Krvna osveta

Krvna osveta je običaj karakterističan za nedovoljno razvijena društva, da konflikt između dve familije ili klanova, započet ubistvom člana jedne familije se nastavlja međusobnim ubijanjem, jednog po jednog muškarca. Termin koji se koristi je da jedna familija drugoj „duguje krv” i dug se vraća samo ubistvom muškarca iz druge familije. Krvna osveta je jedan od tradicionalnih običaja od kojih je najpoznatiji Kanon Leke Dukađinija. Ovaj kanon nedvosmisleno kaže da „ukoliko jedan čovek ubije drugoga, muški član porodice mora uzvratiti istom merom”.

Ovaj običaj postoji i danas na nekim područjima Evrope kao što su područja Kosmeta, Albanije, Crne Gore, Hercegovine, Sardinije, Kampanja, Apulija, Krita, Korzike i Sicilije. Običaj postoji i van Evrope među: Paštunima u Avganistanu, Kurdima u Iraku i Turskoj, u Somaliji, među Berberima u Alžiru, u Asamu — Indija, između Šita i Sunita, u južnoj Etiopiji, u nekim delovima Dagestana, Azerbejdžana, na severnom Kavkazu i Čečenima. Među protivničkim klanovima na Filipinima i Kini.

U Albaniji u septebru 2013. godine više stotina dece nije išlo u školu zbog krvne osvete.

Povod

Tvrđava u kojoj se sakrivaju članovi familije koja „duguje krv”

Povod je obično sukob između dva muškarca oko međe, oko devojke, saobraćajne nesreće ili bilo čega drugog, koje se, s obzirom na opšti primitivizam, nizak nivo kulture i tolerancije završava ubistvom. U porodici ubice ubistvo se opravdava „svetlim obrazom”, „čašću” i sličnim.

Rat između familija

Familija koja „duguje krv” odnosno čiji je član ubio člana druge familije, prelazi na poseban način života. Muškarci, osim dece muškog pola do 15 godina starosti, ne izlaze van dvorišta kuće, koja je i zbog ovih razloga opasana visokim zidom ili žive u posebnim utvrđenjima kao na slici. Sve poslove nabavke hrane, rada u polju, čuvanja stoke i slično preuzimaju žene i deca. To tako traje dok se neko od članova familije ne „prevari” i izađe napolje gde ga čeka odabrani pripadnik druge familije da ga ubije. Ubistvom se spor ne izmiruje već počinje spirala smrti pa sada „dug krvi” prelazi na drugu familiju. Ako odabrani ekgzekutor odbije da ubije člana neprijateljske familije smatra se kukavicom, familija ga se odriče i to se smatra najvećom sramotom.

Izmirenje

Izmirenje se teško postiže i dešava se posle obično 20—30 godina međusobnog ubijanja kada se već skoro niko ne seća kako i kada je sukob počeo. Tada „savet mudraca” sela, ili pleme započinje dugačke pregovore sa obe familije da familija koja „duguje krv” dug isplati u novcu. Posle obično dugih pregovora dolazi do izmirenja javno pred celim plemenom i familija koja je dobila pare, tj. njen najstariji član se rukuje sa najstarijim članom druge familije i javno izjavio da je dug izmiren.

Primer krvne osvete je lepo prikazao kultni film „Kum” po romanu Marija Puza sa Marlon Brandom, Al Pačinom u glavnim ulogama.

Krvna osveta kod Srba

Glavni članak: Krvna osveta u Crnoj Gori

Petar I Petrović Njegoš je u svojim poslanicama i pismima često spominjao ove sukobe Brđana, Crnogoraca, Hercegovaca... Primirje se zvalo „vjera”, „uhvatiti vjeru” s nekim na neki određeni period. Tako on u pismima Njegušima i arhimandritu Josifu 1813. godine piše  :

...izlazi vjera među Cucama i Bjelicama... trudite se da vjeru iznova među njima uhvatite... i Čevjani i Ćeklići da se oko toga potude, dokle se nijesu opet poklali... zlo među Bjelopavlićima i Piperima...hoće bit među njima veliko krvoproliće, i ako se poklaše ja znam da će i jedni i drugi sebe razurit i svoju slobodu izgubit... koji će ih moliti i kumiti da se umire i da ne puštaju krvavi mač među sobom. Nego i vi skočite također da ih i vi ujedno s Crnogorcima molite, da sud postave i da ne učine dušmanima na volju, koji jedva čekaju da se oni pokolju... Ovo je nas nagnalo, da nekoliko Crnogoraca tamo pošaljemo. I ako Brđani ljube... i svoju slobodu i poštenje mislim da će poslušati i da će se umirit.

Srbi imaju izreku Ko se ne osveti, taj se ne posveti.