Nikola Đurković (muzičar)
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Nikola Đurković | |
|---|---|
| Datum rođenja | 24. maj 1812. |
| Mesto rođenja | Trst, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 6. januar 1876. (63 god.) |
| Mesto smrti | Osijek, Austrougarska |
Nikola Đurković (Trst, 24. maj 1812 — Osijek, 6. januar 1876) je muzičar i pozorišni umetnik.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Trstu od oca Stefana Đurkovića iz Risna i majke Marije[1]. Po ocu je poreklom iz Risna u Boki Kotorskoj koji se u Trst doselio 1806.godine. Radio je najpre u Beogradu kao horovođa (1840 — 1842), gde je obučavao beogradsku omladinu notnom pevanju i član Pozorišta na Đumruku (1841—1842). Potom odlazi u Pančevo radeći na podizanju muzičkog obrazovanja. Kao jedna od centralnih ličnosti kulturnog života Pančeva sredinom XIX napre radi kao horovođa Srpskog crkvenog pevačkog društva (1842—52)., koje je pod njegovim vođstrvom izgradilo obiman repertoar crkvene i svetovne muzike. Godine 1844. organizovao je (delomično sa članovima pevačkog društva) Diletantsko pozorišno društvo u mojem je bio sekretar, reditelj, kompozitor i pevač. Sa društvom je priređivao dramske predstave, prvo u Pančevu, pa u Beogradu od maja 1847. do sredine marta 1848, pod pokroviteljstvom Čitališta beogradskog.
Bio je organizator drugog zvaničnog pozorišta u Beogradu posle gašenja Pozorišta na Đumriku, Pozorište „Kod Jelena“ (naziv je dobilo po istoimenom beogradskom hotelu) u kojem su članovi njegove pozorišne družine izvodili dramske komade nacionalno-istorijskog karaktera, sa prizorima nacionalnog heroizma i moralno-poučnim idejama u duhu građanske etike patrijahalne sredine i zahtevima publike tog doba.
Posle revolucije 1848. vraća se u Pančevo, ali ne uspeva da nastavi sa pozorišnim predstavama pa se 1852. zapošljava kao činovnik u Dunavsko parobrodarskom društvu. Službovao je u Budimpešti, Solnoku i Osijeku, gde i završava svoj život, samoubistvom.
Uloga u kulturi[uredi | uredi izvor]
U vreme stvaranja srpske muzičke i pozorišne kulture, Đurković je odigrao značajnu ulogu. Za pozorišni repertoar preveo je i preradio oko 40 komada s nemačkog i italijanskog. Veći deo tih prevoda sačuvan je u rukopisu, a štampana su dva prevoda sa nemačkog (Avgust fon Kocebu: Pijanica i Dva oca, Segedin 1845) i jedan prevod s italijanskog (Dva narednika ili primer prijateljstva Pančevo 1850).
Đurković je pored toga ostavio veći broj crkvenih dela (liturgije, opela, irmosi) i svetovnih horova, terceta, dueta i pesama. Delimično su to harmonizacije poznatih melodija iz narodne i umetničke muzike, koje je dodavao pozorišnim komadima pa su postale toliko popularne da su se u narodu održale (Ti plaviš, zoro zlatna; Oj talasi; Lepa Maca; Hajduci; Zdravica; Pijanice; Viju vetri, viju vali; Konstantine naš dobri i dr.).
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Drobnjaković, Lazar (2003). Risan i stare risanske porodice. Beograd: MJM Štampa. str. 120, druga dio. ISBN 86-84617-01-0.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- M. Ćurčin: Postanak prvog srpskog pevačkog društva i stalnr pozorišne družine u Pančevu, Brankovo kolo 1907, 16—17;
- M. Tomandl: O Đurkovićevim svetovnim i crkvenim kompozicijama, Spomenica Srpskog pevačkog društva 1838—1938, str 53—80;
- S. Šumarević: Pozorište kod Srba, Beograd 1939;
- V. R. Đorđević: Prilozi biografskom rečniku srpskih muzičara, Posebna izdanja SAN, knj. CLXIX, Muzikološki institut knj. I, 1950
