Vojska Poljske (1918—1939)

Oružane snage Druge poljske republike formirane su tokom Prvog svetskog rata i postojale su do okupacije Poljske u Drugom svetskom ratu.

Uvod

U Prvom svetskom ratu u redovima austrougarske i nemačke vojske nalazilo se oko 600.000 mobilisanih Poljaka, a u ruskoj vojsci oko 700.000. Poljska vlastela i buržoazija takođe su bili podeljeni na pristalice Rusije (na čelu sa Romanom Dimovskim) i Austrougarske (na čelu sa Jozefom Pilsudskim). U pokušaju da nakon rata obnovi poljsku državu u sastavu Habzburške monarhije, Glavni nacionalni komitet Galicije na čelu sa Pilsudskim je avgusta 1915. formirao Krakovsku legiju (oko 5.000 boraca), koja se na Istočnom frontu borila protiv Rusije. U julu 1917. legija se pobunila protiv Nemaca, pa je većina vojnika internirana zajedno sa Pilsudskim. Zbog revolucionarnih nemira u Poljskoj nakon februarske revolucije, Centralne sile su krajem 1917. formirale Poljski Regentski savet koji je 8. oktobra 1918. proglasio nezavisnu Poljsku na čelu sa Pilsudskim i preuzeo vlast u zemlji, a poljska legija ugušila je sovijete i proteste radnika i seljaka. Na zapadnom frontu, nakon februarske revolucije 1917. formiran je Poljski nacionalni komitet u Parizu i počelo je formiranje poljskih jedinica u Francuskoj, od zarobljenih Poljaka i izbeglica, koje su do aprila 1919. brojale 80.000 ljudi ( ’Halerova armija’). Ove jedinice bile su jezgro nove armije Druge poljske republike.

Organizacija

Poljska armija formirana je 1918. sa opremom i organizacijom preostalom iz Prvog svetskog rata. Uz pomoć francuskih instruktora (1921—1932) pristupilo se modernizaciji, ali za nju Poljska nije imala dovoljno sredstava. Vrhovni komandant vojske bio je nominalno predsednik republike, ali je glavne vojne funkcije imao generalni inspektor oružanih snaga Edvard Riđ-Šmigli, kome je bio potčinjen ministar rata. Opšta vojna obaveza trajala je 19 godina: 2 u stalnom kadru (21—23. godine), zatim u rezervi do 40. godine života.

Kopnena vojska, mirnodopske jačine oko 300.000 ljudi, mogla je u slučaju rata da mobiliše 39 pešadijskih divizija, 11 konjičkih brigada (koje čine po 3 konjička puka, artiljerijski divizion i četa bornih kola (Borna kola model 34) i lakih tenkova - 7TP ili TK-3)) i 2 motorizovane brigade (koje čine 2 motorizovana puka, bataljon tenkova, artiljerijski i protivtenkovski divizion).

Ratno vazduhoplovstvo imalo je 397 aviona prve linije i 348 u rezervi (zastarelih).

Ratna mornarica (i rečna flotila) imala je 4 razarača, 5 torpiljarki, 5 podmornica i 6 rečnih monitora uz nekoliko minolovaca i torpednih čamaca.

Ratovi

Vojska Druge poljske republike borila se u Poljsko-sovjetskom ratu 1920. i u Nemačkoj invaziji na Poljsku 1939.