Emerik Ugarski

Emerik Ugarski
Lični podaci
Datum rođenja	1174.
Mesto rođenja	1174.,
Datum smrti	30. novembar 1204.(1204-11-30) (29/30 god.)
Mesto smrti	Estergom, Kraljevina Ugarska
Grob	Jegra
Porodica
Supružnik	Konstanca od Aragona
Potomstvo	Ladislav III Ugarski
Roditelji	Bela III Agnesa od Antiohije
Dinastija	Arpadovići
Kralj Ugarske, Dalmacije i Hrvatske
Period	1196—1204.
Prethodnik	Bela III Ugarski
Naslednik	Ladislav III Ugarski

Emerik Ugarski (1174—1204) je bio ugarski i dalmatinsko-hrvatski kralj iz dinastije Arpadovića od 1182. do 1204. godine. Bio je sin i nesporni naslednik kralja Bele III. Krunisan je dok mu je otac još bio živ, ali je posle očeve smrti morao da se bori sa bratom Andrijom.

Borbe sa bratom

Njegov brat Andrija je od oca nasledio veliko blago i novac, ali i zakletvu da vodi jedan krstaški rat za oslobođenje Svete zemlje. Andrija je nasledstvo prihvatio, ali je sve potrošio. Zato je potegao za bratovljevim nasledstvom. Uz pomoć austrijskog i štajerskog vojvode Leopolda Bamberškog, 1197. godine je napao brata Emerika i pobedio ga kod Mačka u Slavoniji, nateravši ga da mu prepusti Hrvatsku i Dalmaciju. Odmah potom mu je na silu oteo još Bosnu, Ramu i Hum, a zatim je pokušao da mu otme celu Ugarsku. Emerik ga je u tome sprečio.

Krstaški pohod

Pečat Emerika Ugarskog

Emerik je s bratom Andrijom 1200. godine primio od pape krst, koji ih je obavezao na pohod (na šta je Andriju i očevo zaveštanje obavezivalo). Međutim, krstaši Mleci su na prolasku kroz Dalmaciju na juriš zauzeli Zadar, opljačkali ga i mnoge Zadrane pobili. Papa je uzalud tražio od dužda Enrika Dandola da nadoknadi štetu.

Intervencije na Balkanu

Emerik se na poziv Nemanjinog sina Vukana umešao 1201. godine u sukob srpskog velikog župana s bratom Stefanom oko sporne vrhovne vlasti u Raškoj. Postavivši Vukana za velikog župana i gospodara Srbljem, proglasio se i sam kraljem Srbije.

Godine 1202. je nameravao da se umeša i u bugarske stvari, ali je papa bugarskom caru Kalojanu poslao krunu, pa je Emerik odustao nakon pregovora s papinim legatom kod Kovina, na Dunavu. Tokom spremanja krstaškog pohoda na Bosnu protiv bana Kulina, papa ga je preduhitrio poslavši svog legata koji je bez nasilja rešio problem obraćenja bosanskih jeretika.

Brak i dete

Brak s princezom Konstancom Aragonskom je doneo u kraljevska znamenja aragonski grb (crvene i zlatne pruge mađarskog grba su kasnije romantično tumačene kao četiri ugarske reke). Neposredno pred smrt je venčao kraljevstvom svog maloletnog sina Ladislava.

Emerikov sin, Ladislav III je krunisan kao trogodišnje dete. Odmah zatim je njegov stric na saboru u Jegri uzeo svu kraljevsku vlast. Konstanca Aragonska, udovica Emerikova, pobegla je s detetom, nejakim kraljem u Beč, gde je Ladislav III umro.

Porodično stablo

16. Almoš Hrvatski

8. Bela II Ugarski

17. Predslava Kijevska

4. Geza II Ugarski

18. Uroš I Vukanović

9. Jelena Vukanović

2. Bela III Ugarski

20. Vladimir Monomah

10. Mistislav I Veliki

21. Gita od Veseksa

5. Eufrosina Kijevska

11. Ljubava Dmitrijevna

1. Emerik Ugarski

6. Rene od Šatijona

3. Agnesa od Antiohije

28. Boemund Tarentski

14. Boemund II od Antiohije

29. Konstanca Francuska

7. Konstanca Antiohijska

30. Balduin II Jerusalimski

15. Alisa Antiohijska

31. Morfija od Melitene

Vidi još

• Kraljevina Dalmacija i Hrvatska (1102-1526)

Literatura

• Engel, Pál (2001). The Realm of St. Stephen: A History of Medieval Hungary, 895-1526. London & New York: I.B.Tauris. 
• Klaić, Vjekoslav (1905). „O krunisanju ugarskih Arpadovića za kraljeve Dalmacije i Hrvatske (1091-1207)”. Vjesnik Hrvatskoga arheološkoga društva. 8: 107—117. 
• Komatina, Ivana (2018). „Rex Serviae u ugarskoj kraljevskoj tituli od 1202. do 1402. godine”. Niš i Vizantija. 16: 51—66. 
• Rokai, Peter (2002). „Istorija Mađara od najstarijih vremena do Mohačke bitke 1526. godine”. Istorija Mađara. Beograd: Clio. str. 7—183. 
• Szoldos, Attila (1998). „Hrvatska i Slavonija u kraljevstvu Arpadovića”. Povijesni prilozi. 17: 287—296. 
• Fine, John Van Antwerp Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.