Antakija
| Antakija tur. Antakya | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Turska |
| Pokrajina | Hataj |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2009. | 190.377 (procena) |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 36° 12′ 10″ S; 36° 09′ 37″ I / 36.202667° S; 36.160389° I |
| Vremenska zona | UTC+2 |
  Antakija Antakija na karti Turske | |
| Pozivni broj | 326 |
Antakija (tur. Antakya) je grad u Turskoj[1] u vilajetu Hataj. Nalazi se na 30 km od Sredozemnog mora na levoj obali reke Oronto, blizu granice sa Sirijom. Prema proceni iz 2009. u gradu je živelo 190.377 stanovnika.
Drugi nazivi[uredi | uredi izvor]
Zbog postojanja većeg broja gradova pod imenom Antiohija u antici i srednjem veku ovaj grad se često nazivao i:
- Velika Antiohija
- Sirijska Antiohija
Egzegetska škola[uredi | uredi izvor]
Grad je čuven po egzegetskoj Antiohijskoj školi koja pokazuje hod Crkve u Siriji i Palestini, naglašavajući istorijski ili bukvalni smisao teksta Svetoga pisma, ne odbacujući duhovni smisao, koji preovlađivaše u helinističkoj aleksandrijskoj sredini.
Poznati predstavnici su:
- Didor Tarsijski (oko 300—390.)
- Teodor Mopsuestijski (oko 350—428.)
- Teodoret Kirski (oko 393—466.)
- Jovan Zlatousti (349—407)
U domenu Hristologije, Antiohijska škola postala je poznata po sporovima koje su izazvali spisi Kirila Aleksandrijskog. Načelno, antiohijski bogoslovi naginjali su odvajanju čovečanske od božanske prirode, tj. dokazivanju nezavisne ljudske prirode, što je ohrabrilo nestorijanstvo.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Grad Antiohiju osnovao je Seleuk I Nikator osnivač dinastije Seleukida (305/04 - 281. p. n. e.), oko 300. p. n. e. [1](sadašnji naziv je Antakia).
64. p. n. e. Antiohija, kao i cela Sirija, ulaze u sastav Rimskog carstva. Od 27. p. n. e., Sirija postaje rimska provincija sa centrom u gradu Antiohija.
Antiohija se pominje u Novom zavetu vezano za događaj izbora sedmorice đakona (Del. ap. 6), od kojih je jedan Nikola iz Antiohije. Bežeći od progona, hrišćani su propovedali Jevanđelje Jevrejima (Del. ap. 9, 19), ali su u Antiohiji obraćenici u hrišćanstvo među domorocima Kipra, propovedali među Grcima, i „... veliki broj ih poverova i obrati se Gospodu“ (Del. ap. 11, 20 - 22). U njemu je među prvim hrišćanskim zajednicama nastala i Antiohijska crkva 37. godine. Njen prvi episkop bio je sveti Apostol Petar (45. - 53.), koji je ovde boravio zajedno sa apostolima Varnavom i Pavlom. Naslednik apostola Petra u Antiohiji bio je sveti Evod (53. - 68.), a nakon njega sveti mučenik Ignjatije Antiohijski (68. - 107.).
Tokom III i IV veka u Antiohiji je održano više crkvenih sabora, od kojih je najznačajniji Antiohijski sabor 341. godine.
Godine 638. Antiohiju su osvojili Arapi. Uvedeni su nameti u vidu harača i đizije, zabranjena je misionarska aktivnost. Mnoge crkve su konfiskovane i pretvorene u džamije. Broj hrišćana u Siriji pod arapskim ropstvom se drastično smanjivao sve do kraja XI veka.
Godine 750. dinastiju Omaida smenjuje dinastija Abasida. Kalifat Abasida 30-ih godina X veka počinje da se raspada i deli na manje nezavisne države-emirate. Vizantija, nakon toga, osvaja ostrvo Kipar i Krit, Kilikiju i Severnu Siriju. 969. godine vizantijska vojska osvaja i grad Antiohiju. Granice kalifata i Vizantijskog carstva pomeraju se na teritoriju Sirije, tako da se na ovom području mešaju vizantijski i arapski uticaji u kulturi.
U vreme cara Nićifora II Foke 1078. grad osvajaju Jermeni, a 1084. godine ponovo Turci Seldžuci, koji su ga držali 14 godina do dolaska krstaške vojske. Krstaši 1098. godine na teritoriji Sirije osnivaju grofoviju Edesu. Iste godine krstaši osvajaju Antiohiju[1], koja dolazi pod vlast jednog od vođa Prvog krstaškog rata Boemonda Tarentskog.[2]
Pod krstaškom vlašću grad ostaje skoro 200 godina, sve do 1268. godine, kada ga osvajaju Memeluci[1], Mamelučki sultan Egipta Bajbars.[3] Usled ratnih razaranja i onesposobljenja pristaništa da primi veće brodove, grad nikada nije povratio svoju raniju važnost.
U XV veku Antiohiju osvaja otomanska vojska i ona postaje deo Otomanskog carstva.[1]Pod njihovom kontrolom je ostala do Prvog svetskog rata kada je predat Siriji.[1]
Godine 1822, i ponovo 1872. godine Antiohiju je pogodio zemljotres i u velikoj meri je razoren.
Godine 1939. postao je deo Republike Turske.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema proceni, u gradu je 2009. živelo 190.377 stanovnika.
| 1990. | 2000. |
|---|---|
| 123.871 | 144.910 |
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 56. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ Christensen-Ernst, Jørgen (2012). Antioch on the Orontes: A History and a Guide. Hamilton Books. str. 104. ISBN 978-0-7618-5864-5.
- ^ Runciman 1987, str. 324.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Runciman, Steven (1987). A History of the Crusades. CUP Archive. str. 324. ISBN 978-0-521-34772-3.
- Christensen-Ernst, Jørgen (2012). Antioch on the Orontes: A History and a Guide. Hamilton Books. str. 104. ISBN 978-0-7618-5864-5.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
