Karl Dragutin Brandajs
Karl Dragutin Brandajs | |
|---|---|
 Karl Dragutin Brandajs | |
| Datum rođenja | 23. januar 1912. |
| Mesto rođenja | Čalma, kod Sremske Mitrovice, Austrougarska |
| Datum smrti | 22. jul 2006. (94 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
| Supružnik | Bosa Cvetić |
Karl Dragutin Brandajs (Čalma, kod Sremske Mitrovice, 23. januar 1912 – Beograd, 22. jul 2006) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, privrednik i direktor preduzeća „Geneks”.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Karl Dragutin Brandajs rođen je 23. januara 1912. u Čalmi, kod Sremske Mitrovice. Potiče iz zemljoposedničke porodice. Njegov otac se zvao Sigmund, a majka Berta, rođena Bencl. Prva tri razreda osnovne škole završio je u rodnom mestu, a poslednji razred osnovne škole i nižu realnu gimnaziju pohađao je u Zemunu, a potom Trgovačku akademiju, koju je završio je 1929. godine. Sa rođakom Ivanom Brandajsom, bio je jedan od osnivača veslačkog kluba „Galeb“ u Zemunu. Po završetku akademije, iste godine, zaposlio se u Jugoslovenskoj udruženoj banci u Beogradu, gde je radio do juna 1941. godine.[1]
Marta 1941. mobilisan je u Jugoslovensku vojsku, neposredno pred napad Sila osovine na Kraljevinu Jugoslaviju. Tokom kratkotrajnog Aprilskog rata, zajedno sa svojom jedinicom stigao je do Podgorice, gde je su saznali za kapitulaciju. Uspeo je da izbegne zarobljavanje i u maju 1941. se vratio za Zemun, koji se tada našao u sastavu ustaške NDH. Sredinom 1942. kada su Nemci i ustaše počeli sa hapšenjima Jevreja, odlučio na prelazak u okupiranu Srbiju, navodno kao budući radnik nemačke organizacije Tot, u Boru.
Zaposlio se u magacinu nemačke firme „Karl Kuč“ na polovini puta Bor-Zaječar. U maju 1943. godine, premešten je u magacin nadomak Bora. Uhapšen je od strane Gestapa, oktobra 1943. i naredna dva i po meseca proveo je u logoru za taoce u Zaječaru, odakle je pobegao 21. decembra 1943. godine. Do kraja rata skrivao se po obližnjima selima Zvezdan i Leskovac, a jedno vreme bio je i u redovima lokalnog četničkog odreda. U Holokaustu je tokom 1942. izgubio roditelje, koji su ubijeni u logoru Jasenovac, i tri sestre, koje su ubijene od strane ustaša.
Priključio se Partizanima, zajedno sa suprugom, u septembru 1944. godine. Iste godine, krajem oktobra, premešten je za Beograd, gde je radio pri Komandi grada kao finansijski referent. Demobilisan je u novembru 1945. godine.
Nakon demobilisanja, zaposlio se u Industrijskoj banci Jugoslavije, gde je radio do oktobra 1946, kada je prešao u Narodnu banku FNRJ, i tamo ostao do 1948. godine. Tokom tog perioda, bio je šest meseci pri vojnoj misiji u Berlinu, gde je vodio finansije. U Ministarstvu spoljne trgovine Federativne Narodne Republike Jugoslavije proveo je prvih sedam meseci 1949, a zatim se zaposlio u Jugoslovenskoj izvoznoj i kreditnoj banci, gde je od 1949. do 1952. radio u predstavništvu banke u Trstu.
U preduzeću Geneksu (General eksport) bio je od njegovog osnivanja do 1970, kada je prvi put penzionisan. Bio je na čelu firme „Combik Ges m. b. H.“ u Beču, Geneksovog zastupništva za Austriju od 1970. do konačnog penzionisanja 1977. godine. Tokom rada u „Geneksu” bio je direktor, vršilac dužnosti direktora i direktor zastupništva.
U braku sa drugom suprugom Bosom Cvetić, istaknutom učesnicom Narodnooslobodilačke borbe, društveno-političkom radnicom i junakom socijalističkog rada imao je sina Branka. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju, u Beogradu, gde je prethodno sahranjena njegova supruga.
Odlikovan je Ordenom rada sa zlatnim vencem (1978).
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Gaon, Aleksandar; Darvaš, Andrija; Kovač, Teodor; Panić, Barbara; Petaković, Jelena; Radovanović, Aleksandar; Rafailović, Aleksandar; Račić, Nikola; Spasojević, Tamara (2011). Znameniti Jevreji Srbije: biografski leksikon (na jeziku: srpski). Beograd : Savez jevrejskih opština Srbije. str. 40. ISBN 978-86-915145-0-1. Arhivirano iz originala 02. 03. 2021. g. Pristupljeno 10. 03. 2021.