Mazu (boginja)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mazu
Statua Lin Monijang
Nematerijalno kulturno nasleđe
RegionKina
Svetska baština Uneska
Unesko oznaka00227
Datum upisa2009

Mazu ili Matsu je kineska boginja mora poznata i po nekoliko drugih imena i titula. Mazu je proglašena za boginju - Lin Monijang, šamanka iz Fuđena za koju se kaže da je živela u kasnom 10. veku. Nakon svoje smrti, postala je poštovana kao božanstvo čuvara kineskih moreplovaca, uključujući ribare i mornare. Njeno obožavanje se proširilo po obalnim regionima Kine i prekomorskim kineskim zajednicama širom jugoistočne Azije. Tradicionalno se smatralo da Mazu luta morima, štiteći svoje vernike čudesnim delima. Njeni vernici je sada generalno smatraju moćnom i dobroćudnom Kraljicom neba.

Obožavanje Mazu je popularno na Tajvanu jer su mnogi rani kineski doseljenici na Tajvanu bili Hoklo ljudi iz Fuđena. Njen festival je veliki događaj na Tajvanu. Pod Si Đinpingom, hodočašća vezana za Mazu postala su putanja za širenja uticaja Komunističke partije Kine radi promovisanja kineskog ujedinjenja.[1][2]

Imena i titule[uredi | uredi izvor]

Pored Mazu[3][4] ili Ma-tsu, što znači „predak po majci“[5] „majka“,[6] „baka“,[7] Lin Monijang se obožava pod raznim drugim imenima.

Iako mnogi Mazu hramovi poštuju njene titule Tianhou i Tianfei, postalo je uobičajeno da joj se nikada ne mole pod tim imenima u hitnim slučajevima jer se verovalo da bi se Mazu, čuvši jednu od njenih formalnih titula, mogla osećati obaveznom da se doteruje i obuče kako priliči njenom položaju pre nego što primi molbu. Smatralo se da su molitve koje su je prizivale kao Mazu brže uslišane.[8]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Navodna grobnica Lin Monijanga u Nanganu na ostrvima Matsu

Veoma malo se zna o istorijskoj Lin Monijang.[5] Ona je očigledno bila šamanka iz malog ribarskog sela na ostrvu Meidžou, deo okruga Putjen[9] u Fuđenu, krajem 10. veka.[5] Međutim, verovatno nije živela tamo, već na obližnjem kopnu.[10][a] Tokom ove ere, Fuđen je bio centar priliva izbeglica koje su bežale od invazija severne Kine i pretpostavljeno je da je Mazu kult predstavljao hibridizaciju kineske i domorodačke kulture.[12] Najraniji zapis o njenom kultu je iz dva veka kasnije, natpis iz 1150. godine koji pominje „mogla je da proriče čovekovu sreću i nesreću“ i „posle njene smrti, ljudi su joj podigli hram na njenom rodnom ostrvu“.[5]

Legenda[uredi | uredi izvor]

Legende o životu Lin Monijang su široko uspostavljene do 12. veka. [5]

Za nju se govorilo da je rođena u Kraljevstvu Min,[5]  960 n.e, prva godina dinastije Sung.[b] Velika zbirka o poreklu i razvoju tri učenja i istraživanju božanskog, međutim, postavila je njeno rođenje mnogo ranije, u 742.[14]

Rani izvori govore o njoj kao o "gospođici Lin"; njeno ime Mo („Tiha“)[15] ili Monijang („Tiha devojka“) pojavilo se kasnije. Rečeno je da je izabrana kada nije plakala nakon rođenja[6]; ostala je tiho i zamišljeno dete još četiri godine.[15] Za nju se govorilo da je bila šesta[6] ili sedma ćerka Lin Juana. Za Mazu je rečeno da je bila opčinjena statuom Guanjin u hramu koji je posetila kao dete, nakon čega je postala vatreni budista.[15]

Često se govori da je proučavala versku literaturu,[16] da je savladala Konfučija i glavne budističke sutre.[7] Umela je da se manifestuje i na daljinu i koristila je ovu moć da obiđe bašte u okolnom selu, iako je tražila dozvolu vlasnika pre nego što je sakupila cveće da ponese kući.[15] Iako je počela da pliva tek sa relativno kasnih 15 godina, ubrzo je u tome briljirala. Rečeno je da je stajala na obali u crvenoj odeći da vodi ribarske čamce kući, bez obzira na surovo ili opasno vreme. Upoznala je taoističkog besmrtnika na fontani[15] u šesnaestoj godini i dobila amajliju[17] ili dve bronzane ploče koje je prevela[15] ili koristila za isterivanje demona, za isceljenje bolesnika[7] i za sprečavanje katastrofa.[15] Za nju se takođe govorilo da stvara kišu tokom suše.[16]

Glavna legenda se tiče njenog spasavanja jednog ili nekih članova svoje porodice kada su bili uhvaćeni na moru tokom tajfuna, kada je imala 16 godina.[16]

U ranijim zapisima, Mazu je umrla neudata sa 27 ili 28 godina.[5] (Njen celibat se ponekad pripisivao zavetu koji je dala nakon što je izgubila brata na moru.)[14] Datum njene smrti je na kraju postao konkretan datum dvostrukog devetog festivala 987.[18] čime je po zapadnom računanju imala 27 godina i 28 tradicionalnim kineskim datiranjem. Rečeno je da je umrla u meditaciji,[14] iako u nekim izveštajima nije umrla već se sama popela na planinu i uznela se na nebo kao boginja[16] u snopu jarke svetlosti.[18] U drugima je umrla protestujući zbog neželjene veridbe.[5] Druga legenda navodi njenu smrt u 16. godini, govoreći da se udavila nakon što se iscrpila u neuspelom pokušaju da pronađe svog izgubljenog oca,[16] naglašavajući njenu roditeljsku pobožnost.[17] Njen leš je potom izbačen na obalu ostrva Nangan, gde se čuva grobnica za koju se kaže da je njena.

Mitovi[uredi | uredi izvor]

Statua Mazu (u sredini), sa fenjerom u Veihaju

Pored legendi o njenom zemaljskom životu, Mazu se pojavljuje u brojnim kineskim mitovima.

Nasleđe[uredi | uredi izvor]

Hram Tean Hou u Kuala Lumpuru, Malezija

Danas se mazuizam praktikuje u oko 1500 hramova u 26 zemalja širom sveta, uglavnom u istočno-azijskoj kulturnoj sferi ili u prekomorskim kineskim zajednicama. Od ovih hramova, skoro 1000 se nalazi na Tajvanu,[19] što predstavlja udvostručenje od 509 hramova zabeleženih 1980. godine i više desetina puta više od broja zabeleženih pre 1911. godine.[3] Ovi hramovi su generalno registrovani kao taoistički, iako se neki smatraju budističkim.[20] U Hong Kongu postoji više od 90 Mazu hramova. U kontinentalnoj Kini, mazuizam je formalno klasifikovan kao kult izvan budizma i taoizma, iako brojni budistički i taoistički hramovi uključuju njena svetilišta. Njeno obožavanje je uglavnom dozvoljeno, ali se ne ohrabruje, sa većinom preživelih hramova koncentrisanih oko Putjena u Fuđenu. Postoji više od 40 hramova u Guangdungu i Hajnanu i više od 30 u Džeđangu i Đangsuu, ali mnogi istorijski hramovi se sada tretiraju kao muzeji i njima upravljaju lokalni parkovi ili kulturne agencije. Od ranih 2000-ih, dozvoljeno je hodočašće sa Tajvana u hramove u Fuđenu.[21] Hram A-Ma na ostrvu Makao je verovatan izvor njegovog imena na portugalskom i engleskom; istorijski i zaštićeni hram Tin Hau, zaliv Kozvej u Hong Kongu je izvor imena oblasti Tin Hau iz kantonskog izgovora jedne od Mazuovih titula, „Carica neba“. Hram Mazu u Melburnu je najveći kineski hram u Australiji.

Najviša statua boginje na svetu je visine 42,3 m - Mazu iz Tianjina koja je podignuta 2012.

Hodočašća[uredi | uredi izvor]

Primarni hramski festival u mazuizmu je tradicionalni rođendan Lin Monijang 23. dana 3. meseca kineskog lunarnog kalendara. Na Tajvanu se održavaju dva velika hodočašća u njenu čast. Na oba festivala, hodočasnici hodaju više od 300 kilometara da bi između dva hrama poneli nosiljku sa statuama boginje.[22][23] Još jedan veliki festival je onaj oko hrama Tijanhou u Lukangu.[24] U zavisnosti od godine, dan festivala Mazu može pasti već sredinom aprila ili čak sredinom maja.[25]

Godišnjica njene smrti ili navodnog vaznesenja na nebo takođe se slavi, obično na Dupli deveti festival (devetog dana devetog meseca po lunarnom kalendaru).[20]

Aktivnosti vlade[uredi | uredi izvor]

Odeljenje za rad Ujedinjenog fronta Centralnog komiteta Komunističke partije Kine (KPK) sve više koristi Mazu kao oruđe za zalaganje za kinesko ujedinjenje.[26][27][28][29][30] Godine 2011, generalni sekretar KPK Si Đinping dao je instrukcije kadrovima da „u potpunosti iskoriste“ Mazu za napore kineskog ujedinjenja.[2]

U umetnosti[uredi | uredi izvor]

Detalj slike iz 18. veka koja prikazuje Mazu tokom njenog spasavanja izaslanika dinastije Sung u Goreo 1123. na otvorenom moru

Nakon smrti, Mazu je ostala upamćena kao mlada dama koja je nosila crvenu haljinu dok je lutala morima.[9] U religioznim statuama, ona je obično odevena u odeću carice i ukrašena dodacima.[31] Njene hramove obično štite bogovi vrata koji se razlikuju po izgledu, ali su često demoni.[31]

Lin Monijang (2000), manja fuđenska TV serija, bila je dramatizacija Mazuinog života kao smrtnika. Mazu (海之傳說媽祖, 2007) je bio tajvanski animirani igrani film kineske kompanije za proizvodnju karikatura, koji prikazuje njen život kao šamanke i boginje.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ She may have been born on the mainland as well.[11]
  2. ^ The coincidence of the date, only attested in late sources, is often doubted by modern scholars such as Clark.[13]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „China hopes Mazu, a sea goddess, can help it win over Taiwan”. The Economist. 15. 6. 2023. ISSN 0013-0613. Pristupljeno 2023-06-16. „Officials in Beijing hope Mazu will help them in a different way. The United Front Work Department, the Communist Party branch with the job of boosting China’s influence abroad, views the goddess as a tool to win Taiwanese hearts and minds. Mazu—or Lin Moniang, as she was known before becoming a goddess—hailed from a small fishing village on the island of Meizhou in the province of Fujian. Today worshippers make pilgrimages to her ancestral temple there. That is useful to China, which has been supporting Mazu-related cultural exchanges with Taiwan since the late 1990s. Local offices of the United Front talk openly of using Mazu to "strengthen Taiwan’s patriotic unification force". If they can turn Taiwan’s love of Mazu into love of the motherland, that would make it easier to peacefully bring Taiwan back under the mainland’s rule.” 
  2. ^ a b „China's atheist Communist Party encourages folk religion”. The Economist. 19. 9. 2019. ISSN 0013-0613. Pristupljeno 2023-06-16. „In 2011 Mr Xi urged officials to "make full use" of Mazu to woo Taiwanese, most of whom have ancestral ties with the mainland.” 
  3. ^ a b Boltz (1986).
  4. ^ Irwin (1990).
  5. ^ a b v g d đ e ž Clark (2007).
  6. ^ a b v Yuan (2006).
  7. ^ a b v Giuffrida (2004).
  8. ^ „翌天昭佑”, The Battle of Fisherman's Wharf, Hong Kong: Blogspot, 2009 .
  9. ^ a b Duyvendak (1938).
  10. ^ Clark (2006).
  11. ^ Clark (2015), str. 126.
  12. ^ Clark (2015).
  13. ^ Clark (2015), str. 130–1.
  14. ^ a b v Boltz (2008).
  15. ^ a b v g d đ e Yuan (2006).
  16. ^ a b v g d Crook (2014).
  17. ^ a b Boltz (2008).
  18. ^ a b Yuan (2006).
  19. ^ Santiago, Erin de, „Mazu (Matsu), the Chinese Goddess of the Sea”, Things to Do, Viator, Arhivirano iz originala 23. 9. 2014. g., Pristupljeno 23. 9. 2014 .
  20. ^ a b Boltz (2008).
  21. ^ Hsun Chang, "Multiple Religious and National Identities: Mazu Pilgrimages across the Taiwan Strait after 1987," in Cheng-tian Kuo (Ed.), Religion and Nationalism in Chinese Societies, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2017, 373–396.
  22. ^ „Mazu Pilgrimage from Zhenlan Temple, Dajia”. Taiwan Gods. Ministry of the Interior. Arhivirano iz originala 23. 04. 2021. g. Pristupljeno 5. 6. 2021. 
  23. ^ „Baishatun Mazu Foot Pilgrimage”. Taiwan Gods. Ministry of the Interior. Arhivirano iz originala 28. 11. 2022. g. Pristupljeno 5. 6. 2021. 
  24. ^ Keeling, Stephen (2013), „Mazu's Birthday”, The Rough Guide to Taiwan, Rough Guides, ISBN 9781409350613 .
  25. ^ „Gregorian-Lunar Calendar Conversion Table”, Hong Kong Observatory, Hong Kong: Government of the Hong Kong Special Administrative Region, 2015 .
  26. ^ Fong, Brian C.H.; Jieh-min, Wu; Nathan, Andrew J. (2020-12-30). „China's influence on Taiwan’s religions”. Ur.: Fong, Brian C. H.; Wu, Jieh-min; Nathan, Andrew J. China's influence and the Center-periphery Tug of War in Hong Kong, Taiwan and Indo-Pacific (na jeziku: engleski) (1 izd.). Abingdon, Oxon ; New York, NY : Routledge, 2021.: Routledge. ISBN 978-1-003-08843-1. S2CID 229424691. doi:10.4324/9781003088431-19. 
  27. ^ „China hopes Mazu, a sea goddess, can help it win over Taiwan”. The Economist. 15. 6. 2023. ISSN 0013-0613. Pristupljeno 2023-06-16. „Officials in Beijing hope Mazu will help them in a different way. The United Front Work Department, the Communist Party branch with the job of boosting China’s influence abroad, views the goddess as a tool to win Taiwanese hearts and minds. Mazu—or Lin Moniang, as she was known before becoming a goddess—hailed from a small fishing village on the island of Meizhou in the province of Fujian. Today worshippers make pilgrimages to her ancestral temple there. That is useful to China, which has been supporting Mazu-related cultural exchanges with Taiwan since the late 1990s. Local offices of the United Front talk openly of using Mazu to "strengthen Taiwan’s patriotic unification force". If they can turn Taiwan’s love of Mazu into love of the motherland, that would make it easier to peacefully bring Taiwan back under the mainland’s rule.” 
  28. ^ „China's atheist Communist Party encourages folk religion”. The Economist. 19. 9. 2019. ISSN 0013-0613. Pristupljeno 2023-06-16. „In 2011 Mr Xi urged officials to "make full use" of Mazu to woo Taiwanese, most of whom have ancestral ties with the mainland.” 
  29. ^ Groot, Gerry (2019-09-24). „The CCP's Grand United Front abroad”. Sinopsis (na jeziku: engleski). Charles University. Pristupljeno 2023-07-02. 
  30. ^ „中共宮廟滲透 媽祖文化也成統戰工具 - 政治”. Liberty Times (na jeziku: kineski). 2023-05-03. Pristupljeno 2023-06-16. 
  31. ^ a b Ruitenbeek (1999).

Literatura[uredi | uredi izvor]

 

  • Boltz, Judith Magee (1986), „In Homage to T'ien-fei”, Journal of the American Oriental Society, 106 (1), Sinological Studies, str. 211—232, JSTOR 602373, doi:10.2307/602373 .
  • Bosco, Joseph; Ho, Puay-peng (1999), Temples of the Empress of Heaven, Hong Kong: Oxford University Press, ISBN 9780195903553 
  • Boltz, Judith Magee (2008), „Mazu”, The Encyclopedia of Taoism, II, Abingdon: Routledge, str. 741—744, ISBN 9781135796341 .
  • Clark, Hugh R. (2006), „The Religious Culture of Southern Fujian, 750–1450: Preliminary Reflections on Contacts across a Maritime Frontier” (PDF), Asia Major, XIX (1), Taipei: Institute of History and Philology .
  • Clark, Hugh R. (2007), Portrait of a Community: Society, Culture, and the Structures of Kinship in the Mulan River Valley (Fujian) from the Late Tang through the Song, Hong Kong: Chinese University Press, ISBN 978-9629962272 .
  • Clark, Hugh R. (2015), „What Makes a Chinese God? or, What Makes a God Chinese?”, Imperial China and Its Southern Neighbors, Singapore: Institute of Southeast Asian Studies, str. 111—139, ISBN 9789814620536 .
  • Crook, Steven (2014), „Mazu”, Taiwan (2nd izd.), Chalfont St Peter: Bradt Travel Guides, str. 32—33, ISBN 9781841624976 .
  • Dreyer, Edward L. (2007), Zheng He: China and the Oceans in the Early Ming Dynasty, 1405–1433, New York: Pearson Longman, ISBN 9780321084439 .
  • Duyvendak, Jan Julius Lodewijk (1938), „The True Dates of the Chinese Maritime Expeditions in the Early Fifteenth Century”, T'oung Pao, XXXIV (5), Brill, str. 341—413, JSTOR 4527170, doi:10.1163/156853238X00171 .
  • Giuffrida, Noelle (2004), „Tianhou”, Holy People of the World, II, Santa Barbara: ABC Clio, ISBN 9781576073551 .
  • Irwin, Lee (1990), „Divinity and Salvation: The Great Goddesses of China”, Asian Folklore Studies, 49 (1), Nanzan University, str. 53—68, JSTOR 1177949, doi:10.2307/1177949 .
  • Ruitenbeek, Klaas (1999), „Mazu, Patroness of Sailors, in Chinese Pictorial Art”, Artibus Asiae, 58 (3/4), Artibus Asiae Publishers, str. 281—329, JSTOR 3250021, doi:10.2307/3250021 .
  • Shu, Tenjun (1996), Massō to Chūgoku no Minken Shinkō 媽祖と中國の民間信仰 (na jeziku: japanski), Tokyo: Heika Shuppansha, ISBN 9784892032745 .
  • Soo Khin Wah (1990), „The Cult of Mazu in Peninsular Malaysia”, The Preservation and Adaption of Tradition: Studies of Chinese Religious Expression in Southeast Asia, Contributions to Southeast Asian Ethnography (9), Columbus: OSU Department of Anthropology, str. 29—51, ISSN 0217-2992 .
  • Yuan Haiwang (2006), „Mazu, Mother Goddess of the Sea”, The Magic Lotus Lantern and Other Tales from the Han Chinese, World Folklore Series, Westport: Libraries Unlimited, ISBN 9781591582946 .
  • Zhang Xun (1993), Incense-Offering and Obtaining the Magical Power of Qi: The Mazu (Heavenly Mother) Pilgrimage in Taiwan (Thesis, Ph.D. in Anthropology), Berkeley: University of California, OCLC 31154698 .

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мазу_(богиња)&oldid=27678839”