Đurađ Karanović
Đurađ Karanović | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 30. april 1827. |
| Mesto rođenja | Krnjeuša, Otomansko carstvo |
| Datum smrti | 1880. |
| Mesto smrti | Šabac, Kneževina Srbija |
Đurađ Karanović, zvani pop Karan, srpski vojvoda, koji je bio poznat u Bosni i Hercegovini, tako i u Staroj Srbiji. Brat je od strica čuvenog vojskovođe iz bosanskog ustanka 1875. godine, popa Stevana Karanovića Rođen je selu Krnjeuša, 1827. godine, a umro je 1880. godine u Šapcu.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u selu Krnjeuši. O njegovom školovanju nema puno podataka, osim toga da se školovao u Bihaću i Sarajevu. Rukupoložen je od mitropolita Prokopija, ili njegovog pomoćnika episkopa Antima, rođenog srbina iz Bosne, iz sela Šljivne iz banjalučkog kotora, 1854. godine. Pop Đurađ služio je kao sveštenik u selu Suvaji i Vođenici punih sedam godina. U istom mjestu živjeli je i porodica bega Kulenovića, koji su prema izvorima, objesili njegovog djeda popa Pilipa (Filipa) Karanovića 1832. godine koji je bio sveštenik u Krnjeuši. Od tog događaja počinju nezgode po popa Đurđa. [2]
Situacija eskalira 1864. godine kada popa Đurđa gone u Sarajevu zbog sumnji da buni narod protiv vlasti. Zbog toga ostaje u zatvoru u Sarajevu 11 mjeseci, a ostao bi još duže da nije bilo srba krajišnika.[1] Oni su se svojski zauzeli u cilju oslobađanja popa Đurđa, pa uz pomoć mitropolita Ignjatija koji ga spašava i vadi iz tamnice. Međutim, nepune dvije godine kasnije 1866.opet biva optužen, za isti zločin, i odveden pred Topal Osman pašu u Sarajevo. Kao kaznu, ovog puta dobija 7 mjeseci zatvora. Iz zatvora izlazi, kao i prošli put uz pomoć srba krajišnika, koji su pod prijetnjom ustanka oslobodili popa Đurđa. Kao što je to bio slučaj u prethodna dva dva puta, tako pop Đurađ biva osuđen i po treći put, pod izgovorom spremanja ustanka protiv vlasti. Ovog puta poslat je u Bihać pred Salih pašu. Osuđen je i proveo je 4 mjeseca, okovan u gvožđu u Bihaću. Oslobođen je uz insistiranje srpskog stanovništva koji su živjeli u Bihaću, plašeći se srpske odmazde.
Zbog bunta srpskih kmetova 1870. godine koji je ugašen, a kmetovi pozatvarani, sumnja je pala na popa Đurđa Karanovića i njegovog brata popa Stevu Karanovića. Oba su poslata u Bihać, da bi se ih ubrzo zbog opasnosti koje su nosili sa sobom, poslali iz zemlje u Malu Aziju u Konjuh. Putovanje do Konjuha krenulo je od Bihaća preko Petrovca, Lijevna, Mostara, pa zatim preko Kosova polja za Solun i dalje brodom za Malu Aziju. Kako kažu izvori, na ovom putovanju su ih pratili 25 čuvara. Pod teškim mukama i glađu, braća su se odvažila i slomila otpor svojih pratilaca i pobjegli. Nakon iscrpnih 19 dana putovanja sa malo količina hrane dolaze pred jednu varošicu u blizini Smirne. Njihov dalji put ih odvodi do jermenske crkve, a zatim do francuske lađe, gdje je od značajne pomoći bio crnogorac Ilija koji se tu zatekao.Zamolivši kapetana francuske lađe, koja je plovila od Carigrada u Grčku, odlaze na Krf, gdje nailaze na lijep prijem i bratsku podršku. Put ih je dalje odveo u Crnu Goru gdje su bili na prijemu kod kneza Nikole i kasnije u Srbiju gdje od mitropolita Mihajila dobijaju parohije.[3]
Pop Đurađ je bio poznat kao veliki vojskovođa. Tu činjenicu potkrepljuje i to da je bio u 36 bojeva. Bitke u kojima je pop Đurađ vojevao su: 1868. godine sa srpskim junakom Lukom Vukalovićem na Dolavu, Lipi i Klobuku; 22. decembra 1875. godine na Grljevcu sa Jeftom Miškovićem; 5. januara 1876. godine u Topoli; 6. januara u Čađavici; 14. februara u Ivanjskoj; 18. februara u Gradini, nedaleko od Grahova; 23. marta u Duboviku i u Risevcu; 26. maja u Alilovcima i Jatri; 2. juna u Arstuši; 3. i 4. juna sa četom Trive Amelice, Vida Milanovića i Davodovića u selima: Skucanom Vakufu, Modroj, Naprelju, Gorici, Fajtovcima i Cikićima; 5. juna u Kamengradu, Turniću i Ornecu; 13. u Sanici uz pomoć Milanovića, Ercega i Amelice.[4]
Kasnije se udružuje sa vojvodom Golubom Babićem gdje će zajedničkmi snagama vojevati. Osim pomenutih bitaka, pop Đurađ je bio u bitci na Bjelaju, Petrovcu, Ključu, Kulen Vakufu, Odžacima, Risovcu, Donjoj Saninci i Čelebiću.
Odlikovan je za vojničke zasluge i hrabrost, od kralja Milana Obrenovića, takovskim krstom i srebrenom koljanom za hrabrost. Bio je čovjek malena rasta, koštunjava tjelesnog sastava i veliki pripovjedač. Umro je u Šapcu 1880. godine.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Đurađ Karanović”. zapadnisrbi. Pristupljeno 28. 1. 2022.
- ^ Bosanska vila 1900, str. (257).
- ^ Bosanska vila 1900, str. (258).
- ^ Bosanska vila 1900, str. (259).
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Petar S. Ivančević (15. 10. 1900). „Pop Karan, Đurađ Karanović”. Bosanska vila. 19: 257.
