Dehiscencija gornjeg polukružnog kanala uva
| Dehiscencija gornjeg polukružnog kanala uva | |
|---|---|
 | |
| Klasifikacija i spoljašnji resursi | |
| Specijalnost | neurologija |
| MKB-9-CM | 386.8 |
| eMedicine | ent/793 |
Dehiscencija gornjeg polukružnog kanala skup je auditivnih i vestibularnih simptoma koji su posledica postojanja dehiscencije ili otvora, u kosti koja prekriva gornji (zadnji) polukružni kanal unutrašnjeg uva. Simptomi u dehiscencija koštanog omotača gornjeg polukruznog kanala, koji se objašnjavaju fenomenom trećeg prozora, mogu dovesti do pojave brojnih vestibularnih i auditivnih simptoma. Kod nekih bolesnika simptomi se karakterišu isključivo vestibularnim simptomima, kod drugih isključivo auditivnim, dok treći imaju i auditivne i vestibularne simptome.[1]
Najveći broj bolesnika u stanju je da kontroliše svoje simptome, tako što izbegava provokativne nadražaje. Međutim kod oni koji imaju izražene simptome bolesti jedina preporuka je hirurško zatvaranje gornjeg polukružnog kanala, što se pokazalo uspešno u smanjivanju i potpunom otklanjanju simptoma bolesti.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Ovaj klinički sindrom u otorinolaringologiji prvi je opisao 1998. godine, Lojd Minor (Lloyd B. Minor).[2]
Minoru je analiza namerno izazvanih pokrete očiju pri zvučnim nadražajima, koji su se poklapali sa ravni gornjeg polukružnog kanala, (kod bolesnika sa dehiscencijom gornjeg polukružnog kanala) omogućila da identifikuje ovaj sindrom.
Tako je Minor otkrio da smer pokreta očiju potvrđuje teoriju trećeg mobilnog prozora.[3]
Etiologija[uredi | uredi izvor]
Membranozni lavirint (lat. labyrinthus membranaceus) je anatomska struktura unutrašnjeg uva koja po svom osnovnom obliku odgovara koštanom lavirintu u kome je smešten, samo je znatno tanji. Ispunjava ga endolimfa, koja sadrži namenske senzorne receptore vestibularnog i auditivnog sistema. Endolimfa sadrži visoku koncentraciju jona kalijuma, a nisku koncentraciju natrijuma. Ova jonska razlika je od suštinske važnosti za normalno fukcionisanje vestibularnog sistema. Smatra se da su promene u jonskom sastavu često uzrok nastanka vestibularnih poremećaja (bolesti).
Kod dehiscencije gornjeg polukružnog kanala, postoji mesto gde nedostaje kost, te na ovom mestu membranozni deo lavirinta ispunjen endolimfom može popustiti, a to se obično dešava nakon jakog zvučnom nadražaja. Ovo stanje naziva se „fenomen trećeg prozora“, jer anatomski gledano postoje dve tačke povećane popustljivosti, a to su ovalni prozor, mesto preko koga se zvučna energija prenosi na unutrašnje uvo i okrugli prozor odakle se zvučna energija rasipa nakon što je zvučni talas prošao kroz unutrašnje uvo. Prema tome ovaj otvor ili dehiscencija gornjeg polukružnog kanala je treći mobilni prozor unutrašnjeg uva, tako da su simptomi u ovom sindromu posledica tog fenomena. Zato u ovom sindromu, nadražaji koji dovode do kretanja pločice stapes ka unutra, kao što su jaki zvuci ili izduvavanje nosa, vrše pritisak na spoljašnji slušni kanal, izazivajući nadražaj gornjeg polukružnog kanala. Pokreti oka izazvani ovom ekscitacije su vertikalno-torzioni, oči se pokreću na gore, dok se gornji pol očne jabucice pokreće u smeru od dehiscencije gornjeg polukružnog kanala. Stimulusi koji dovode do kretanja pločice stapes ka spolja, kao što su negativan pritisak na spoljašnji slušni kanal ili pojačan unutarlobanjski pritisak (npr pri dubokom udahu ili kompresiji jugularne vene) obično rezultuje pokretima oka u istoj ravni, ali u suprotnom smeru; oči se kreću nadole, a gornji pol očne jabučice ide u smeru ka dehiscentnom polukružnom kanalu.[4]
Sindrom dehiscencije polukružnog kanala obično se dijagnostikuje kod bolesnika oko 45 godina starosti. Javlja se podjednako na desnom i levom uvu. Ipak sveukupno gledano 1/3 bolesnika ima promene sa obe strane. Kod ovih bolesnika, i pored toga najčešće, dominiraju simptomi dehiscencije samo sa jedne strane.[5]
| „ | Kod bolesnika kod kojih je prisutna dehiscencija polukružnog kanala samo sa jedne strane, obično je sa suprotne strane kost abnormalno tanka. Ovo dokazuje da je sindrom dehiscencije posledica razvojnog poremećaja. Histopatološki studije temporalnih kostiju pokazuju da 1-2% populacija ima abnormalno tanku kost koja prekriva gornji polukružni kanal. Prekid ovog tankog pokrivača koji se može pripisati traumi ili vremenu dovodi do pojave simptoma i znakova sindroma dehiscencije gornjeg polukružnog kanala.[6] | ” |
- Etiologija vestibularnih simptoma
Vestiblarni simptomi kod dehiscencija gornjeg polukružnog kanala uva direktno su posledica fenomena trećeg prozora unutrašnjeg uva. Jedan od glavnih funkcija vestibularnog sistema je da stalno održava stabilnu sliku posmatranog predmeta tokom pokreta glave, a to se postiže funkcijom vestibulo-okularnih refleksa. To znači sa se pri pokretima u ravni gornjeg polukružnog kanala, vestibulo-okularnom refleksu omogućava da slika i predmeti od interesovanja ostanu stabilni.
- Etiologija auditivnih simptoma
Auditivni simptomi kod ovog sindroma takođe su posledica manifestacije fenomena trećeg prozora usled dehiscencije. Zvuci koji se prenose putem kosti, kod ovih bolesnika pojačani su efektom dehiscencije, dok se zvučna energija koja se prenosi vazdušnim putem rasipa od kohlee ka dehiscentnom polukružnom kanalu.[7]
Klinička slika[uredi | uredi izvor]
Bolest se karakteriše; kod nekih bolesnika isključivo vestibularnim simptomima, kod drugih isključivo auditivnim, dok treći imaju i auditivne i vestibularne simptome.[7]
- Vestibularni znaci i simptomi
- Vrtoglavica, prouzrokovana jakim zvucima ili aktivnostima koje pojačavaju unutarlobanjski pritisak (kašalj, kijanje ili zatezanje).
- Opscilopsija, poigravanje slike pri hodu ili trčanju.
- Auditivni znaci i simptomi
- Autofonija, koju bolesnici opisuju kao da im sosptveni glas odjekuje glasnije i zvonkije ili da im je rezonanca sopstvenog glasa pojačana.
- Da sopstveni glas jače čuju na jednom uvu (najčešče na uvu gde je dehiscencija)
- Da imaju distorziju zvuka u obolelom uvu pri aktivnostima kao sto je npr. trčanje.
- Hiperosetljivost na zvučne nadražaje koji se prenose preko kosti
- Konduktivni pad sluha, koji je potvrđen na audiometriji.
Dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Dijagnoza dehiscencija gornjeg polukružnog kanala uva postavlja se na osnovu; anameneze fizikalnog pregleda i imidžing i funkcionalnih testova.[8]
Anamneza[uredi | uredi izvor]
Bolesnici u anamnezi najčešće navode sledeće vestibularne i auditivne simptome:
- Vestibularni simptomi
- Pojavu kratkotrajne vrtoglavice ili pomeranja predmeti u njihovom vidnom polju izazvanu zvučnnim nadražajima.
- Da kašljanje ili kijanje, takođe prouzrikuje kratkotrajnu vrtoglavicu ili da se predmeti u njihovom vidnom polju pomeraju
- Da se, ponekad predmeti u njihovom vidnom polju kreću u skladu sa njihovim pulsom (pulsatilna oscilopsija).
- Osećaj konstantne neravnoteže i nestabilnosti.
- Auditivni simptomi
Bolesnici u anamnezi najčešće navode sledeće auditivne simptome:
- Da „čuju“ kako im se oči kreću,
- Da čuju sopstveni glas (autofonija), nešto jače uvu na kome postoji dehiscencija
- Da imaju distorziju zvuka u obolelom uvu pri aktivnostima kao npr.tokom trčanja.
Fizikalni pregled[uredi | uredi izvor]
Kod nekih pacijenata Pritiskom na tragus (hrskavicu ispred usnog kanala), kod nekih bolesnika može se izazvati osećaj kretanja, dok se u tom trenutku istovremeno mogu uočiti brzi pokreti njihovih očiju.
Imidžing i funkcionalni testovi[uredi | uredi izvor]
- Kompjuterizovana tomografija temporalne kosti (KT)
KT temporalne kosti može se potvrditi dijagnoza, jer se na snimcima uočava otvor na koštanom delu polukružnog kanala. Međutim kod ovog pregleda treba voditi računa o mogućim lažno pozitivni rezultatima, koji mogu nastati i pri velikom uvećanju. Zato treba imati u vidu da KT snimak samo pomaže u postavljanju dijagnoze, dok je za postavljanje konačne dijagnoze presudna; klinička slika dopunjena funkcionalnim testovima.[9]
- Vestibularni evocirani miogeni potencijali (VEMP)
VEMP test koji se bazira na tome da je deo vestibularnog čula, koje se nalazi u unutrašnjem uvu kao i čulo sluha, mogu nadražiti jakim zvučnim signalima, pokazao se kao veoma korisna pomoćna, ali i nezaobilazna dijagnostičke metoda, kod mnogih vestibularnih oboljenja, pa i kod dehiscencija gornjeg polukružnog kanala uva.[10]
Kod ovog testa, bolesnik, sa zalepljenim elektrodama na vratu, leži sa malo podignutom glavom kako bi mišići vrata bili zategnuti. Preko ovih elektroda, nakon stimulacije jakim zvucima preko slušalice na bolesnikovoj glavi, beleži se odgovor fiziološki ili patološki odgovor vestibularnih refleksa.[11]
Terapija[uredi | uredi izvor]
Većina bolesnika ne zahteva posebnu terapiju jer dobro podnosi simptome zahvaljujući vremenom izgrađenom mehanizmu da izbegavaju nadražaje koji dovode do pogoršanja simptoma, kao sto su npr. jaki zvučni nadražaji.
Kod bolesnika kod kojih su simptomi izraženi, sa pulsirajućim oscilopsija, hroničnim oblikom nestabilnosti i autofonija, izbegavanje jakih zvučnih nadražaja mnogo im ne pomazže. oni najčešće zahtevaju hirurški tretman, koji podrazumeva zatvaranje dehiscencije (otvora), instrumentalnim pristupom kroz srednju lobanjsku jamu.[12]
U praksi se pokazalo da se bolji rezultati dobijaju, zatvaranjem gornjeg polukružnog kanala nego pokrivanje dehiscencije. Kod bolesnika sa obostranom dehiscencijom gornjeg polukružnog kanala u većini slučajeva dovoljno je izvršiti operaciju samo sa jedne strane, (one gde je dehiscencija više izražena).
Iako postoji mogućnost da bolesnik nakon operacije ostane bez sluha,[13] ova operacija prema dosadašnjim istraživanjima; ima veoma mali rizik od komplikacija, nasuprot vrlo dobrim rezultatima.
Nakon hirurške terapije bolesniici obično visše nemaju vestibularnih simptoma i autofoniju. Zatvaranjem gornjeg polukružnog kanala, rezultuje gubitkom njegove funkcije, ali nakon perioda oporavka posledice za pacijenta su minimalne.[14]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ A. Yew, G. Zarinkhou, M. Spasic, A. Trang, Q. Gopen, I. Yang: Characteristics and management of superior semicircular canal dehiscence. In: Journal of neurological surgery. Part B, Skull base. Band 73, Nummer 6, Dezember 2012,
- ^ Minor LB (January 2000). Superior canal dehiscence syndrome. The American Journal of Otology 21 (1): 9–19.
- ^ Minor LB, Cremer PD, Carey JP, Della Santina CC, Streubel SO, Weg N (October 2001). Symptoms and signs in superior canal dehiscence syndrome. Annals of the New York Academy of Sciences 942: 259–73
- ^ Basura GJ, Cronin SJ, Heidenreich KD. Dehiscence of the superior semicircular canal: a review of the literature on its possible pathogenic explanations. Neurology. 2014 Mar 18;82(11):1010.
- ^ Brandolini C, Modugno GC, Pirodda A. Dehiscence of the superior semicircular canal: a review of the literature on its possible pathogenic explanations. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Mar;271(3):435-7.
- ^ „Dehiscencija gornjeg polukružnog kanala”. Udruženje otologa i audiologa Srbije. Arhivirano iz originala 28. 04. 2016. g. Pristupljeno 17. 4. 2016.
- ^ a b FL Chi Variety of audiologic manifestations in patients with superior semicircular canal dehiscence. Otol Neurotol. 2010 Jan; 31(1):2-10.
- ^ da Cunha Ferreira S, de Melo Tavares de Lima MA. Superior Canal Dehiscence Syndrome. Braz J Otorhinolaryngol. 2006 May-Jun;72(3):414-8. Review.
- ^ Sepúlveda I, Schmidt T, Platín E. Use of cone beam computed tomography in the diagnosis of superior semicircular canal dehiscence. J Clin Imaging Sci. 2014 Sep 23;4:49.
- ^ Zhou, G., Cox, C. (2004). Vestibular Evoced Myogenic Potentials. American Journal of Audiology, vol. 13;135-143.
- ^ Komazec Z. Audiometrijska merenja. Završni rad iz uže spedijalizacije, Medicinski fakultet Novi Sad,2003.
- ^ Shaia WT, Diaz RC. Evolution in surgical management of superior canal dehiscence syndrome. Curr Opin Otolaryngol Head Neck Surg. 2013 Oct;21(5):497-502.
- ^ Vlastarakos PV, Proikas K, Tavoulari E, Kikidis D, Maragoudakis P, Nikolopoulos TP. Efficacy assessment and complications of surgical management for superior semicircular canal dehiscence: a meta-analysis of published interventional studies. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2009 Feb;266(2):177-86. . doi:10.1007/s00405-008-0840-4. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć). Epub 2008 Oct 25. Review. . PMID 18953551. Nedostaje ili je prazan parametar|title=(pomoć) - ^ Limb CJ, Carey JP, Srireddy S, Minor LB. Auditory function in patients with surgically treated superior semicircular canal dehiscence. Otol Neurotol. 2006 Oct; 27(7):969-980.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Dehiscencija gornjeg polukružnog kanala Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. april 2016)
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
