Мрки соко
| Mrki soko | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Tip: | Hordati (Chordata)
|
| Klasa: | Ptice (Aves)
|
| Red: | Grabljivice (Falconiformes)
|
| Porodica: | Sokolovi (Falconidae)
|
| Rod: | |
| Vrsta: | F. eleonorae
|
| Binomno ime | |
| Falco eleonorae | |
Mrki soko[2] (zbog tamne boje) ili (zbog staništa) morski soko[3] (lat. Falco eleonorae) je vrsta sokola srednje veličine, koja se gnezdi na mediteranskim ostrvima, a zimuje na Madagaskaru i na obalama Maroka, Alžira i Tunisa. Naučni naziv dobio je po Eleonori od Arboree, nacionalnoj heroini na Sardiniji.
Ime[uredi | uredi izvor]
Prirodnjak Alberto La Mormore sa malog ostrva Toro kraj Sardinije, klasifikovao je neke vrste za direktora muzeja u Torinu i ovom sokolu dao ime po Eleonori od Arboree, jer je 1392. godine donela zakon o zabrani pljačkanja sokolovih gnezda, pošto je sokolarenje tada bilo veoma popularno.
Opis[uredi | uredi izvor]
Dužina mrkog sokola iznosi 36–42 cm, sa rasponom krila 87–104 cm. Odrasli primerci su čađavo-sive boje sa crnim perjem ispod krila. Postoji i svetliji oblik ove vrste.
Rasprostranjenje[uredi | uredi izvor]
Oko dve trećine svetske populacije se gnezdi na grčkim ostrvima, posebno na Tilosu. Gnezdilišna ostrva su mu takođe Kipar, Sicilija, Malta, Sardinija, Balearska ostrva, Kanarska ostrva, a u Jadranskom moru ostrvo Vis. Krajem oktobra i u novembru se seli na strme obale Maroka, Alžira i Tunisa i na Madagaskar. Ranije se mislilo da do Madakaskara stiže leteći uz istočnu obalu Afrike, ali je satelitskim praćenjem utvrđeno da putuje preko Afrike. Sa zimovanja se vraća krajem marta.
Ishrana i razmnožavanje[uredi | uredi izvor]
Hrani se mnogobrojnim vrstama ptica i insektima. Omiljeni plen mu je pupavac.
Ovaj soko je jedan od retkih grabljivica koje se gnezde kolonijalno.[4] Nekada su te kolonije brojale i po stotinak gnezda, a ni danas nije retko da gnezda mrkih sokolova budu udaljena samo nekoliko metara jedno od drugih. Gnezdi se relativno kasno, da bi iskoristio izobilje hrane na mediteranskim ostrvima, za vreme seobe ptica iz Evrope u Afriku. Gnezdi se u raspuklinama stena, gde ženka snese 1—5 jaja, na kojima leži 28 dana. Mladi izlete iz gnezda za 40 dana.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ BirdLife International (2013). „Falco eleonorae”. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature. Pristupljeno 26. 11. 2013.
- ^ Vasić, V.F., Simić, D.V., Stanimirović, Ž., Karakašević, M., Šćiban, M., Ružić, M., Kulić, S., Kulić, M. & Puzović S. (2005): Srpska Nomenklatura Ptica Evrope. In: Srpska nomenklatura I. Dvogled 4. 9. (2004), str. 7-19. i Srpska nomenklatura II. Dvogled 5-6. 5. (2005), str. 11-19. Beograd.
- ^ Strogo zaštićene vrste koje se nalaze na Dodacima CITES konvencije, www.pravno-informacioni-sistem.rs
- ^ Badami, A. (1998): Breeding Biology and Conservation of Eleonora's Falcon Falco eleonorae in South-West Sardinia, Italy. Holarctic Birds of Prey, ADENEX-WWGBP. str. 149-156
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Lovački magazin Trag, broj 15. str. 16—17, 1995. godina
