Taharka
Taharka je drevnoegipatski kralj u periodu od 690. p. n. e. do 664. p. n. e., predstavnik znamenite Nubijske ili Dvadesetpete egipatske dinastije. Bio je sin Pianhia, nubijskog kralja Napate i osvajača Egipta, i mlađi brat i naslednik faraona Šabatake.[1]
Taharka je prepoznat kao Tirhakah, kralj Kuša ("Etiopije"), koji je vodio rat protiv Sanheriba u vreme vladavine judejskog kralja Jezekije, koji se pominje u biblijskim izvorima (2 Kraljevi 19:9; Isaija 37:9). Njemu se pripisuje spečavanje Asiraca da osvoje Jerusalim za vrime opsade 701. p. n. e. Taharka je u to vreme bio tek princ, ali se pretpostavlja da je delovao po nalogu Šabatake kao vojni zapovednik, da bi ga biblijski izvori kasnije pretvorili u kralja.
Kao kralj, Taharka je posvetio pažnju izgradnji hrama u Kavi, nedaleko od Nila u blizini današnje Dongole, a koje su kasnije koristili drugi nubijski kraljevi. Sagradio je niz hramova u Nubiji, ali i u Egiptu, uključujući dograđivanje Amunovog hrama u Karnaku kao i Medinet Habu. Bio je poznat i po vojničkom talentu, što je ostavilo utisak i na grčkog istoričara Strabona koji ga opisuje kao najvećeg vojskovođu tog vremena.[1]
Taj talent se pokazao kada su Asirci pod Sanheribovim naslednikom Asarhadonom započeli pohode s ciljem da osvoje Egipat. Prvi takav pohod je zabeležen 677. p. n. e. kada je Asarhadon gušio pobunu arapskih plemena oko Mrtvog mora, i dopro do Potoka Egipta. Sledeći je pohod započeo u Taharkinoj 17. vladarskoj godini 674. p. n. e. - kada je Asarhadon ugušio pobunu u Aškelonu. Asirski pokušaj da nastave napredovanje je Taharka vojnički suzbio.
Međutim, tri godine kasnije - 671. p. n. e. asirski se kralj uspeo probiti u Egipat i osvojiti i opljačkati Memfis, prilikom čega je zarobljeno nekoliko članova Taharkine porodice. Taharka je pobegao na jug u Nubiju, a Asarhadon iskoristio priliku da kao svojevrsnu tampon-zonu uspostavi domaćeg egipatskog vladara Neha I sa sedištem u Saisu, osnivača Dvadesetšeste egipatske dinastije.
Nakon što se asirski kralj povukao, Taharka je pokušao ponovno uspostaviti svoju vlast nad Donjim Egiptom. Pokrenuo je više ustanaka protiv asirske vlasti. Asharidon je umro, ali je njegov naslednik Asurbanipal ppeduzeo pohod, ovaj put s ciljem da trajno ukloni nubijsku pretnju. Asurbanipal je porazio Taharku, koji se prvo sklonio u Tebu, a potom otplovio uz Nil natrag u rodnu Nubiju. Tamo je umro godine 664. p. n. e.. a nasledio ga je nećak Tantamani, sin Šabake. Taharka je sahranjen u Nuriju.[2]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Wilkinson, Toby (2005). The Thames and Hudson Dictionary of Ancient Egypt. Thames & Hudson. str. 237.
- ^ Why did Taharqa build his tomb at Nuri? Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016) Conference of Nubian Studies
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Wilkinson, Toby (2005). The Thames and Hudson Dictionary of Ancient Egypt. Thames & Hudson. str. 237.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
