Jovan Jovanović (pravnik)
| Jovan Jovanović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 2. februar 1905. |
| Mesto rođenja | Leskovac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 17. decembar 1992. (87 god.) |
| Mesto smrti | Leskovac, SR Jugoslavija |
Jovan Jovanović (Leskovac, 2. februar 1905 — Leskovac, 17. decembar 1992[1]) bio je srpski pravnik, publicista, demograf i antropolog.
Bio je strastven istraživač rodnog kraja, aktivan političar, i pokretač leskovačkih „Nedeljnih Novina“. Kao publicista objavljivao je veliki broj radova antropološko-sociološkog, etnografskog, kultorološkog, pravnog i istoriografskog karaktera. Kao 'pesnik' sela Leskovačkog pomoravlja objavio je studije: Leskovačko Porečje, Pusta Reka, Leskovačko Polje i Babička Gora i Donja Jablanica koje predstavljaju vredan doprinos izučavanja stanovništva, naselja, života i rada naroda ovog kraja, veliko blago ilustrovano fotosima.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Jovan Jovanović je rođen u Leskovcu u zanatskoj porodici abadžije Vasilija i Nastasije. U školu je pošao 1912, pohađao je Gimnaziju u Leskovcu i maturirao u Vranju. Studirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu gde je diplomirao 1931, a sudsko-advokatski ispit je položio 1935. godine. Kao pravnik i advokat je stekao reputaciju radeći u Leskovcu, Prištini, Užičkoj Požegi, Lebanu i Vlasotincu.
Rano se uključio u politički život, još 1925, a kao student prava 1929. pristupa Zemljoradničkoj stranci i postaje njen politički prvak. Opredeljuje se za njeno levo krilo i na tom polju u periodu od 1929. do 1938. godine aktivno učestvuje na opštinskim i parlamentarnim izborima. Jedan je od sastavljača čuvene 'Leskovačke rezolucije' protiv šestojanuarske diktature kralja Aleksandra Karađorđevića zbog čega je hapšen i proganjan. Nedeljnik leskovački čiji je bio urednik ostaće zabeležen u analima leskovačke kulture. Sa svojim saradnicima, koliko je tad bilo moguće, nije štedio ništa u javnom životu što nije bilo za poštedu.
Za vreme okupacije bio je stalno praćen od strane policije kao „sumnjivi“ intelektualac. Da bi izbegao pretnje i hapšenje krajem 1943. prijavio se za prinudni rad u Nemačkoj. Interniran je u Beču i radio je u fabrici šećera i slada ali samo 6 meseci. Početkom 1944. godine ilegalnim putem, teretnim vozom, vraća se u Leskovac. Osim supruge niko nije znao da se vratio, i krio se u kući u posebnom skrovištu, do 6. septembra 1944. kada je grad bombardovan. Iskoristio je haotično stanje i kao „ranjenik“ umotan u veliki beli čaršav izašao je iz grada i priključio se partizanima Porečja.
Narodna vlast, za koju se borio, nije mu bila naklonjena i kao „moralno politički nepodoban“ dugo nije dobio odobrenje za advokaturu. Borba za tegobni život i njegovi kvaliteti upućuju ga na profesuru i od 15. avgusta 1949. godine postaje profesor prava i političke ekonomije u Trgovačkoj akademiji u Leskovcu. Ovome je prethodila tužba Sreskog javnog tužilaštva Jablanice 28. jula 1949. godine koje je pokrenulo proces protiv Jovana Jovanovića „Zbog uvrede suda i pravosuđa“ i u tom procesu gubi državnu službu. Zbog ovoga morao je da napusti Trgovačku akademiju i pređe u Prištinu gde se bavi advokaturom ali ne za dugo. Po povratku u Leskovac zbog pisanja seljacima molbe za napuštanje seljačke radne zadruge 4. februara 1952. godine osuđen je na kaznu zatvora u trajanju od sedam meseci za „delo nadripisarstva“.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Srpski biografski rečnik, tom 4, Matica srpska, Novi Sad, 2009. godine Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. mart 2012), Pristupljeno 4. 5. 2013.
