Velimir Vemić
Velimir Vemić (1870 – nakon 1938) bio je srpski oficir. Osuđen je na 20 godina zatvora na Solunskom suđenju 1917. godine[1] zbog učešća u Crnoj ruci,[2][3][4] i uloge u atentatu na kralja Aleksandra Obrenovića i njegovu suprugu Dragu Mašin,[5] kao i za ispaljivanje prvog metka.[6]
U Balkanskim ratovima[uredi | uredi izvor]
U Balkanskim ratovima (1912-1913) služio je kao konjički oficir u činu majora. Veliku pažnju javnosti privukao je kada je za vreme prvog balkanskog rata bez suđenja ubio jednog vojnika iz svoje jedinice. Pošto protiv Vemića nije blagovremeno pokrenut sudski postupak, socijaldemokratski poslanici Dragiša Lapčević i Triša Kaclerović podneli su početkom juna 1913. interpelaciju ministru vojnom, zahtevajući odgovarajuću kaznu za ovaj zločin. S tim u vezi su i „Radničke novine" od 11 (24) juna 1913. objavile članak Ubijanje vojnika. Kada je Všpi vojni sud osudio Vemića na 10 meseci zatvora, neki buržoaski listovi ustali su u njegovu odbranu. To je bio povod Dimitriju Tucoviću da u „Radničkim novinama" od 7 (20) novembra 1913. objavi članak Ubijanje vojnika.[7]
Uspomene i dnevnik[uredi | uredi izvor]
Kada je novinar Luiđi Albertini pisao svoje istraživanje o poreklu Prvog svetskog rata 1930-ih, mnogi učesnici su još bili živi da bi bili intervjuisani o njihovim sećanjima na te tragične trenutke. On je u novembru 1937. ispitivao preživele pripadnike Crne ruke Velimira Vemića, Čedomira A. Popovića, Vladimira Tucovića i Božina Simića o događajima u prvim decenijama 20. veka. Po njima, apsolutno je lažno ono što je britanski istoričar Robert Siton-Votson o Crnoj ruci napisao da je ona „favorizirala ustupke Bugarima“. U stvari, Crna ruka se oštro protivila bilo kakvoj vrsti ustupaka.[8]
Dnevnik Velimira Vemića jedan je od retkih primarnih izvora događaja koji su se odigrali tokom Majskog prevrata 1903. godine do ubistva nadvojvode Franca Ferdinanda u Sarajevu 1914. godine.[9]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ MacKenzie, David (1998). The Exoneration of the "Black Hand," 1917-1953. ISBN 9780880334143.
- ^ Mitrović, Andrej (2007). Serbia's Great War, 1914-1918. ISBN 9781557534767.
- ^ Pavkovic, Aleksandar; Redan, Peter (2018-11-06). The Serbs and their Leaders in the Twentieth Century. ISBN 9780429772597.
- ^ Lyon, James (2015-07-30). Serbia and the Balkan Front, 1914: The Outbreak of the Great War. ISBN 9781472580054.
- ^ Brehm, Bruno (1932). „They Call it Patriotism”.
- ^ Savković, Dušan (1988). Apis: KRV i bes. ISBN 9788642100784.
- ^ Tucović, Dimitrije (1980). Sabrana dela. 8. Beograd: Rad. str. 134.
- ^ Albertini, Luigi (2005). The Origins of the War of 1914. ISBN 9781929631261.
- ^ „East European Quarterly”. 1982.
