Motorni živac
| Motorni živac | |
|---|---|
 Motorni nerv vola. | |
| Detalji | |
| Identifikatori | |
| Latinski | nervus motorius |
| FMA | 5867 |
| Anatomska terminologija | |
Motorni živac ili motorni nerv je nerv koji se nalazi u centralnom nervnom sistemu (CNS), obično kičmenoj moždini, koji šalje motorne signale iz CNS-a do mišića. Ovo se razlikuje od motornog neurona, koji uključuje telo ćelije i grananje dendrita, dok se nerv sastoji od snopa aksona. Motorni nervi deluju kao eferentni nervi koji prenose informacije iz CNS-a do mišića, za razliku od aferentnih nerava (koji se takođe nazivaju senzorni nervi), koji šalju signale od senzornih receptora na periferiji do CNS-a.[1] Eferentni nervi se takođe mogu povezati sa žlezdama ili drugim organima/problemima umesto sa mišićima (i tako motorni nervi nisu ekvivalentni eferentnim nervima).[2] Pored toga, postoje nervi koji služe i kao senzorni i motorni nervi koji se nazivaju mešoviti nervi.
Struktura i funkcija[uredi | uredi izvor]
Motorna nervna vlakna prenose signale iz CNS-a do perifernih neurona proksimalnog mišićnog tkiva. Završeci aksona motornih nerava inerviraju skeletne i glatke mišiće, jer su u velikoj meri uključeni u njihovu kontrolu. Motorni nervi imaju tendenciju da budu bogati vezikulama acetilholina jer motorni nerv, snop aksona motornih nerava koji isporučuju motorne signale i signale za kretanje i kontrolu motora.[3] Kalcijumske vezikule se nalaze u terminalima aksona motornih nervnih snopova. Visoka koncentracija kalcijuma izvan presinaptičkih motornih nerava povećava veličinu potencijala krajnje ploče (EPP).[4]
Zaštitna tkiva[uredi | uredi izvor]
Unutar motornih nerava, svaki akson je obavijen endoneurijumom, koji je sloj vezivnog tkiva koji okružuje mijelinski omotač. Snopovi aksona se nazivaju fascikli, koji su umotani u perineurijum. Svi fascikuli umotani u perineurijum su namotani zajedno i omotani završnim slojem vezivnog tkiva poznatog kao epineurijum. Ova zaštitna tkiva štite nerve od povreda, patogena i pomažu u održavanju nervne funkcije. Slojevi vezivnog tkiva održavaju brzinu kojom nervi provode akcione potencijale.[5]
Izlaz kičmene moždine[uredi | uredi izvor]
Većina motornih puteva potiče iz motornog korteksa mozga. Signali se spuštaju niz moždano stablo i kičmenu moždinu ipsilateralno, na istoj strani, i izlaze iz kičmene moždine na ventralnom rogu kičmene moždine sa obe strane. Motorni nervi komuniciraju sa mišićnim ćelijama koje inerviraju preko motornih neurona kada izađu iz kičmene moždine.[1]
Neurodegeneracija[uredi | uredi izvor]
Motorna neuronska degeneracija je progresivno slabljenje nervnih tkiva i veza u nervnom sistemu. Mišići počinju da slabe jer više nema motornih nerava ili puteva koji omogućavaju inervaciju mišića. Bolesti motornih neurona mogu biti virusne, genetske ili rezultat faktora okoline. Tačni uzroci ostaju nejasni, međutim mnogi stručnjaci veruju da toksični faktori i faktori životne sredine igraju veliku ulogu.[6]
Neuroregeneracija[uredi | uredi izvor]
Problemi sa neuroregeneracijom postoje zbog mnogih izvora, kako unutrašnjih tako i spoljašnjih. Postoji slaba regenerativna sposobnost nerava i nove nervne ćelije se ne mogu jednostavno napraviti. Spoljno okruženje takođe može igrati ulogu u regeneraciji nerava. Neuralne matične ćelije, međutim, mogu da se diferenciraju u mnogo različitih tipova nervnih ćelija. Ovo je jedan od načina na koji nervi mogu sami da se "poprave". Transplantacija ovih ćelija u oštećena područja obično dovodi do toga da se ćelije diferenciraju u astrocite što pomaže okolnim neuronima. Švanove ćelije imaju sposobnost regeneracije, ali kapacitet koji ove ćelije mogu da poprave nervne ćelije opada kako vreme odmiče, kao i udaljenost Švanovih ćelija od mesta oštećenja.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Slater, Clarke R. (2015). „The functional organization of motor nerve terminals”. Progress in Neurobiology. 134: 55—103. PMID 26439950. S2CID 207407321. doi:10.1016/j.pneurobio.2015.09.004.. ISSN 0301-0082.
- ^ „Efferent Nerve - an overview | ScienceDirect Topics”. www.sciencedirect.com. Pristupljeno 2022-08-14.
- ^ Purves, Dale (2012). Neuroscience 5th Edition. Sunderland, Mass.
- ^ Jang, S. H.; Lee, H. D. (2017). „Gait recovery by activation of the unaffected corticoreticulospinal tract in a stroke patient: A case report”. Medicine. 96 (50): e9123. ISSN 0025-7974. PMC 5815724
. PMID 29390312. doi:10.1097/MD.0000000000009123.
- ^ Guyton, Arthur C.; Hall, John E. (2006). Textbook of medical physiology (11th izd.). Philadelphia: Elsevier Saunders. ISBN 978-0721602400. OCLC 56661571.
- ^ „Motor neuron disease (MND): Types, causes, and more”. www.medicalnewstoday.com (na jeziku: engleski). 2021-11-11. Pristupljeno 2022-08-14.
- ^ Gordon, T. (2016). „Nerve Regeneration: Understanding Biology and Its Influence on Return of Function After Nerve Transfers”. Hand Clinics. 32 (2): 103—117. ISSN 0749-0712. PMID 27094884. doi:10.1016/j.hcl.2015.12.001.
