Vibrato

Vibrato

Vibrato na gitari

Vibrato je muzička tehnika u interpretaciji vokalne i instrumentalne muzike. U vokalnoj muzici, prepoznaje se kao redovna i pulsirajuća promena u visini glasa tona, a u instrumentalnoj kao tehnika sviranja leve ruke gde muzičar ne dižući prst sa žice lagano ga "ljulja" i tako stvara vibrirajući zvuk tona. Uopšteno ga karakterišu sljedeći faktori: brzina vibriranja (koliko brzo ton ide gore-dole), raspon (zamah) tona i modulacija intenziteta.

Vibrato i Tremolo

Uprkos tome što se učinak vibrata i tremola ponekad primenjuju naizmenično, definišu se kao odvojeni i zasebni efekti. Vibrata je u muzičkom notnom zapisu kao trajna/neprekidana periodična varijacija obima frekvencije s naglaskom na/prema noti kao temelju, dok je tremolo povremena/prekidana varijacija amplitude tona glasnoće. Uz pomoć elektroničke manipulacije (nekom drugom tehničkom obradom tonskog signala), ili ugradbom tzv., vibrata kanala u gitarska pojačala u praksi glazbenik pevač, ili sami glazbeni instrument bez tih pomagala teško može postići besprekornu izvedbu vibrata ili tremola. Češća je i ustanovljenija zamena pojmova gde se efekt vibrato ponekad smatra i naziva tremolo, kao što je slučaj naziva i uporabe ručice „tremolo arm” na telu električne gitare, koja može nastati kao rezultat uporabe stvaraći klasični vibrato učinak.

Vibrato u vokalnom pevanju

Glas je prirodni ljudski vibrato koji nastaje spontano (prirodno ili uz vežbu) a sastoji se od vokalnog formanta (deo spektra tona kao rezultat rezonancije) i periodične promene frekvencije i amplitude titraja glasnice. Tehnička primena i nastanak vibrata u pevanju još nije u potpunosti razjašnjena, jer se dvoji da vibrato izvede fiziološki tremor koje proizvede antagnostički mišić u grkljanu, ili je on nastanak pevanja iz dijafragme koja bez sumnje takođe proizvedi „lep vibrato”.

Vibrato uz manje promene stalno je prisutan u muzici, a ponekad se na gudačkim i duvačkim instrumentima koristi i namerno kao stilska figura. Za razliku od nekih ne vibrirajućih zvukova, poput zvona, vibrato se opravdano smatra živim zvukom. Stoga se osobito koristi u klasičnoj muzici. U muzičkoj praksi s’ raznim oblicima promene tona obično se nadopunjava s tremolom, čije je razgraničenje tih srodnih fenomena teško razlikovati.

U ovim primerima prikazana je sličnost ovih dveju efekata tona:

Primer klasičnog vibrata (frekvencijska modulacija) od 6Hz
Primer klasičnog tremola (modelirajuća amplituda) od 6Hz
Primer preklapanja vibrata i tremola između dva tona od 500 i 506Hz

Vibrato na muzičkim instrumentima

Na flauti izvođenje vibrata koristi se retko i selektivno, na nekoliko načina:

1. Vibrato iz dijafragme
2. Vibrato iz grla muzičara
3. Pulsirajući titraj prstom na rubu pojedine rupe na srednjem delu cevi, s’ ciljem da se otvor potpuno ne zatvori (Flatementacija - tehnika sviranja barokne muzike na flauti, koja se kao preformans u muzici flaute, ali i drugih instrumenata primenjuje posebno u Francuskoj).

Na žičanim instrumentima vibrato se izvodi pokretanjem prsta napred-nazad po žici instrumenta. U simfonijskoj muzici i gudačkim orkestrima vibrato je u kompoziciji u dvadesetim godinama 20. veka zadavao velike probleme i poznatim kompouitorima kao što su: Stravinski i Šenberg. Isti su i izrazili negativan stav prema celoj problematici. Od 90-ih postoje naputci i vodići što pravilnijem sviranju vibrata.

Na orguljama vibrato se izvodi primenom registara orgulja, gde se postojeći zvuk intonira dvoglasno, a kojem se glas od glasa malo razlikuje u visini frekvencije. Smatra se da su italijanski spravljači orgulja iz 16. veka efekt vibrata najvjernije predočili i prbližili boji i varijaciji ljudskog glasa.

Vidi još

• Pevanje

Spoljašnje veze

• Vibrato i Tremolu - tehnička obrada
• Vibrato — zvanična veb-stranica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. februar 2004)