Bioskop Arena (Sombor)
| Bioskop Arena (Sombor) | |
|---|---|
 Bioskop Arena | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Sombor |
| Opština | Sombor |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1912 |
Bioskop Arena (Sombor), poznatiji kao "Zvezda bioskop" je prvi zidani objekat podignut isključivo za namene prikazivanja filmova, 1912. godine, nalazi se u Ulici Pariskoj, u Somboru, u Zapadnobačkom okrugu. Delo je dvojice somborskih vizionara Ernesta Bošnjaka i Karla Cviršica.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Prvi namenski objekat u gradu za bioskop, sazidan je u kitnjastom stilu kasne mađarske secesije. Na nekadašnjem posedu krojačkog majstora Ignjaca Parčetića, Jakobčića, počela je 1911. godine izgradnja prvog zidanog bioskopa Arena. Izgradnju su finansirali Karlo Cviršic i Lajoš Falcione, a graditelj je bio peštanski arhitekta Šandor Herceg.[1]
Podignuta je u stilu secesije, sa betonskom fasadom masivnih oblika. Fasada se odlikuje izuzetno naglašenim i raskošnim lučnim portalom ulaza. Iznad ulaza se nalazio velik polukružni stakleni prozor, iznad koga je bilo napisano ime bioskopa, a na krovu se nalazila kupola koja se završvala kuglom, sa visokim metalnim vrhom. Bioskop je imao oko 400 mesta (parter i balkon).[2][1]
U novoj bioskopskoj zgradi prve filmske predstave počele su da se prikazuju 1912. godine. Sve do pojave zvučnog filma, svaku projekciju pratio je klavirista Koropotvinski, koji se nalazio u podnožju filmskog platna, te su zbog toga najlošija mesta u bioskopu, odnosno prvi redovi, nazivani "klavir-ložom".[2]
Kada se Lajoš Falcione povukao iz ovog posla, vlasnik bioskopa je ostao Karlo Cviršic, koji je 1920. godine bioskopsku zgradu prodao Jolani Pesing, nakon čega je bioskop promenio još nekoliko vlasnika.[2]
Tokom 1922. godine bioskop neko vreme nije radio zbog popucale tavanice i opasnosti po posetioce.
Bioskop Arena je već 1931. godine postao "ton-bioskop".[2]
Posle Drugog svetskog rata, kada je 1950. godine osnovano Gradsko bioskopsko preduzeće, kasnije nazvano "Ekran", nekadašnji bioskop Arena pripao je ovom preduzeću i preimenovan je u Zvezdu, a njegov kapacitet bio je 430 sedišta. Na uličnoj fasadi zgrade i danas postoji oblikovana u malteru, zvezda petokraka po kojoj se i bioskop posle Drugog svetskog rata zvao "Zvezda". Ovaj bioskop je od 1957. godine dobio kinemaskop tehniku i platno od osam metara, u celoj širini sale.[2]
Bioskop Zvezda radiće do devedesetih godina 20. veka, kada će biti ugašen.[2]
Dvojica vizionara[uredi | uredi izvor]
Dvojica somborskih vizionara koji su shvatila epohalni značaj tek nastajale filmske umetnosti su Ernest Bošnjak i Karlo Cviršic te je Bioskop Arena njihovo idejno delo. Ono su još godine 1909. godine kupili potrebnu kino-aparaturu i na gradskom vašarištu, iza zdanja Županije, pokrenuli prvi somborski bioskop Arena. Bio je to prvi namenski bioskop na prostoru današnje Vojvodine. Sagrađen je od dasaka i platna, sa dva visoka drvena tornja, a imao je 450 sedišta. Bioskop na vašarištu radio je sve do 1912. godine.
Ernest Bošnjak[uredi | uredi izvor]
Bio je pionir vojvođanske kinematografije, snimatelj koji je prvi kod nas primenio tehniku "švek", reditelj i producent, štampar, izdavač i urednik brojnih listova u Somboru, večiti sanjar da "od Sombora Holivud načini".[1]
Karlo Cviršic[uredi | uredi izvor]
Najzaslužniji je za elektrifikaciju Sombora i brojnih mesta u Bačkoj, prvih decenija prošlog veka. Među prvima je u gradu imao električarsku radnju, prodavao radio-aparate, automobile, bio zastupnik uglednih domaćih i ino firmi toga vremena, a tridesetih godina prošlog veka uspeva da nagovori Švajcarca Dutlija da izgradi Mlekaru, današnji "Somboled".[1]
Bioskop danas[uredi | uredi izvor]
Bioskop Arena je danas promenio svoju namenu. U sali bioskopa sada je smešten kineski tržni centar. Sa manjim izmenama objekat je zadržao originalni stil.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Bioskop Arena -
Bioskop Arena -
Bioskop Arena -
Bioskop Arena
