koja je predstavljena linijom pod uglom od 45 stepeni. Ona podrazumeva da svi učesnici na tržištu imaju istu snagu. Ukoliko se ona i realna kriva sa stvarnim stanjem na tržištu poklapaju tada su svi tržišni akteri ravnopravni. Takvo stanje u praksi ne postoji Za takvo stanje, Džinijev koeficijent jednak je nuli. Ako se dobijena kriva poklapa sa donjom horizontalnom i levom vertikalnom, tada je Džini koeficijent jednak jedinici. To je stanje apsolutnog monopola.[8]

Statistički podaci[uredi | uredi izvor]

Posmatrano na nivou sveta, Džini koeficijent se kreće u intervalu do oko 25% (skandinavske i neke srednjoevropske države) i do oko 60% (uglavnom afričke države i Latinska Amerika). Za države Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj, Džini koeficijent se kreće u rasponu od 0,24 do 0,49, pri čemu je za Sloveniju najniži, a za Čile najviši.[9] Države u Africi imaju najviše Džini koeficijente, pri čemu Južnoafrička republika ima najviši sa 0,7.[10][11]

Prema vrednostima Džini koeficijenata Srbija se nalazi na nivou proseka država regiona.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Džini koeficijent, themarketcycle.blogspot.com. Pristupljeno 8. avgusta 2014.
  2. ^ „Corrado Gini”. Britannica.com/. Pristupljeno 23. 12. 2013. 
  3. ^ Gini, C. (1912). "ital. Variabilità e mutabilità" 'Variability and Mutability', C. Cuppini, Bologna, 156 pages. Reprinted in Memorie di metodologica statistica (Ed. Pizetti E, Salvemini, T). Rome: Libreria Eredi Virgilio Veschi (1955).
  4. ^ Gini, C. (1909). "Concentration and dependency ratios" (in Italian). English translation in Rivista di Politica Economica, 87 (1997), 769–789.
  5. ^ „Current Population Survey (CPS) – Definitions and Explanations”. US Census Bureau. 
  6. ^ Napomena: Džini koeficijent postaje 1 samo u velikim populacijama gde jedna osoba dobija sve prihode. U posebnom slučaju sa dve osobe, kada jedna dobija sve, a druga ništa, Džini koeficijent iznosi 0,5. Ukoliko je uzorak 5 osoba, gde četiri nemaju prihoda, a jedna dobija sve, Džini koeficijent iznosi 0,8. Za više informacija, pogledati: FAO, United Nations – Inequality Analysis, The Gini Index Module Arhivirano na sajtu Wayback Machine (13. jul 2017) (PDF format), fao.org.
  7. ^ Problem sa Džini koeficijentom, Marko Paunović, Tržišno rešenje, 12. mart 2013. Pristupljeno 8. avgusta 2014.
  8. ^ Popović & Milanović 2010, str. 124–125.
  9. ^ „Income distribution – Inequality: Income distribution – Inequality – Country tables”. OECD. 2012. 
  10. ^ „South Africa Overview”. The World Bank. 2011. 
  11. ^ Ali, Mwabu and Gesami (mart 2002). „Poverty reduction in Africa: Challenges and policy options” (PDF). African Economic Research Consortium, Nairobi. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Popović, Goran; Milanović, Milan P. (2010). Osnove ekonomije za pravnike. Pravni fakultet Banja Luka. ISBN 978-99938-50-39-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Џини_коефицијент&oldid=26803167”