Gaberska reka
| Gaberska reka | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Dužina | 40,51 km |
| Basen | 1,47 km2 |
| Sliv | Crno more |
| Plovnost | nije plovna |
| Vodotok | |
| V. izvora | ~150 m |
| Ušće | Nišava |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Bugarska Srbija |
| Naselja | Lukavica, Dimitrovgrad |
Gaberska reka ili Lukovačka reka je prva velika pritoka Nišave, koja protiče kroz Bugarsku i Srbiju. U najširem smislu ona pripada slivu reke Nišave, odnosno Južne Morave, zatim Velike Morave, Dunava, pa samim tim i Crnomorskom slivu.
Nazivi[uredi | uredi izvor]
Naziv Gaberska reka koristi se u Bukarskoj, dok se u Srbiji ona naziva i Lukavačkom rekom po selu Lukavica koje se nalazi neposredno pre njenog ušća u Nišavu.
Na srpskim topografskim kartama reka ima naziv Lukavačka reka nizvodno od ušća Nevljanske reke, dok se uzvodno od ušća kao naziv navodi Gaberska reka. Kako Nevljanska reka ima premalu površinu sliva u odnosu na površinu sliva Gaberske reke do njenog ušća da bi se izvršila promena naziva glavne reke.
Promena naziva reke je verovatno praktične prirode s obzirom na to da je selo Gaber, po kome je reka dobila naziv, u susednoj državi.
Na Bugarskim topografskim kartama razmere 1:250.00 i 1:50.000 na celoj dužini toka koristi se isključivo termin Gaberska reka.[1]
U zvaničnim dokumentima Republičkog hidrometeorološkog zavoda Srbije takođe koristi se naziv Gaberska reka.
Sliv reke[uredi | uredi izvor]
Gaberska reka nastaje kod sela Gabera spajanjem voda Čačurovske i Kambelevske reke, odakle nastavlja prosečnim padom rečnog toka, koji nije veliki i iznosi 12,69 m/km. Mali pad reke je posledica njenog toka kroz zaravnjene površine nekadašnjeg jezerskog neogenog basena.[2]
Sa Bugarske strane zaleđe sliva je prostranije, pritoke su brojnije i takođe duboko usečene. Sliv je dobro pošumljen, a najvažnija pritoka na tom sektoru je Bulin dol.
Sasatvnice[uredi | uredi izvor]
Čačurovska reka — je duža i po površini sliva veća sastavnica Gaberske reke, koja izvire kod sela Ozrnovaca na 958 metara nadmorske visine. Rečni tok ima pravac ka severu i protiče kroz spomenuto selo gde dobija naziv Ozrnovska reka.
Kambelevska reka — je manja sastavnica Gaberske reke, koja jedugačka 7,49 km, dok je površina njenog sliva 33,1 km². Sliv je amfiteatralnog oblika, nagib terena je uglavnom mali, pritoke su malobrojne tako da je i gustina rečne mreže ispod proseka.
Pritoke[uredi | uredi izvor]
Dervent — je najveća pritoka Gaberske reke, koja se u nju uliva uzvodno od sela Nevlja. Dugačka je 13,01 km, a površini sliva je 29,09 km².
Kalugerica — je najznačajnija desna pritoka Gaberske reke. Uliva se kod sela Nesla, na 541 m n.v. Njena dužina je 6,47 km, a površina sliva iznosi 12,78 km². Izvire na 858 metara n. v. kao Belevska reka, a od sastavka sa Rapušom naziva se Kalugericom.
Nevljanska reka — je najvažnija pritoka Gaberske reke u Srbiji. Uliva se u nju na samoj državnoj granici sa Bugarskom, 14 kilometara od ušća u Nišavu, na 525 m n.v. Dužina Nevljanske reke je samo 8,17 km, ali je površina sliva, zbog lepezastog oblika, prilično velika i iznosi 27,22 km².
Dužina reke i gustina mreže[uredi | uredi izvor]
Dužina reke je 40,51 km.
Gustina rečne mreže je nešto iznad proseka za sliv Nišave i iznosi 1,47 km/km²
Površina sliva[uredi | uredi izvor]
Površina sliva iznosi 249,20 km²
Ušće[uredi | uredi izvor]
Gaberska reka uliva se u Nišavu na teritoriji Srbije, sa njene leve strane, nizvodno od Dimitrovgrada. Njeno ušće je na 137. rečnom kilometru Nišave, na nadmorskoj visini od 444 m.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Gaberska reka U: Mrđan M. Đokić Nišava – potamološka studija, doktorska disertacija, Niš, 2015. str.129-130
- ^ Stanković Stevan S. (1997): Geografija Ponišavlja. Srpsko geografsko društvo, Beograd
- ^ Petrović J., Stanković Stevan M., Popović M. (2000): Izvori, vrela i površinske vode gornjeg Ponišavlja. Javno preduzeće „Vodovod i kanalizacija - Pirot”, Pirot
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mrđan M. Đokić Nišava – potamološka studija, doktorska disertacija, Niš, 2015