Dupljajska kolica
| Dupljajska kolica | |
|---|---|
.jpg) Dupljajska kolica (Narodni muzej Srbije) | |
| Vrsta | Obredni predmet |
| Materijal | Terakota |
| Period | Bronzano doba |
| Kultura | Dubovačko-žutobrdska grupa |
| Mesto otkrića | Grad (Dupljaja) |
| Datum otkrića | početkom 20. veka |
| Trenutna lokacija | Narodni muzej, Beograd Gradski muzej Vršac |
Dupljajska kolica su naziv za dvoja kolica koja su otkrivena početkom 20. veka u Banatu, na lokalitetu Grad (Dupljaja) u blizini sela Dupljaja, opština Bela Crkva po kome su i dobila naziv[1]. Mileker je smatrao da su nađena pre 1903. godine u severoistočnom delu lokaliteta.
Opis artefakta[uredi | uredi izvor]
Otkrivena su dvoja kolica od terakote koja pripadaju žutobrdskoj kulturi, dakle potiču iz srednjeg bronzanog doba. Prema pretpostavkama, stara su oko 3.500 godina. Jedna kolica su sa tri točka i u njih su upregnute patke. Uz njih je nađen i poklopac. Na drugim kolicima ruda je polomljena, pa imaju samo dva točka. Na kolicima su ljudske figure, ali sa ptičjim kljunom. Figure su predstavljene sa zvonastom suknjom i nakitom koji je urezan. I kolica i točkovi i idol (ljudska figura) su bogato ukrašeni urezanim spiralama, krugovima, šrafiranim trouglovima i drugim geometrijskim motivima, a na četiri mesta i prastarim solarnim simbolom, takozvanom svastikom, odnosno kukastim krstom. Specifična su u odnosu na kasnija bronzana ptičja kolica iz Nemačke, Danske i Rumunije, jer poput njih nisu simetrična, odnosno ista sa prednje i zadnje strane.
Vrsta artefakta[uredi | uredi izvor]
Dupljajska kolica su obredni predmet izuzetnog verskog značaja za preistorijski kult tog doba i govore o tadašnjim složenim religioznim koncepcijama i tesno su vezana za kult plodnosti i vegetacije.
Autentičnost artefakta[uredi | uredi izvor]
Međutim, postoji i sumnja u autentičnost nalaza zbog neobične konstrukcije kolica i prikazivanja falosa ispod suknje. Narodna priča kaže da su kolica pronašli seljani iz Dupljaje, ali da su to bili samo parčići. Leonard Bem, kolekcionar iz Bele crkve je prepoznao njihovu pravu vrednost, pa ih uz nečiju zanatsku pomoć rekonstruisao. To je urađeno tako stručno da se do danas ne može sa sigurnošću tvrditi koji deo je autentičan, a koji je naknadno dodat. Leonardov sin Karl je 1929. prodao oba primerka: veći Narodnom muzeju u Beogradu, a manji vršačkom muzeju.
Trenutna lokacija artefakta[uredi | uredi izvor]
Kolica se nalaze u Narodnom muzeju u Beogradu, a druga u Vršačkom muzeju.[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Srejović, Dragoslav (1997). Arheološki leksikon: Preistorija Evrope, Afrike i Bliskog istoka, grčka, etrurska i rimska civilizacija. Savremena administracija. str. 237. ISBN 978-86-387-0536-8.
- ^ Srejović, D. 1997. Arheološki leksikon. Savremena administracija. Beograd.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Srejović, Dragoslav (1997). Arheološki leksikon: Preistorija Evrope, Afrike i Bliskog istoka, grčka, etrurska i rimska civilizacija. Savremena administracija. str. 237. ISBN 978-86-387-0536-8.
