Kosmidion
Kosmidion je bilo jedno od predgrađa vizantijskog Carigrada, koje se nalazilo na obali Zlatnog roga, izvan gradskih bedema, a danas se na tom prostoru nalazi kvart Ejup. Svoj naziv je dobilo prema svetilištu posvećenom svetim Kozmi i Damjanu, podignutom početkom V veka, u kome je kasnije sahranjen vizantijski car Mihajlo IV Paflagonac (1034—1041). Kod Kosmidiona je 15.06. 1410. godine vođena bitka između Muse i Sulejmana, sinova Bajazita I (1389—1403), koji su se borili u građanskom ratu, koji je Otomansku imperiju zahvatio posle Angorske bitke 1402. godine. U njoj su učestvovali srpski plemići, Vuk Lazarević i Brankovići (Lazar i Đurađ), boreći se na Sulejmanovoj odnosno despot Stefan, koji se borio na Musinoj strani.
Svetilište svetih Kozme i Damjana[uredi | uredi izvor]
Crkva posvećena svetim Kozmi i Damjanu je podignuta početkom V veka, u vreme cara Teodosija II (408—450). Tokom narednih vekova, brojna čuda su pripisana ovom svetilištu, tako da se oko njega razvio manastir, koji se prvi put pominje u VI veku, a u kome su monasi besplatno lečili bolesne.
Manastirska crkva je porušena 626. godine, u vreme kombinovane avarsko-slovensko-arapske opsade Carigrada, pošto se nalazila izvan Dvostrukih bedema Teodosija II. Obnovljena je pre VIII veka, a veliku obnovu doživljava krajem prve polovine XI veka, tokom vladavine Mihajla IV. Izgrađena je nova manastirska crkva, koja je ukrašena mozaicima i mermernim potpornim zidovima, a u sklopu manastirskog kompleksa su napravljena kupatila, fontane i vrtovi. On se zbog teške bolesti (bolovao je od epilepsije) povukao manastir, u decembru 1041. godine i kasnije se u njemu i zamonašio, neposredno pred smrt (10. decembra 1041), a sahranjen je u manastirskoj crkvi.
Manastir Kosmidion je postojao i tokom poslednjih vekova Vizantije i često se pominje u izvorima iz doba Paleologa. Uništen je 1453. godine, tokom otomanske opsade Carigrada, u kojoj je grad zauzet, a poslednji vizantijski car, Konstantin Dragaš (1449—1453), je poginuo.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kazhdan, Alexander P., ur. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York [u.a.]: Oxford Univ. Press. ISBN 978-0-19-504652-6.