Malovište
 Malovište kao planinsko selo | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Severna Makedonija |
| Opština | Bitolj |
| Stanovništvo | |
| — (2002) | 98 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 41° 01′ 59″ S; 21° 07′ 48″ I / 41.033° S; 21.13° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 1.130 m |
  Malovište Malovište na karti Severne Makedonije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 7314 |
| Pozivni broj | +389 (0)47 |
| Registarska oznaka | BT |
Malovište (mkd. Маловиште) je naselje u Severnoj Makedoniji, u južnom delu države. Malovište pripada opštini Bitolj.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Naselje Malovište je smešteno u južnom delu Severne Makedonije. Od najbližeg većeg grada, Bitolja, naselje je udaljeno 25 km zapadno.
Malovište se nalazi u oblasti Đavatkol, planinske oblasti između Pelagonije i basena Prespanskog jezera. Naselje je smešteno visoko, na severnim visovima planine Baba. Blizu sela su granice nacionalnog parka „Pelister“. Kroz selo pritiče potok, koji ispod gradi reku Šemnicu. Nadmorska visina naselja je približno 1.130 metara.
Klima u naselju je planinska zbog znatne nadmorske visine.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Malovište je selo poznato još iz vremena Karađorđa i Miloša Obrenovića. Pod teškim turskim režimom meštani Cincari kao prvi pečalbari uputili su se u slobodnu Šumadiju. Naselili su se uglavnom u gradskim sredinama kao u Kragujevcu, Nišu, Kruševcu, Jagodini, Paraćinu, Leskovci i drugim. Vredni i štedljivi Malovištani su uspevali da se skuće u novoj sredini i da dovedu ostatak porodice. Krajem 19. veka 60% pečalbara je emigriralo iz tog mesta u Srbiju. Po toj činjenici Malovište je bilo dobro znano. Malovištanske porodice naseljene u Srbiji bile su: Paligorići, Stojanovići, Dunde, Ćermile, Golići, Kražići, Đorđevići, Simići, Mišići, Dimović i drugi. Naseljenici iz Stare Srbije su se istakli u borbi za oslobođenje i ujedinjenje. Takođe su odigrali značajnu ulogu u privrednom, društvenom i kulturno nacionalnom životu nove domovine.
Iz Malovišta je bio poreklom Kosta Stojanović ministar u srpskoj vladi.[1] U Leskovcu je živeo i bavio se trgovinom najbogatiji Malovištanac, Dimitrije Olde. Ženidbom sa Kostadinkom, pečalbar Mita se povezao sa porodicom i njihovom velikom starom leskovačkom trgovačkom firmom, "Hadži Đorđević-Kažić". Godine 1936. osnovali su požrtvovani supružnici (čiji je sin jedinac Todor rano umro) svoju humanitarnu "Zadužbinu", u koju je imao da uđe sav njihov imetak stican pun vek. Procenjena je vrednost imovine u iznosu od preko dva miliona dinara. Zadužbina je pored ostalog trebalo da otvori i Dečji dom za smeštaj sirote dece.[2]
Do 1915. godine Malovište je bilo veliko i bogato mesto sa 700 kuća. Tu su imali - zadržali kuće (kao vikendice) mnogi bogati meštani stanovnici Srbije. Zbog svojih veza sa Srbijom i posvedočene naklonosti, međutim postradali su ratne 1916. godine, od strane Bugara. Bugarska vojska je stanovništvo masovno interniralo, a kuće opljačkala i porušila. Od građe pravili su rovove i koristili je za ogrev.
Nakon rata u selo su se vratili mahom siromašni stanovnici, pa je ostalo ukupno 160 kuća. Malovište je u administrativnom pogledu bilo u sastavu opštine Caparske, sreza Bitoljskog.[3]
Pored pravoslavne crkve posvećene Sv. Petki u Malovištu koja ima izuzetno vredan ikonostas, od značaja je i manastir Sv. Ane koji se nalazi u blizini.[4] Radilo se pred Drugi svetski rat da to visoko planinsko mesto zvanično bude proglašeno kao "turističko".
Cincari iz Malovišta koji su živeli između dva rata u Kragujevcu. Postojalo je od 1934. godine Udruženje Malovištanaca (trgovaca i zanatlija) u Kragujevcu, na čijem čelu je bio kafedžija Nikola Simić - Mojse. Slavili su (1928) sa osobenim ritualom Sv. Jovana, kada su osvećivani hleb i krst.[5] Udruženje je radilo na pomaganju i unapređenju svog Malovišta. U Kragujevcu su podigli svoj Dom, u kojem je trebalo da stanuju deca iz Malovišta, dok se budu školovala u Kragujevcu.[6]
Manastir Sv. Ane[uredi | uredi izvor]
Manastir su podigli davno sami meštani u gustoj šumi, iznad sela oko lekovitog izvora.[7] Meštanin Nikola Dimitriu je bio 1769. godine ktitor bakroreza ikone "Sveta Ana sa Bogorodicom", koji je poklonio "Skitu Sv. Ane". Otisak je sačuvan u Umetničkoj zbirci u Sentandreji.[8]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Rotino je prema poslednjem popisu iz 2002. godine imalo 98 stanovnika. U ranija vremena Malovište je brojalo i 1.000 žitelja.
Pretežno stanovništvo su Cincari (89%), dok su u manjini etnički Makedonci (10%).
Većinska veroispovest je pravoslavlje.
Sadržaji u naselju[uredi | uredi izvor]
Selo je imalo i osnovnu školu do 4. razreda, koja je napuštena 2000. godine. Selo je naseljeno od grčkih Cincara, pa je tako i seoska Crkva Svete Petke (izgrađena 1856. g.) sa natpisima na grčkom alfabetu. Iznad sela se nalazi Crkva Svete Ane.
Zbirka slika[uredi | uredi izvor]
-
Napuštenih kuća ima sa vremenom sve više -
Cincari su poznati po bavljenju sa stočarstvom -
Crkva Svete Petke
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Vreme", Beograd 1936. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1940. godine
- ^ "Vreme", Beograd 1934. godine
- ^ "Vreme", Beograd 28. februar 1936. godine
- ^ "Politika", Beograd 1928. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1934. godine
- ^ "Pravda", Beograd 1938. godine
- ^ Dinko Davidov, Radovan Samardžić: "Srpska grafika 18. veka", zbornik radova, Novi Sad 1986. godine
