Kumstvo

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

„Kum (srodstvo)” i „Kumovi (srodstvo)” preusmeravaju ovde. Za druge upotrebe prvog preusmerenja pogledajte stranicu Kum. Za druge upotrebe drugog preusmerenja pogledajte stranicu Kumovi.
Detalj sa „Prozora za krštenje” u Episkopskoj katedrali Svete Marije u Memfisu, u Tenesiju, koji prikazuje kumove iz sredine 20. veka.
Rimokatolički sveštenik krsti dete.

Posebno mesto u porodičnim odnosima zauzima jedna osoba koja nije u krvnom srodstvu ni sa kim iz porodice — kum.[1] Kum je zaštitnik porodice, a kumstvo je duhovno srodstvo.[2][3][4] Ovaj običaj poznat je svim Slovenima i vodi poreklo iz prehrišćanskih vremena.[5] Kum je nekada bio posrednik između porodice i predaka, a kroz Crkvu je kumstvo ukorenjeno u kumstvu Svetog Jovana Krstitelja – Hristovog kuma. Kumim te Bogom i Svetim Jovanom – govorilo se kad se tražilo od nekoga da kumuje. Kumstvo se ne odbija. Kum je nekada bio samo jedan za čitav rod, ali danas svaka porodica ima svoga kuma. Jedan kum treba da kumuje u svim bitnim događajima – na venčanju, kao i na krštenju, prilikom davanja imena detetu. Kum se kao otac stara za duhovni put svojih kumčića. Kumstvo se nasleđuje i prenosi, ali nekada, ako je neuspešno, može i da se prekine. Za kuma se nikad ne uzima komšija – sa kojim se uvek može posvađati, a kumstvo je svetinja. Kum, pa Bog – govorilo se u nekim krajevima, dok su u drugim bili umereniji – što je Bog na nebu, to je kum na zemlji. Kum je mili i zlatni. Pred kumom se skida kapa, pada se na kolena, ljubi se zemlja, celiva se u prsa, kumu se drži zdravica na slavi.[6] Sa kumovljevom se porodicom ne sklapaju brakovi, jer već postoji srodstvo – svi članovi njegove porodice takođe su kumovi. U verskim i u građanskim pogledima, kum obično buda osoba koju roditelji izaberu da se zainteresuje za detetovo vaspitanje i lični razvoj, da ponudi mentorstvo ili zatraži zakonsko starateljstvo nad detetom ako se nešto desi roditeljima.[7][8]

Hrišćanstvo[uredi | uredi izvor]

Poreklo i istorija[uredi | uredi izvor]

Krstionica u katedrali u Magdeburgu

Još u 2. veku nove ere, krštenje novorođenčadi je počelo da dobija na prihvatanju među prvim hrišćanima za duhovno pročišćenje i društvenu inicijaciju odojčadi,[9] zahtev za izvesnim ispovedanjem vere zahtevao je korišćenje odraslih koji su bili sponzori za dete. Oni su vokalizovali ispovedanje vere i delovali kao garanti duhovnih uverenja deteta.

Obično su ovi sponzori bili prirodni roditelji deteta, kao što je 408. godine naglasio sveti Avgustin koji je sugerisao da mogu, čini se izuzetno, biti i drugi pojedinci.[10] U roku od jednog veka, Јустинијанов зборник ukazuje da su roditelji skoro potpuno zamenjeni u ovoj ulozi.[11] Ovo je razjašnjeno 813. godine kada je Sinod u Majncu zabranio prirodnim roditeljima da budu kumovi svojoj deci.[12]

Do 5. veka, muški sponzori su se nazivali „duhovnim očevima“, a do kraja 6. veka su se pominjali kao „saputnici“ i „komateri“, što sugeriše da se na njih gleda kao na duhovne saroditelje.[13] Ovaj obrazac je obeleženo stvaranjem zakonskih prepreka za brak koje su bile paralelne onima za druge oblike srodstva. Justinijanov dekret iz 530. godine zabranjuje brak između kuma i njegovog kumčeta, a ove prepreke su nastavile da se množe sve do 11. veka, zabranjujući brak između prirodnih i duhovnih roditelja, ili onih koji su s njima direktno povezani.[14] Kako se miropomazanje pojavilo kao zaposeban obred od krštenja iz 8. veka, pojavio se i drugi skup sponsora, sa sličnim zabranama.[15] Tačan obim ovih duhovnih odnosa kao prepreka za brak u katoličanstvu bio je nejasan sve do Tridentskog sabora, koji ga je ograničio na odnose između kumova, deteta i roditelja.[16]

Tokom reformacije[uredi | uredi izvor]

Luter, Cvingli i Kalvin su sačuvali krštenje dece protiv napada radikalnijih reformatora, uključujući anabaptiste, a sa njim i sponzore na krštenju.[17] Međutim, Luter se oštro protivio bračnim barijerama koje je to stvorilo, Cvingli je naglašavao ulogu roditelja i pastora, a ne „svedoka“, u verskoj nastavi, a Kalvin i njegovi sledbenici su više voleli da sponzori budu prirodni roditelji.[18] Jedan kum je zadržan u krštenju u Ženevi i među francuskim kalvinistima, ali su ih neki Kalvinovi sledbenici, posebno u Škotskoj i na kraju u engleskim kolonijama u Americi, u potpunosti odbacili.[19]

Broj sponzora[uredi | uredi izvor]

U ranoj crkvi, izgleda da je jedan sponzor bio norma, ali u ranom srednjem veku, izgleda da ih je bilo dvoje, po jedan svakog pola, i ova praksa se uglavnom zadržala u pravoslavnom hrišćanstvu.[20] Godine 888, Katolički sabor u Mecu pokušao je da ograniči broj na jedan, ali izgleda da se proliferacija nastavila.[21] U Španiji početkom 14. veka biralo se čak 20 kumova.[22] U Engleskoj, Sinod iz Vorčestera (1240) odredio je tri sponzora (dva istog pola i jedan suprotnog), i to je ostalo kao norma u Engleskoj crkvi.[23] Tridentski sabor je pokušao da ograniči broj kumova na jednog ili dva, ali praksa se razlikovala u katoličkom svetu.[24]

Moderne prakse[uredi | uredi izvor]

Anglikanska zajednica[uredi | uredi izvor]

Engleska crkva, matična crkva anglikanske zajednice, zadržala je kumove u krštenju, formalno uklonivši bračne barijere 1540. godine, ali je pitanje uloge i statusa kumova nastavilo da se raspravlja u engleskoj crkvi.[25] Oni su ukinuti 1644. godine putem Direktorijuma javnog bogosluženja koji je proglasio parlamentarni režim Engleskog građanskog rata, ali su nastavili da se koriste u nekim župama na severu Engleske.[26] Posle restauracije 1660. ponovo su uvedeni u anglikanstvo, uz povremene primedbe, ali su ih odbacile skoro sve nesložne crkve.[27] Postoje neki dokazi da je obnovljena institucija izgubila deo svog društvenog značaja kao i svoju univerzalnost.[28]

Trenutno u Engleskoj crkvi rođaci mogu biti kumovi, i iako nije jasno da li roditelji mogu biti kumovi, ponekad jesu. Kumovi treba da budu kršteni i potvrđeni (iako nije jasno u kojoj Crkvi), ali se od zahteva za potvrđenje može odustati. Ne postoji uslov da sveštenstvo krsti one koji nisu u njihovim parohijama, a krštenje se može razumno odložiti kako bi se ispunili uslovi, uključujući odgovarajuće kumove. Kao rezultat toga, pojedini klerici imaju značajno diskreciono pravo u pogledu kvalifikacija kumova.[29] Mnogi „savremeni anglikanski obredi takođe zahtevaju od roditelja i kumova da odgovore u ime beba [krštenih] kandidata.“[30]

Luteranske crkve[uredi | uredi izvor]

Luterani slede sličnu teologiju kumova kao rimokatolici. Veruju da kumovi „pomažu [deci] u njihovom hrišćanskom vaspitanju, posebno ako ostanu bez roditelja“.[31] Luterani, kao i rimokatolici, veruju da kum mora biti i kršteni i potvrđeni hrišćanin.[31] Neki luterani takođe slede rimokatoličku tradiciju da hrišćanin koji nije povezan sa luteranskom denominacijom može služiti kao svedok, a ne kao kum.[32]

Vera i običaji[uredi | uredi izvor]

Srpski narod sazvežđe Mlečni put zove Kumovom slamom.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Roth, John K. (1. 12. 2005). Ethics (na jeziku: engleski). Salem Press. str. 595. ISBN 9781587651724. 
  2. ^ "Counting on Kin: Social Networks, Social Support, and Child Health Status." Shawn Malia Kana'iaupuni, Katharine M Donato, Theresa Thompson-Colón, Melissa Stainback. Social Forces. Chapel Hill: Mar 2005.Vol.83, Iss. 3; pg. 1137, 28 pgs
  3. ^ "Las Comadres as a social support system." Rebecca A Lopez. Affilia. Thousand Oaks: Spring 1999.Vol.14, Iss. 1; pg. 24, 18 pgs.
  4. ^ "The Forgotten Liberator: Buenaventura Martínez and Yucatán's Republican Restoration." Terry Rugeley. Mexican Studies. Berkeley: Summer 2003.Vol.19, Iss. 2; pg. 331
  5. ^ Fitzgerald, Timothy (1994). Infant BaptismNeophodna slobodna registracija (na jeziku: engleski). Liturgy Training Publications. str. 17. ISBN 9781568540085. 
  6. ^ Rojcewicz, Rebekah (2009). Baptism is a Beginning (na jeziku: engleski). Liturgy Training Publications. str. 24. ISBN 9781568544984. „In earlier times the role of godparent carried with it a legal responsibility for the child, should they become orphaned. Today, being a godparent is not legally binding and carries no legal rights, although godparents may also serve as legal guardians for children if this arrangement is documented in a valid will.” 
  7. ^ Marty, Martin E. (1962). Baptism: A User's Guide (na jeziku: engleski). Augsburg Books. str. 139. ISBN 9781451414080. 
  8. ^ S. Ringen, What democracy is for: on freedom and moral government (Princeton University Press, 2007), p. 96.
  9. ^ J. H. Lynch, Godparents and Kinship in Early Medieval Europe (Princeton, NJ, 1980), p. 114.
  10. ^ W. Parsons, ed., Saint Augustine, Letters, The Fathers of the Church, 18 (New York, 1953), pp. 134-5.
  11. ^ P. Kruger, ed., Corpus Iuris Civis, vol. 3, Codex Iustinianus (Dublin and Zurich, 1970), v, 4, 26, p. 197.
  12. ^ „Godparent”. Encyclopædia Britannica. 
  13. ^ S. W. Mintz and E. R. Wolf, 'An analysis of ritual co-parenthood', Southwestern Journal of Anthropology, 6 (1950), p. 344.
  14. ^ C. E. Smith, Papal Enforcement of Some Medieval Marriage Laws (Port Washington, WI, and London, 1940), p. 48.
  15. ^ P. Cramer, Baptism and Change in the Early Middle Ages c. 200 – c. 1150, Cambridge Studies in Medieval Life and Thought, 4th series, 20 (Cambridge, 1993), p. 179.
  16. ^ N. P. Tanner, ed., Decrees of the Ecumenical Councils, 1, (London and Georgetown Washington DC, 1990), p. 757.
  17. ^ J. D. C. Fisher, ed., Christian Initiation: the Reformation Period, Alcuin Collections, 51 (London, 1970), p. 171.
  18. ^ H. T. Lehmann and J. Pelikan, eds, Luther Works, 45 St Louis MO and Philadelphia, PA (1958-67), p. 24; W. P. Stephens, The Theology of Huldrych Zwingli (Oxford, 1986), p. 194.
  19. ^ W. Coster, Baptism and Spiritual Kinship in Early Modern England (Ashgate, 2002), pp. 84-5.
  20. ^ S. Gudeman, 'The compadrazgo as a reflection of the natural and spiritual person', Proceedings of the Royal Anthropological Institute (1971), p. 48.
  21. ^ J. Goody, The Development of Family and Marriage in Europe (Cambridge, 1983), p. 199.
  22. ^ G. M. Foster, 'Confradia and compadrazgo in Spain and Spanish America', Southwestern Journal of Anthropology, 9 (1953), p. 3.
  23. ^ J. D. C. Fisher, ed., Christian Initiation: Baptism in the Medieval West. A Study in the Disintegration of the Primitive Rite of Initiation, Alcuin Collections, 47 (London, 1965), p. 157.
  24. ^ N. P. Tanner, ed., Decrees of the Ecumenical Councils, 1, (London and Georgetown Washington DC, 1990), p. 747.
  25. ^ W. Coster, Baptism and Spiritual Kinship in Early Modern England (Ashgate, 2002), p. 87.
  26. ^ C. Durston, 'Puritan rule and the failure of cultural revolution', in C. Durston and J. Eales, eds, The Culture of English Puritanism (London, 1986), p. 227.
  27. ^ H. Davis, Worship and Theology in England, from Andrews to Baxter and Fox 1603-1690 (Princeton, NJ, 1975) p. 384.
  28. ^ W. Coster, Baptism and Spiritual Kinship in Early Modern England (Ashgate, 2002), pp. 269-273.
  29. ^ The Canons of the Church of England, 6th edn (London, 2000).
  30. ^ Hefling, Charles; Shattuck, Cynthia (1. 7. 2006). The Oxford Guide to The Book of Common Prayer: A Worldwide Survey (na jeziku: engleski). Oxford University Press. str. 487—. ISBN 9780199723898. 
  31. ^ a b Luther's Small Catechism with Explanation (Concordia Publishing House, 1991 edition). Retrieved 2010-16-05.
  32. ^ Godparents at LCMS.org. Retrieved 2010-16-05.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Alum, R., 1977, "El Parentesco Ritual en un Batey Dominicano [Ritual Kinship in a Dominican Batey]," Revista Eme-Eme. Santiago de los Caballeros, Dominican Republic: Universidad Católica Madre y Maestra; V (26): 11-36.
  • Berruecos, L., 1976, El Compadrazgo en América Latina; Análisis Antropológico de 106 Casos. México: Instituto Indigenista Interamericano.
  • Foster, G., 1953, “Cofradia and compadrazgo in Spain and Spanish America,” Southwestern Journal of Anthropology; 9:1-28.
  • Gudeman, S.; & S. B. Schwartz, 1984, Cleansing Original Sin; Godparenthood and Baptism of Slaves in 18th-Century Bahia; IN: R. T. Smith, ed.; Kinship Ideology and Practice in Latin America. Chapel Hill: University of North Carolina Press; pp. 35–58.
  • Nutini, Hugo, and Betty Bell, 1980, Ritual Kinship: The Structure of the Compadrazgo System in Rural Tlaxcala. Princeton: Princeton University Press.
  • Nutini, Hugo, 1984, Ritual Kinship: Ideological and Structural Integration of the Compadrazgo System in Rural Tlaxcala. Princeton: Princeton University Press.
  • Ossio, J., 1984, Cultural Continuity, Structure, and Context; Some Peculiarities of the Andean Compadrazgo; IN: R. T. Smith, ed.; Kinship Ideology and Practice in Latin America. Chapel Hill: University of North Carolina Press; pp. 118–46.
  • Velez‐Calle, A., Robledo‐Ardila, C., & Rodriguez‐Rios, J. D. (2015). On the influence of interpersonal relations on business practices in Latin America: A comparison with the Chinese guanxi and the Arab Wasta. Thunderbird International Business Review, 57(4), 281-293.
  • B., Melton, Gary (22. 12. 2017). Psychological evaluations for the courts : a handbook for mental health professionals and lawyers. ISBN 978-1-4625-3266-7. OCLC 1026274671. 
  • Millar, Dorothy Squatrito (2013). „Guardianship Alternatives: Their Use Affirms Self-Determination of Individuals with Intellectual Disabilities”. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities. 48 (3): 291—305. ISSN 2154-1647. JSTOR 23880988. 
  • McSwiggan, Sally; Meares, Susanne; Porter, Melanie (mart 2016). „Decision-making capacity evaluation in adult guardianship: a systematic review”. International Psychogeriatrics (na jeziku: engleski). 28 (3): 373—384. ISSN 1041-6102. PMID 26412394. S2CID 33108335. doi:10.1017/S1041610215001490. 
  • Frolik, Lawrence A. (2012). „Guardianship reform: When the best is the enemy of the good”. Stanford Law & Policy Review. 9 (2): 347—358 — preko Hein Online. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kumstvo na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кумство&oldid=27674122”