Islamska deklaracija
| Islamska deklaracija | |
|---|---|
 Islamska deklaracija | |
| Nastanak i sadržaj | |
| Autor | Alija Izetbegović |
| Jezik | srpskohrvatski |
| Izdavanje | |
| Datum | 1970. |
| Tip medija | tvrd povez |
| Prevod | |
| Datum izdavanja | 1990. |
Islamska deklaracija, je naziv knjige koju je objavio Alija Izetbegović 1970. godine, a ponovno objavljena 1990. godine u Sarajevu. Knjiga predstavlja viđenje Alije Izetbegoviće islama i modernizacije. Podnaslov knjige je „Jedan program islamizacije muslimana i muslimanskih naroda“.
Izetbegović je ideolog panislamizma, koji je pristupio organizaciji „Mladi muslimani“ između 1941. i 1947. godine, pre nego što ga komunistički režim nije ilegalizovao. Ova knjiga je kasnije korišćena protiv njega i drugih panislamista na suđenju 1983. godine, kada je osuđen na 13 godina zatvorske kazne za „napad na socijalizam“, i „želju da se gradi Islamska država u Bosni“. Kazna je kasnije redukovana, a Izetbegović je 1988. godine pušten na slobodu.
Knjiga je prevedena na arapski i u Kuvajtu je prodana u 100.000 primeraka.
Nema modernizacije bez korena u Kuranu[uredi | uredi izvor]
Islamska deklaracija daje opšta gledišta na odnose islama i politike, pokušavajući da miri zapadni tip napretka islamske tradicije, i u kojoj je islamska Bosna i Hercegovina ne pominje. Glavna ideja je da Kuran dozvoljava modernizaciju, ali postoje ograničenja. Za Izetbegovića je primer Turske i Kemala Ataturka negativan jer se gube islamski koreni, zaustavljajući ekonomsku stagnaciju, a Japan pozitivan jer je kultura kompatibilna sa modernizacijom i ekonomskim rastom.[1]
| „ | Turska kao islamska zemlja vladala je svijetom. Turska kao evropski plagijat predstavlja trećerazrednu zemlju, kakvih ima stotina na svijetu. | ” |
Islamski poredak, društvo i sistem[uredi | uredi izvor]
Osnovne ideje knjige svode se na to da su moderna društva, nastala u zapadnoj Evropi, na osnovama hrišćanske vere i kulture i da takve ne odgovaraju ljudima islamske vere. Međutim, za razliku od savremenih društava i sistema, nastalih najpre u zapadnoj Evropi, gde je jasno izvršena sekularizacija između državnih i verskih institucija, knjiga „Islamska deklaracija“ ne vidi mogućnost da se stvori društvo, u kome preovladavaju ljudi muslimanske vere, a da može funkcionisati sa distinkcijom između državnih i verskih institucija. Tako da, kao suprotnost jednom modernom poretku jedne države, u knjizi se definiše „islamski poredak“; kao suprotnost današnjim društvima definiše se „islamsko društvo“ a državnom sistemu „islamski sistem“.
Islamski poredak je definisan kao „jedinstvo vjere i zakona, odgoja i sile, ideala i interesa, duhovne zajednice i države, dobrovoljnosti i prisile“.
Oslonci islamskog poredka je islamska vlast i islamsko društvo. „Islamsko društvo bez islamske vlasti je nedovršeno i nemoćno; islamska vlast bez islamskog društva je utopija ili nasilje." Pri čemu je islam više od religije, on je „integralni način života“.
Muslimansko društvo je definisano kao „zajednica sastavljena od muslimana“.
A za definisanje islamskog sistema kaže: „Nijedan sistem nije niti islamski niti neislamski. On je samo po ljudima koji ga čine."
Odnos između „islamske vere“ i „neislamskih institucija": „Nema mira ni koegzistencije između islamske vjere i neislamskih institucija."
Put do islamskog poredka vodi preko islamskog preporoda: „islamski preporod ne može započeti bez vjerske, ali se ne može uspješno nastaviti i dovršiti bez političke revolucije."
Panislamizam[uredi | uredi izvor]
Za razliku od današnjih društava nastalih na idejama jedne nacije i nacionalizmom kao produktom koji stvara nacionalnu državu, islamsko društvo ne mogu da stvaraju ideje nacije i nacionalizma. Islamski odgovor na nacionalizam je panislamizam.
| „ | Panislamizam je uvijek izvirao iz samog srca muslimanskih naroda, nacionalizam je bio uvijek uvozna roba. | ” |
Nacionalizam je antiislamski pokret: „U muslimansko svijetu bez islama nema ni patriotizma“.
Po Izetbegoviću islam je ideologija muslimanske zajednice, a panislamizam njena politika: „Islam sadrži princip umeta, tj. težnju za ujedinjenjem svih muslimana u jedinstvenu zajednicu -vjersku, kulturnu i političku“.
Cilj muslimana i muslimanskih zajednica treba da bude „panislamizam“ tj. nadnacionalna zajednica koja okuplja muslimanske zajednice.
| „ | U današnjim prilikama ova težnja (težnja za okupljanje svih muslimana i svih musimanskih zajednica) znači borbu za stvaranje velike islamske federacije od Maroka do Indonezije, od tropske Afrike do centralne Azije. | ” |
Odnos prema „Islamskoj deklaraciji“[uredi | uredi izvor]
Nastanak ovakve knjige i izbor njegovog pisca za glavnog predstavnika jednog naroda u multinacionalnoj državi kao što je Bosna i Hercegovina izazvale su strahove nemuslimana u BiH koji su na Islamsku deklaraciju gledali kao na jasan politički program koji želi da stvori islamska zemlju.
Prema generalu Manojloviću:[2]
| „ | Radi se o tekstu koji predstavlja politički program, a njegova poruka, smisao i sadržaj izražavaju namjeru da se u Bosni i Hercegovini stvori islamska država, što je izazvalo vjerski, etnički i građanski rat u BiH, sa već poznatim, ali i nepoznatim po narode u BiH. U zamišljenoj islamskoj državi ima mjesta samo za jednu „čistu“ islamsku vjeru, a druge dvije (pravoslavlje i katolicizam) su samo „neislamske manjine“. | ” |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Pinson, Banac & Mottahedeh 1996, str. 147–148.
- ^ „ [[Kategorija:Botovski naslovi]]” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 6. 1. 2009. g. Pristupljeno 28. 3. 2010. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Malcolm, Noel (2002). Bosnia: A Short History. Pan. ISBN 978-0-330-41244-5.
- Pinson, Mark; Banac, Ivo; Mottahedeh, Roy (1996). The Muslims of Bosnia-Herzegovina: Their Historic Development from the Middle Ages to the Dissolution of Yugoslavia. Boston: Harvard CMES. str. 148—. ISBN 978-0-932885-12-8.
- Alija Izetbegović, The Islamic Declaration, A Programme for the Islamization of Muslims and the Muslim Peoples, PDF Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. јун 2011), Sarajevo, 1990
- Alija Izetbegović, Islamska deklaracija, Jedan program islamizacije Muslimana i muslimanskih naroda, PDF Архивирано на сајту Wayback Machine (24. jul 2011), Bosna, Sarajevo, 1990
- another English translation of the Islamic Declaration on the webpage Alija Izetbegović - A Muslim Hero[mrtva veza]
- Islamska deklaracija Alije Izetbegovića - Antisrpska ideologija mržnje i rata